Ο Πόλεμος Ανεξαρτησίας του Νότου (γνωστός ως "αμερικάνικος εμφύλιος")

Ο Πόλεμος Ανεξαρτησίας του Νότου, που έμεινε γνωστός ως αμερικάνικος «εμφύλιος πόλεμος», δεν ήταν κάτι το απροσδόκητο. Ήδη από το 1787 ο Αλέξανδρος Χάμιλτον, ο πρώτος Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, είχε κάνει μια πρόβλεψη: Η νεοσύστατη ομοσπονδιακή κυβέρνηση είτε θα «θριαμβεύσει συνολικά πάνω από τις κυβερνήσεις των πολιτειών και θα τις οδηγήσει σε ολοκληρωτική υποταγή, είτε κατά τη διάρκεια μερικών χρονών... οι αγώνες για τα όρια της εξουσίας μεταξύ των συγκεκριμένων (πολιτειακών) κυβερνήσεων και της κεντρικής κυβέρνησης ... θα παράγει την διάλυση της Ένωσης».

Κάθε πλευρά, γράφει ο Βρετανός ιστορικός J.M. Roberts, κατηγορούσε την άλλη για επαναστατικά σχέδια και επαναστατική συμπεριφορά. Ίσως είχαν δίκιο και οι δύο. Η καρδιά της θέσης του Βορρά, όπως το είδε ο Lincoln, ήταν ότι η «δημοκρατία έπρεπε να επικρατήσει» και τελικά, αυτό που ο Βορράς πέτυχε ήταν πράγματι μια κοινωνική επανάσταση στο Νότο. Από την άλλη πλευρά, αυτό που ο Νότος είχε ισχυριστεί το 1861 (και άλλες τρεις πολιτείες εντάχθηκαν στην Συνομοσπονδία μόλις έπεσαν οι πρώτοι πυροβολισμοί) ήταν ότι είχε το ίδιο δικαίωμα να οργανώσει ο ίδιος την ζωή του, όπως οι επαναστάτες Πολωνοί ή Ιταλοί στην Ευρώπη. 

Το 1924 ο Σκωτσέζος συγγραφέας John Buchan έγραψε ότι για το Νότιο «το ζωτικό θέμα, το θέμα με το οποίο ήταν συνυφασμένο κάθε τι που αγαπούσε ήταν η Πολιτεία του (όχι η κεντρική κυβέρνηση). Ο Βορράς, από την άλλη πλευρά, είχε στο μυαλό του, έναν μεγαλύτερο οργανισμό, το Κράτος». Σαφώς, υπήρχαν πολλά που ένωναν τον Βορρά και το Νότο, όσον αφορά τη γλώσσα, την κουλτούρα, τη θρησκεία και τη φυλή. Όμως οι Νότιοι αισθάνονταν ότι ήταν ένα διαφορετικό έθνος και μέχρι ένα σημείο ήταν πράγματι ένα διαφορετικό έθνος. «Το έθνος είναι μια ψυχή», έγραφε ο Renan, «μια πνευματική αρχή. Αποτελείται από δύο πράγματα. Το ένα είναι η κοινή κληρονομιά μιας πλούσιας μνήμης από το παρελθόν. Η άλλη είναι η παρούσα συμφωνία, η θέληση να ζήσουμε μαζί ...». Και έτσι, αν η επανάσταση του 1776 είχε δικαιολογηθεί στο όνομα της ελευθερίας του νέου έθνους με το όνομα ‘Αμερική’, παρά το γεγονός ότι ήταν προηγουμένως ένα έθνος με τη Βρετανία, στη συνέχεια, οι Νότιοι το 1861 δεν ήταν λιγότερο δικαιολογημένοι επειδή, όπως υποστήριξαν, το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών επέτρεπε την απόσχιση μεμονωμένων πολιτειών.

Η άλλη βασική δικαιολογία για τον ‘εμφύλιο πόλεμο’, όπως το έβλεπε ο Βορράς ήταν η ύπαρξη της δουλείας στον Νότο. «Οι περισσότεροι βόρειοι», γράφει ο Reynolds, «δεν ήταν παθιασμένοι με την κατάργηση της δουλείας, αλλά αντιδρούσαν στην επέκταση της δουλείας στις δυτικές περιοχές, διότι αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα την μείωση της ελεύθερης εργασίας και την αύξηση της επιρροής του Νότου στην Ουάσιγκτον – την κεντρική κυβέρνηση». Ούτε φυσικά, ο Αβραάμ Λίνκολν ήταν ένας «οπαδός της χειραφέτησης» των δούλων, καθώς στην ομιλία του τον Μάρτιο του 1861, όταν κέρδισε τις εκλογές, δήλωσε ξεκάθαρα: «Δεν έχω κανένα σκοπό, άμεσα ή έμμεσα, να παρέμβω στο θεσμό της δουλείας στην Αμερική, όπου αυτός υπάρχει». Και πάλι είπε: «Αν μπορούσα να σώσω την Ένωση χωρίς την απελευθέρωση των δούλων, θα το έκανα, και αν μπορούσα να την σώσω με την απελευθέρωση των δούλων θα το έκανα και αν μπορούσα να την σώσω με την απελευθέρωση μερικών μόνο, θα το έκανα». Ωστόσο, η διακήρυξη της Χειραφέτησης στην Πρωτοχρονιά του 1863, που είχε σχεδιαστεί κυρίως για να προσελκύσει τους μαύρους στον στρατό των Βορείων - άλλαξε τη φύση του πολέμου, στα μάτια των Γιάνκηδων, και από ένας πόλεμος για την ενοποίηση (Βορρά και Νότου), μετατράπηκε σε έναν πόλεμο για την απελευθέρωση των μαύρων σκλάβων...

«Σήμερα», γράφει ο Βρετανός ιστορικός John Keegan, «ο Λίνκολν δεν θα ήταν σε θέση να κάνει τις ομιλίες με τις οποίες κέρδισε το χρίσμα το 1860. Οι δηλώσεις του θα χαρακτηρίζονταν “ρατσιστικές”. Ο Λίνκολν, όπως ο ίδιος κατέστησε σαφές ρητά, ΔΕΝ πίστευε στην ισότητα μαύρου και λευκού, ως άτομα. Θεωρούσε τον Μαύρο κατώτερο από τον Λευκό. Παρόλα αυτά ήθελε ο Μαύρος να είναι νομικά ίσος με τον Λευκό, με βάση τους ιδρυτικούς νόμους των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι Μαύροι έπρεπε να έχουν την ίδια πρόσβαση στο δίκαιο, όπως οι Λευκοί και να έχουν τα ίδια πολιτικά δικαιώματα.

Οι περισσότεροι Νότιοι είχαν την ακριβώς αντίθετη άποψη και πίστευαν ότι εάν επιβληθεί νομικά η ισότητα με τους Μαύρους, αυτό θα ανέτρεπε τον δικό τους τρόπο ζωής. Μερικοί Νότιοι ιδεολόγοι υποστήριξαν ότι η δουλεία ήταν μια εγγύηση  ελευθερίας, όχι μόνο της ελευθερίας των Λευκών να ζήσουν όπως ήθελαν και να οργανώσουν τις νότιες πολιτείες όπως ήθελαν, αλλά και ελευθερίας των Μαύρων, δεδομένου ότι η δουλεία προστάτευε τους Μαύρους από την οικονομική σκληρότητα από την οποία υπέφεραν οι φτωχοί εργάτες που δούλευαν στα εργοστάσια του Βορρά. Πίστευαν, επίσης, ότι το θέαμα των Μαύρων που ζούσαν ευτυχείς κάτω από την πατρική φροντίδα σε καλά διοικούμενες φυτείες υποστήριζε την ιδέα της δουλείας ως ενός είδους συστήματος πρόνοιας ...

Έτσι, ο Γερουσιαστής James Hammond της Νότιας Καρολίνας, έλεγε ότι η «διαφορά μεταξύ μας είναι ότι οι σκλάβοι μας έχουν μια καλή ζωή και δεν υπάρχει πείνα, ούτε επαιτεία, ούτε καμία ανάγκη απασχόλησης στο λαό μας. Οι δικοί σας προσλαμβάνονται με την ημέρα, δεν τους φροντίζετε και πολλές φορές δεν τους αποζημιώνετε, κάτι που το βιώνουν με τον πιο οδυνηρό τρόπο, οποιαδήποτε ώρα σε οποιαδήποτε οδό, σε οποιαδήποτε από τις μεγάλες πόλεις σας. Για αυτό συναντάς  περισσότερους ζητιάνους μέσα σε μια μέρα, σε κάθε δρόμο της Νέας Υόρκης, από ό, τι θα συναντήσεις σε όλη σου την ζωή σε ολόκληρο το Νότο».

Ο Hammond δεν ανέφερε τις περιπτώσεις κακομεταχείρισης δούλων στο Νότο – που στην αντίληψη των περισσοτέρων φαντάζει ως ο κανόνας, κάτι που σε καμία περίπτωση δεν ήταν – όπως μέσω της χρήσης του μαστιγίου από τους ιδιοκτήτες σκλάβων, της σεξουαλικής κακοποίησης των μαύρων γυναικών και του γεγονότος ότι οι ιδιοκτήτες είχαν τη δύναμη να διαλύσουν οικογένειες σκλάβων με το να πουλήσουν τον προστάτη της οικογένειας και να κρατήσουν την οικογένειά του (αυτό ήταν το θέμα του περίφημου μυθιστορήματος – μυθεύματος «Η Καλύβα του Μπάρμπα-Θωμά» - βλ. εδώ). Παρ’ όλα αυτά, όπως και άλλοι παρατηρητές ομολογούν, η κατάσταση των μαύρων σκλάβων στην Αμερική εκείνη την εποχή ήταν καλύτερη από εκείνη των λευκών Άγγλων εργατών. Έτσι ο Ουαλός κοινωνικός ακτιβιστής Robert Owen (1771 – 1858), τόνισε: «Κακή και ασύνετη όπως η αμερικανική μαύρη σκλαβιά, είναι και η λευκή δουλεία στις βιοτεχνίες της Αγγλίας και μάλιστα πολύ χειρότερη από εκείνη των σκλάβων στις Δυτικές Ινδίες και στις Ηνωμένες Πολιτείες και από πολλές απόψεις, ιδίως όσον αφορά την υγεία, την διατροφή και την ενδυμασία, οι τελευταίοι ζούσαν σε πολύ καλύτερες συνθήκες από τα καταπιεσμένα και υποβαθμισμένα παιδιά και τους εργάτες στις βιοτεχνίες της Μεγάλης Βρετανίας».

Ήταν πράγματι ο Νότος, αναρωτιέται ο μαρξιστής ιστορικός Eric Hobsbawm, μια ολοκληρωτικά δουλοκτητική κοινωνία, δεδομένου ότι νέγροι ήταν πάντα μειονότητα, ακόμη και στον ‘βαθύ νότο’, και λαμβάνοντας υπόψη ότι η πλειοψηφία των σκλάβων δεν απασχολείτο στις κλασικές μεγάλες φυτείες, αλλά σε μικρούς αριθμούς σε φάρμες λευκών ή δουλεύοντας ως υπηρέτες; Δύσκολα μπορεί να αρνηθεί κανείς ότι η δουλεία ήταν το κεντρικό όργανο της νότιας κοινωνίας, ή ότι ήταν η κύρια αιτία της τριβής και της ρήξης μεταξύ Βορρά και Νότου. Το πραγματικό ερώτημα είναι γιατί θα έπρεπε να οδηγήσει σε απόσχιση και ‘εμφύλιο’ πόλεμο, και όχι σε κάποιο είδος συνύπαρξης. Άλλωστε, αν και χωρίς αμφιβολία οι περισσότεροι άνθρωποι στον Βορρά απεχθανόταν τη δουλεία, οι φανατικοί αμπολισιονιστές (υπερασπιστές της χειραφέτησης των δούλων) από μόνοι τους ποτέ δεν ήταν αρκετά ισχυροί ώστε να καθορίζουν την πολιτική της Ένωσης. Και ο βόρειος καπιταλισμός, ανεξάρτητα από τις προσωπικές απόψεις των επιχειρηματιών, θα μπορούσε κάλλιστα να κάνει εφικτό και εύκολο να συμφωνήσει με τον δουλοκτητικό Νότο και να τον αξιοποιήσει, όπως έγινε με το «απαρτχάιντ» της Νότιας Αφρικής.

«Φυσικά οι δουλοκτητικές κοινωνίες, συμπεριλαμβανομένου του Νότου, ήταν καταδικασμένες. Καμία από αυτές δεν επιβίωσε στην περίοδο από το 1848 έως το 1890 - ούτε καν στην Κούβα και στη Βραζιλία... Είχαν ήδη απομονωθεί τόσο φυσικά, με την κατάργηση του αφρικανικού δουλεμπορίου, το οποίο ήταν αρκετά αποτελεσματικό από τη δεκαετία του 1850, όσο και ηθικά, από τη συντριπτική συναίνεση του αστικού φιλελευθερισμού που τις θεωρούσε αντίθετες προς την πορεία της ιστορίας, ηθικά ανεπιθύμητες και οικονομικά αναποτελεσματικές. Είναι δύσκολο να προβλεφθεί η επιβίωση του Νότου ως κοινωνία σκλάβων στον εικοστό αιώνα, περισσότερο από την επιβίωση της δουλοπαροικίας στην Ανατολική Ευρώπη, ακόμη και αν την θεωρήσουμε βιώσιμη τόσο οικονομικά όσο και ως σύστημα παραγωγής. Αλλά αυτό που έφερε το Νότο στο σημείο της κρίσης στη δεκαετία του 1850 ήταν ένα πιο συγκεκριμένο πρόβλημα: η δυσκολία της συνύπαρξης με έναν δυναμικό βόρειο καπιταλισμό και μια μεταναστευτική πλημμυρίδα προς την Δύση.

«Από καθαρά οικονομική άποψη, ο Βορράς δεν ανησυχούσε πολύ για το Νότο, μια αγροτική περιοχή που δεν συμμετείχε καθόλου στην εκβιομηχάνιση. Ο χρόνος, ο πληθυσμός, οι πόροι και η παραγωγή ήταν στο πλευρό του. Τα κύρια ανασταλτικά-μπλοκ ήταν πολιτικά. Ο Νότος, μια εικονική ημι-αποικία Βρετανών στους οποίους παρείχε το μεγαλύτερο μέρος του ακατέργαστου βαμβακιού του, απολάμβανε τα προνόμια του ελεύθερου εμπορίου, ενώ η βόρεια βιομηχανία είχε από καιρό σταθερά και μαχητικά δεσμευτεί σε προστατευτικούς δασμούς, που δεν ήταν σε θέση να επιβάλλουν επαρκώς όπως επιθυμούσαν, λόγω της πολιτικής επιρροής των νότιων πολιτειών (που εκπροσώπησαν, πρέπει να σημειωθεί, σχεδόν το ήμισυ του συνολικού αριθμού των πολιτειών το 1850). Η βόρεια βιομηχανία ήταν σίγουρα πιο ανήσυχη για ένα έθνος που ήταν μισό υπέρ της ελεύθερης διακίνησης και μισό υπέρ του προστατευτισμού, παρά για ένα έθνος που ήταν μισό υπέρ των σκλάβων και μισό υπέρ της ελευθερίας (όπως προπαγανδιστικά προβλήθηκε). Πρέπει εξίσου να σημειωθεί, ότι ο Νότος έκανε τα πάντα για να αντισταθμίσει τα πλεονεκτήματα του Βορρά με το να τα αφαιρέσει από την ενδοχώρα του, επιχειρώντας να καθιερώσει μια διαπραγματευτική και επικοινωνιακή πραγματικότητα με νότιο προσανατολισμό και με βάση το σύστημα του ποταμού Μισισιπή και όχι με προσανατολισμό την ανατολή και τον Ατλαντικό Ωκεανό και στο μέτρο του δυνατού να επεκταθεί προς τη Δύση. Αυτό ήταν αρκετό φυσικό αφού οι φτωχοί Λευκοί του είχαν από καιρό εξερευνήσει και ανοίξει τη Δύση.

«Αλλά η ίδια η οικονομική υπεροχή του Βορρά σήμαινε ότι ο Νότος έπρεπε να επιμείνει παραμένοντας ανυποχώρητος στην πολιτική του δύναμη - επιμένοντας στην επίσημη αποδοχή της δουλείας στα νέα δυτικά εδάφη, τονίζοντας την αυτονομία των πολιτειών («πολιτειακά δικαιώματα» / ‘states’ rights’) κατά την εθνική κυβέρνηση, ασκώντας το δικαίωμα αρνησικυρίας στις εθνικές πολιτικές, αποθαρρύνοντας τις βόρειες οικονομικές επενδύσεις κ.λπ. Στην πραγματικότητα θα έπρεπε να είναι ένα εμπόδιο για τον Βορά και παράλληλα να συνεχίζει την επεκτατική πολιτική του στη Δύση. Μόνο τα εργαλεία του ήταν πολιτικά. Όμως το ρεύμα της ιστορίας ήταν εναντίον του (δεδομένου ότι δεν μπορούσε να κερδίσει το Βορρά στο δικό του παιχνίδι της καπιταλιστικής ανάπτυξης). Κάθε βελτίωση στον τομέα των μεταφορών ενίσχυε τους δεσμούς της Δύση με τον Ατλαντικό. Βασικά το σιδηροδρομικό δίκτυο έτρεχε από τα ανατολικά προς τα δυτικά με σχεδόν καθόλου μεγάλες ουρές από τον βορρά προς το νότο. Επιπλέον, οι άνδρες που κατοικούσαν τη Δύση, είτε προέρχονταν από τον Βορρά ή από το Νότο, δεν ήταν ιδιοκτήτες σκλάβων, αλλά φτωχοί, Λευκοί και ελεύθεροι, που προσελκύονταν από την δωρεάν γη ή τον χρυσό ή την περιπέτεια. Ως εκ τούτου, η επίσημη παράταση της δουλείας στα νέα εδάφη και τις πολιτείες ήταν ζωτικής σημασίας για το Νότο, και οι ολοένα και πιο πικρές συγκρούσεις των δύο πλευρών κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1850 στράφηκαν κυρίως στο θέμα αυτό. Ταυτόχρονα, η δουλεία ήταν άσχετη με τη Δύση, και μάλιστα η επέκταση προς την Δύση θα μπορούσε πραγματικά να αποδυναμώσει το σύστημα δουλείας. Δεν παρείχε καμία τέτοια ενίσχυση, όπως εκείνη που οι Νότιοι ηγέτες ήλπιζαν όταν εξέταζαν την προσάρτηση της Κούβας και τη δημιουργία μιας Νότιας-Καραϊβικής αυτοκρατορίας φυτείας. Εν συντομία, ο Βορράς ήταν σε θέση να ενοποιήσει την ήπειρο, ενώ ο Νότος δεν ήταν. Η επιθετική του στάση, στην πραγματικότητα επέβλεπε στο να αποχωρήσει από την Ένωση, και αυτό επιδεινώθηκε με την εκλογή του Αβραάμ Λίνκολν από το Ιλινόις το 1860, καθώς αποδείχθηκε ότι είχε χάσει τις «μεσοδυτικές πολιτείες».

Για τέσσερα χρόνια μαινόταν ο πόλεμος. Όσον αφορά τις απώλειες και την καταστροφή ήταν μακράν ο μεγαλύτερος πόλεμος στον οποίο μία “ανεπτυγμένη” χώρα είχε εμπλακεί. Οι βόρειες πολιτείες, μολονότι αρκετά κατώτερες σε στρατιωτική απόδοση, κέρδισε τελικά λόγω της τεράστιας υπεροχής τους σε εργατικό δυναμικό, παραγωγική ικανότητα και τεχνολογία. Άλλωστε, οι βόρειες πολιτείες περιείχαν πάνω από το 70 τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού των Ηνωμένων Πολιτειών, πάνω από το 80 τοις εκατό των ανδρών της στρατιωτικής ηλικίας και πάνω από το 90 τοις εκατό της βιομηχανικής παραγωγής τους. Ο θρίαμβός τους ήταν, επίσης, θρίαμβος του αμερικάνικου καπιταλισμού και των σύγχρονων Ηνωμένων Πολιτειών. Όμως, αν και η δουλεία καταργήθηκε, δεν επήλθε ο θρίαμβος του Νέγρου, δούλου ή ελεύθερου. Μετά από μερικά χρόνια «Ανασυγκρότησης» (‘Reconstruction’, δηλαδή του αναγκαστικού «εκδημοκρατισμού»), ο Νότος επανήλθε στον έλεγχο των συντηρητικών Λευκών Νοτίων, δηλαδή των «ρατσιστών». Τα βόρεια στρατεύματα κατοχής αποσύρθηκαν τελικά το 1877. Κατά μία έννοια, πέτυχαν τον στόχο τους: οι Ρεπουμπλικάνοι Βόρειοι (που διατήρησαν την προεδρία για το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου 1860 - 1932) δεν μπορούσαν να σπάσουν τον σταθερά Δημοκρατικό Νότο, ο οποίος διατήρησε ως εκ τούτου σημαντική αυτονομία. Ο Νότος, στην πραγματικότητα, παρέμεινε αγροτικός, φτωχός, ξεχασμένος και αγανακτισμένος. Οι Λευκοί αγανάκτησαν και δεν ξέχασαν ποτέ την ήττα.

Η μανία των Βορείων να καταστρέψουν την πατριαρχική, αγροτική, δουλοκτητική κοινωνία του Νότου αποξένωσε τους νομοθέτες τόσο στο Βορρά όσο και στο Νότο. Έτσι, οι βουλευτές του Illinois – της πολιτείας από όπου καταγόταν ο Λίνκολν – κάλεσαν την Ανακήρυξη της Χειραφέτησης το 1863, ένα γιγάντιο σφετερισμό που μετέτρεπε τον πόλεμο που ομολογουμένως ξεκίνησε από την κεντρική κυβέρνηση ως προστασία της αρχής του Συντάγματος, σε σταυροφορία για την ξαφνική, άνευ όρων και βίαιη απελευθέρωση των 3.000.000 νέγρων δούλων, που θα είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνο μια ολοκληρωτική ανατροπή της Ομοσπονδιακής Ένωσης, αλλά και μια επανάσταση στην κοινωνική οργάνωση των Πολιτειών του Νότου ... με τις συνέπειες για το παρόν όσο και το μέλλον και των δύο φυλών να διαγράφονται ζοφερές.

Να θυμίσουμε και πάλι, ότι ο περίφημος Νότιος στρατηγός Robert E. Lee δεν ήταν κανένας άγριος ιδιοκτήτης σκλάβων. Αλλά ερχόμενος αντιμέτωπος με την επιλογή μεταξύ της βίαιης καταστροφής του Νότου από τον Βορρά και της υπεράσπισης του Νότου από αυτήν τη βία, ένιωθε ότι έπρεπε να πει στο συνέδριο της συνομοσπονδίας: «Λαμβάνοντας υπόψη ότι η σχέση του αφέντη και του σκλάβου, που ελέγχεται από ανθρώπινους νόμους και επηρεάζεται από τον Χριστιανισμό και ένα φωτισμένο δημόσιο αίσθημα, ως το καλύτερο που μπορεί να υπάρχει μεταξύ των λευκών και μαύρων, θα ήθελα να αποδοκιμάσω οποιαδήποτε ξαφνική διαταραχή της εν λόγω σχέσης, εκτός εάν είναι απαραίτητο για να αποτραπεί μια μεγαλύτερη καταστροφή και των δύο φυλών». Αλλά, συνέχισε, «Νομίζω ότι ...(σχετικά με την παρούσα κρίση) θα πρέπει να αποφασίσουμε αν η δουλεία σβηστεί από τους εχθρούς μας και οι δούλοι χρησιμοποιηθούν εναντίον μας ή αν θα τους χρησιμοποιήσουμε εμείς οι ίδιοι εν μέσω των επιπτώσεων που μπορούν να παραχθούν για τους κοινωνικούς μας θεσμούς. Η δική μου άποψη είναι ότι θα πρέπει να τους απασχολήσουμε χωρίς καθυστέρηση», και ο «καλύτερος τρόπος για τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας και της πιστότητας αυτής της βοηθητικής δύναμης θα ήταν να υπάρχουν μέτρα με ένα καλό- σχέδιο σταδιακής και γενικής χειραφέτησης...».

Ένα άλλο εντυπωσιακό παράδειγμα είναι του στρατηγού Thomas J. "Stonewall" Jackson, του καλύτερου στρατηγού του Νότου, ενός βαθιά θρησκευόμενου ανθρώπου και, σύμφωνα με τον Λόρδο Roberts, ανώτατο διοικητή των βρετανικών στρατευμάτων στις αρχές του 20^ου αιώνα, «μίας από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές μεγαλοφυΐες». Ο Jackson είχε δύο σκλάβους, οι οποίοι και οι δύο του είχαν ζητήσει να τους αγοράσει μετά τον θάνατο των κυρίων τους. Ο Τζάκσον έβλεπε την ανθρώπινη δουλεία με χαρακτηριστική απλότητα. Ο Θεός είχε συστήσει την δουλεία για λόγους που ο άνθρωπος δεν μπορούσε και δεν έπρεπε να αμφισβητήσει. Ένας καλός Χριστιανός είχε την ευθύνη να φέρεται καλά στους σκλάβους με πατρική στοργή και να τους υπενθυμίζει τις υποσχέσεις του Θεού. Ο Τζάκσον δίδασκε το απόγευμα της Κυριακής την Αγία Γραφή σε όλους τους σκλάβους και ελεύθερους στο Λέξινγκτον.

Για τον Τζάκσον η διάλυση της Ένωσης, «μπορεί να έρθει μόνο με την άδεια του Θεού, και θα πρέπει να επιτρέπεται μόνον εάν είναι για το καλό του λαού Του».

Το κόστος του «εμφυλίου» ήταν τρομακτικό: 600.000 έχασαν τη ζωή τους και στις δύο πλευρές, περισσότερο από όλους τους Αμερικανούς που έχασαν τη ζωή τους στους δύο παγκόσμιους πολέμους του εικοστού αιώνα (520.000). Πολλές χιλιάδες αρνήθηκαν να ενταχθούν στο στρατό των Βορείων και δρακόντεια μέτρα εφαρμόσθηκαν για να γίνει η στρατολόγηση. Βαναυσότητες διαπράχθηκαν και από τις δύο πλευρές, αλλά οι περισσότερες από την πλευρά των «απελευθερωτών».

Οι σκλάβοι "απελευθερώθηκαν" για να απολαύσουν την ανεργία, τη φτώχεια και την συνεχιζόμενη καταπίεση των Λευκών. "Οι σκλάβοι απελευθερώθηκαν", γράφει ο Reynolds, "αλλά δεν έγιναν ισότιμοι πολίτες. Η δωδεκάχρονη Βόρεια κατοχή του Νότου της περιόδου 1865 με 1877, γνωστή ως περίοδος «Ανασυγκρότησης», ήταν πολύ σύντομη και δεν κατάφερε να «ανασυγκροτήσει» το Νότιο τρόπο ζωής. Στην πραγματικότητα, οι Νότιοι έβλεπαν με ρομαντισμό την προπολεμική τους τάξη ως μέρος της ξεχωριστής τους ταυτότητας. Από τη σκοπιά των πολιτικών δικαιωμάτων, η «Ανασυγκρότηση» ήταν μια τραγικά χαμένη ευκαιρία – αφού αυτά δεν αποκαταστάθηκαν μέχρι την λεγόμενη «Δεύτερη Ανασυγκρότηση» της δεκαετίας του 1960, η οποία επιβλήθηκε με την ομοσπονδιακή εξουσία που θεωρούσε αδιανόητο να υπάρχει ακόμη η νοοτροπία της δεκαετίας του 1860. Σε κάθε περίπτωση, οι περισσότεροι Βόρειοι στα τέλη του 19^ου αιώνα, ήταν εξίσου ‘νεγροφοβικοί’ με τους Νότιους ομολόγους του. Έτσι, αντί μεταξύ σκλάβων και ελευθέρων, το μεγάλο χάσμα στην αμερικανική κοινωνία έγινε μεταξύ Λευκών και Μαύρων ...

«Η ελευθερία είναι μεθυστικό πράγμα, αλλά δεν γεμίζει τα στομάχια», είπε ο Frederick Douglass, Βόρειος Μαύρος ηγέτης. Τώρα, ο Μαύρος έπρεπε να προσπαθήσει μόνος του στον κόσμο, ή όπως λέει η φράση αργκό “Root, pig, or die”. Ήταν ελεύθερος από τον αφέντη, αλλά ήταν σκλάβος της κοινωνίας. Δεν είχε ούτε χρήματα, ούτε περιουσία, ούτε φίλους. Γυρνούσαν γυμνοί, πεινασμένοι και άποροι. Και υπήρχαν 4.000.000 απελευθερωμένοι σκλάβοι σε όλο το Νότο το 1865....

Φυσικά, σε σύγκριση με τα περισσότερα κράτη, οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέμειναν μια χώρα με ένα μεγάλο μέτρο θρησκευτικής και πολιτικής ελευθερίας. Αλλά, ως αποτέλεσμα του πολέμου η εξουσία του κράτους πάνω στο άτομο αυξήθηκε  σημαντικά, τόσο στο Βορρά όσο και στο Νότο. Τα κράτη μπορούν να απελευθερώσουν τους υποτελείς τους, όπως έκανε ο τσάρος Αλέξανδρος Β΄ - με πολύ μεγαλύτερη επιτυχία και ανώδυνα, και σε ακόμη μεγαλύτερη κλίμακα - στη Ρωσία, όταν απελευθέρωσε τους δουλοπάροικους.

Όσον αφορά την χριστιανική στάση στον πόλεμο και το θεσμό της δουλείας, ενώ το Ευαγγέλιο δεν εγκρίνει τη δουλεία, δεν εγκρίνει και τους βίαιους πολέμους για την κατάργησή της. Ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος του Τζόρντανβιλ γράφει: "Η επιστολή του αγίου Αποστόλου Παύλου προς τον Φιλήμονα μαρτυρεί έντονα το γεγονός ότι η Εκκλησία του Χριστού, όσον αφορά την απελευθέρωση του ανθρώπου από την αμαρτία, δεν παράγει μια βίαιη ρήξη με τις καθιερωμένες σχέσεις των ανθρώπων, και δεν σφετερίζεται την πολιτική τάξη, περιμένοντας υπομονετικά για τη βελτίωση της κοινωνικής τάξης, υπό την επίδραση των χριστιανικών ιδεών. Όχι μόνο από την επιστολή αυτή, αλλά και από άλλες ..., είναι προφανές ότι η Εκκλησία, ενώ δεν μπορεί, φυσικά, να δείξει συμπάθεια στη δουλεία, την ίδια στιγμή δεν την καταργεί, και ακόμη λέει στους δούλους να υπακούν στους κυρίους τους. Επομένως, εδώ η πίστη του δούλου Ονήσιμου στον Χριστό και η ένταξή του στην Εκκλησία του Χριστού, που τον ελευθέρωσε από την αμαρτία και τον έκανε γιο της Βασιλείας του Θεού, δεν τον καθιστούσε, ωστόσο, ελεύθερο,  από την εξουσία του κυρίου του. Ο Ονήσιμος έπρεπε να επιστρέψει στο κύριό του, τον Φιλήμονα, παρά το γεγονός ότι ο Απόστολος Παύλος τον αγαπούσε σαν γιο του, και τον ήθελε στην υπηρεσία του, από τότε που ήταν στη φυλακή στη Ρώμη. Ο Απόστολος λέει επίσης ότι θα μπορούσε να διατάξει τον Φιλήμονα να συγχωρέσει τον Ονήσιμο και να τον αφήσει ελεύθερο, αλλά, αναγνωρίζοντας το δικαίωμα του Φιλήμονα ως κυρίου, τον παρακαλεί να συγχωρέσει τον μετανοημένο δούλο του. Η φράση του Αποστόλου: «Χωρίς τη συμφωνία σου δεν θέλω να κάνω τίποτα», δείχνει σαφώς ότι ο χριστιανισμός οδηγεί πραγματικά την ανθρωπότητα στην προσωπική τελειότητα και τη βελτίωση της κοινωνικής έννομης τάξης βάσει της αδελφοσύνης, της ισότητας και της ελευθερίας, αλλά όχι με τον τρόπο της βίαιης δράσης και των επαναστάσεων, αλλά με τον τρόπο της ειρηνικής πειθούς και της ηθικής επιρροής».

Στις 14 Απριλίου του 1865, ο Αβραάμ Λίνκολν δολοφονήθηκε. Αν ο Λίνκολν, όπως είδαμε, δεν ήταν κάποιος φανατικός υποστηρικτής της κατάργησης της δουλείας και προκάλεσε τον θανατηφόρο πόλεμο, κυρίως εξ αιτίας της επιθυμίας του να διατηρηθεί η Ένωση άθικτη, είναι δύσκολο να μην δούμε τον θάνατό του ως τιμωρία για το κακό που προκάλεσε, προσπαθώντας να ανατρέψει την πατριαρχική κοινωνία του Νότου και να αντικαταστήσει την δουλεία του με την δουλεία του να είσαι στο κάτω μέρος της μισθωτής εργασίας του βιομηχανικού συστήματος.

Την επόμενη ημέρα μετά τη δολοφονία, στις 15 Απριλίου, ο Νικόλαος Μοτοβίλωφ, (ο κτηματίας που θεραπεύθηκε θαυματουργικά με την προσευχή του οσίου Σεραφείμ του Σάρωφ, έγινε δια τον Χριστόν Σαλός και έγραψε την βιογραφία του) έγραψε στον τσάρο Αλέξανδρο Β΄ ενημερώνοντάς τον ότι είχε λάβει την ακόλουθη αποκάλυψη από τον Άγιο Σεραφείμ του Σάρωφ την 1η Απριλίου για το θάνατο του Αβραάμ Λίνκολν:

«Στον Κύριο και την Θεοτόκο, όχι μόνο δεν αρέσει η τρομερή καταπίεση, η καταστροφή και η άδικη ταπείνωση που σφυρηλατείται παντού στη Ρωσία από τους Δεκεμβριστές και τους μαινόμενους αμπολισιονιστές: η καλοσύνη του Θεού είναι, επίσης, πολύ δυσαρεστημένη από τα αδικήματα που προκλήθηκαν από τον Λίνκολν και τους Βορειοαμερικάνους στους ιδιοκτήτες σκλάβων των Πολιτειών του Νότου, και έτσι ο Γέροντας Πατήρ Σεραφείμ αποφάσισε ότι η εικόνα της Μητέρας του Θεού η χαρά όλων των τεθλιμμένων, θα πρέπει να αποσταλεί στον Πρόεδρο των Νοτίων – Πολιτειών που είναι δουλοκτητικές πολιτείες. Και ο ίδιος έχει παραγγείλει να υπάρχει η εξής επιγραφή σε αυτήν: στην πλήρη καταστροφή του Λίνκολν... »

      - Από εκτενέστερο άρθρο του ορθόδοξου συγγραφέα Vladimir Moss.

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ / Πηγή