Το διαζύγιο κάνει τους ανθρώπους πιο ευτυχισμένους ή πιο δυστυχισμένους; Τα ευρήματα μιας έρευνας για τους προβληματικούς γάμους

‘Υπόθεση διαζύγιο’. Οι περισσότεροι άνθρωποι υποθέτουν ότι ένα πρόσωπο που έχει κολλήσει σε έναν κακό γάμο έχει δύο επιλογές: ή να μείνει παντρεμένο και μίζερο ή να πάρει ένα διαζύγιο και να γίνει πιο ευτυχισμένο. Αλλά τώρα έρχονται τα ευρήματα από την πρώτη επιστημονική μελέτη που ασχολήθηκε ποτέ με αυτό το θέμα, και το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει η ομάδα κορυφαίων επιστημόνων για θέματα οικογένειας με επικεφαλής την κοινωνιολόγο του Πανεπιστημίου του Σικάγο, Linda Waite, είναι ότι δεν βρέθηκε κανένα στοιχείο ότι οι δυστυχισμένοι παντρεμένοι ενήλικες που χώρισαν, ήταν πιο ευτυχισμένοι από τους δυστυχισμένους παντρεμένους που έμειναν παντρεμένοι.

Ακόμα πιο δραματικά, οι ερευνητές επίσης διαπίστωσαν ότι τα δύο τρίτα των δυστυχισμένων παντρεμένων συζύγων που έμειναν παντρεμένοι ανέφεραν ότι οι γάμοι τους ήταν ευχαριστημένοι πέντε χρόνια αργότερα. Επιπλέον, οι πιο πολλοί δυστυχισμένοι γάμοι που αναφέρθηκαν, παρουσίασαν την πιο δραματική ανάκαμψη: Μεταξύ εκείνων που βαθμολόγησαν τους γάμους τους, όπως ‘πολύ δυστυχισμένος’, σχεδόν οκτώ στους 10 που απέφυγαν το διαζύγιο, ήταν τώρα ευτυχισμένοι παντρεμένοι πέντε χρόνια αργότερα.

Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από την Εθνική Έρευνα για την Οικογένεια και τα Νοικοκυριά (National Survey of Family and Households), μια εθνικά αντιπροσωπευτική έρευνα που μετρά σε μεγάλο βαθμό την προσωπική και οικογενειακή ευτυχία. Από τους 5.232 παντρεμένους ενήλικες που ερωτήθηκαν στα τέλη της δεκαετία του 1980, οι 645 ανέφεραν ότι ήταν δυστυχισμένοι στο γάμο τους. Πέντε χρόνια αργότερα, αυτοί οι ίδιοι ενήλικες ερωτήθηκαν και πάλι. Κάποιοι είχαν διαζευχθεί ή ήταν εν διαστάσει και κάποιοι είχαν παραμείνει παντρεμένοι.

Η μελέτη διαπίστωσε ότι κατά μέσο όρο, οι δυστυχισμένοι παντρεμένοι ενήλικες που χώρισαν δεν ήταν πιο ευτυχισμένοι από ό, τι οι δυστυχισμένοι παντρεμένοι ενήλικες που έμειναν παντρεμένοι, όταν βαθμολογήθηκαν στα 12 ξεχωριστά μέτρα της ψυχολογικής ευεξίας. Το διαζύγιο δεν μείωσε τυπικά τα συμπτώματα της κατάθλιψης, την αύξηση της αυτοεκτίμησης, ή την αύξηση της αίσθησης της κυριαρχίας. Αυτό ίσχυε ακόμα άσχετα με τη φυλή, την ηλικία, το φύλο, και το εισόδημα. Ακόμα και δυσαρεστημένοι σύζυγοι που είχαν χωρίσει και είχαν ξαναπαντρευτεί δεν ήταν πιο ευτυχισμένοι κατά μέσο όρο από εκείνους που παρέμειναν παντρεμένοι. «Το να παραμείνεις παντρεμένος δεν είναι μόνο για χάρη των παιδιών. Κάποια διαζύγια είναι απαραίτητα, αλλά αποτελέσματα όπως αυτά δείχνουν ότι τα οφέλη από ένα διαζύγιο είναι υποτιμημένα», λέει η Linda J. Waite.

Γιατί το διαζύγιο συνήθως, δεν κάνει τους ενήλικες πιο ευτυχισμένους; Οι συντάκτες της μελέτης δείχνουν ότι ενώ εξαλείφονται (με το διαζύγιο) ορισμένες τάσεις και πηγές της πιθανής βλάβης, το διαζύγιο μπορεί να δημιουργήσει άλλες (βλάβες). Η απόφαση για το διαζύγιο θέτει σε κίνηση ένα μεγάλο αριθμό διαδικασιών και εκδηλώσεων στις οποίες ένα άτομο έχει ελάχιστο έλεγχο που ενδέχεται να επηρεάσουν βαθιά τη συναισθηματική του ευημερίας. Αυτές περιλαμβάνουν την αντίδραση του (της) συζύγου στο διαζύγιο. Τις αντιδράσεις των παιδιών. Πιθανές απογοητεύσεις και επικείμενη κηδεμονία, διατροφή παιδιών, και συμφωνία για τις επισκέψεις. Νέα οικονομικά βάρη και βάρη σε θέματα υγείας για τον έναν ή και τους δύο γονείς. Και νέες σχέσεις ή γάμους.

Για να δώσουν συνέχεια στα δραματικά ευρήματα ότι τα δύο τρίτα των δυστυχισμένων γάμων είχαν γίνει ευτυχισμένοι πέντε χρόνια αργότερα, οι ερευνητές, επίσης, διεξήγαγαν ομαδικές συνεντεύξεις με 55 πρώην δυσαρεστημένους συζύγους οι οποίοι είχαν αλλάξει τους γάμους τους. Διαπίστωσαν ότι πολλοί σήμερα ευτυχισμένοι παντρεμένοι σύζυγοι είχαν μεγάλα χρονικά διαστήματα οικογενειακής δυστυχίας, συχνά για πολύ σοβαρούς λόγους, όπως αλκοολισμός, απιστία, λεκτική κακοποίηση, συναισθηματική παραμέληση, κατάθλιψη, ασθένεια, και προβλήματα στην εργασία.

Γιατί αυτοί οι γάμοι επιβίωσαν ενώ άλλοι γάμοι όχι; Ιστορίες συζύγων για το πώς ο γάμος τους έγινε πιο ευτυχισμένος έδωσαν τρεις ευρείες κατηγορίες: την οικογενειακή ηθική αντοχή, την οικογενειακή ηθική εργασία, και την προσωπική ηθική ευτυχία.

Στην οικογενειακή ηθική αντοχή, η πιο κοινή ιστορία των ζευγαριών που αναφέρθηκε στους ερευνητές, είναι ότι οι γάμοι έγιναν πιο ευτυχισμένοι, όχι επειδή οι σύζυγοι επέλυσαν τα προβλήματα, αλλά επειδή τα υπέμειναν πεισματικά. Με το πέρασμα του χρόνου, ανέφεραν αυτοί οι σύζυγοι, πολλές αιτίες συγκρούσεων και αγωνίας χαλάρωσαν: οικονομικά προβλήματα, προβλήματα σε θέματα εργασίας, κατάθλιψη, προβλήματα με τα παιδιά, ακόμα και απιστία.

Στην οικογενειακή εργασιακή ηθική, οι σύζυγοι είπαν ιστορίες ότι ασχολήθηκαν ενεργά για την επίλυση προβλημάτων, την αλλαγή της συμπεριφοράς, ή τη βελτίωση της επικοινωνίας. Όταν το πρόβλημα λύθηκε, ο γάμος έγινε πιο ευτυχισμένος.

Στρατηγικές για τη βελτίωση του γάμου που αναφέρθηκαν από συζύγους η τακτοποίηση ημερομηνιών ή κάποιοι άλλοι τρόποι για να βρίσκονται περισσότερο χρόνο μαζί (οι σύζυγοι), η ζήτηση βοήθειας και συμβουλών από συγγενείς ή κληρικούς ή ειδικούς συμβούλους, η απειλή διαζυγίου και οι συμβουλές από δικηγόρους διαζυγίων.

Τέλος, στην προσωπική ηθική ευτυχία, τα προβλήματα γάμου δεν φαίνεται να άλλαξαν τόσο πολύ. Αντ 'αυτού οι παντρεμένοι σε αυτές τις περιπτώσεις είπαν ιστορίες για την εξεύρεση εναλλακτικών τρόπων για να βελτιώσουν την ευτυχία τους και να οικοδομήσουν μια καλή και ευτυχισμένη ζωή, παρά ένα μέτριο γάμο.

Τα ισχυρά αποτελέσματα της συζυγικής δέσμευσης

Οι σύζυγοι που ερωτήθηκαν των οποίων οι γάμοι είχαν αλλάξει, δεν είχαν καλή γνώμη για τα οφέλη του διαζυγίου, ενώ και οι φίλοι τους και τα μέλη της οικογένειάς τους υποστήριξαν τη σημασία του να παραμείνουν παντρεμένοι. Λόγω της προσπάθειάς τους για την διατήρηση του γάμου τους, αυτά τα ζευγάρια επένδυσαν πολύ κόπο για την αντιμετώπιση των προβλημάτων στις σχέσεις τους, ελαχιστοποίησαν τη σημασία των δυσκολιών που δεν μπορούσαν να επιλύσουν και εργάστηκαν ενεργά για να μειώσουν την ελκυστικότητα των εναλλακτικών λύσεων.

Τα συμπεράσματα της μελέτης είναι σύμφωνα με άλλη έρευνα που κατέδειξε τα ισχυρά αποτελέσματα της συζυγικής δέσμευσης για την οικογενειακή ευτυχία. Μια ισχυρή δέσμευση για το γάμο ως θεσμό, και μια ισχυρή απροθυμία στο διαζύγιο, δεν διατηρούν απλώς δυστυχισμένους παντρεμένους ανθρώπους κλειδωμένους μαζί στη δυστυχία. Βοηθούν τα ζευγάρια να δώσουν στο γάμο τους μία πιο ευτυχισμένη μορφή. Για να αποφύγουν το διαζύγιο, πολλοί υποθέτουν, ότι οι γάμοι πρέπει να γίνουν πιο ευτυχισμένοι. Αλλά είναι τουλάχιστον εξίσου αλήθεια ότι, για να γίνουν πιο ευτυχισμένοι, οι δυσαρεστημένοι σύζυγοι πρέπει να αποφύγουν πρώτα, το διαζύγιο. "Στις περισσότερες περιπτώσεις, μια ισχυρή δέσμευση να παραμείνουν παντρεμένοι, όχι μόνο βοηθά στην αποφυγή διαζυγίου, αλλά βοηθά τα περισσότερα ζευγάρια να επιτύχουν ένα πιο ευτυχισμένο γάμου», σημειώνει η Scott Stanley, μέλος της ομάδας έρευνας.

Θα κατέληγαν οι δυστυχισμένοι σύζυγοι που χώρισαν, ευτυχισμένοι σύζυγοι, αν είχαν παραμείνει στους γάμους τους;

Οι ερευνητές δεν μπορούν να πουν με βεβαιότητα αν οι δυσαρεστημένοι σύζυγοι που χώρισαν θα γίνονταν ευτυχισμένοι αν είχαν μείνει στους γάμους τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι δυστυχισμένοι σύζυγοι που χώρισαν και οι δυστυχισμένοι σύζυγοι που έμειναν παντρεμένοι φαινόταν πιο πολύ παρόμοιοι παρά διαφορετικοί (πριν από το διαζύγιο), όσον αφορά την ψυχολογική προσαρμογή τους και την οικογενειακή τους προέλευση. Ενώ οι δυσαρεστημένοι σύζυγοι που χώρισαν ήταν κατά μέσο όρο νεότεροι, είχαν χαμηλότερα εισοδήματα, είχαν περισσότερες πιθανότητες να προσληφθούν σε κάποια δουλειά ή να έχουν τα παιδιά στο σπίτι, οι διαφορές αυτές δεν ήταν μεγάλες.

Οι δυσαρεστημένοι σύζυγοι οι οποίοι χώρισαν ανέφεραν περισσότερες συγκρούσεις και ήταν περίπου διπλάσιες πιθανότητες να αναφέρουν περιστατικά βίας στο γάμο τους, από ό, τι οι δυστυχισμένοι σύζυγοι που έμειναν παντρεμένοι. Ωστόσο, περιστατικά οικογενειακής βίας εμφανίστηκαν μόνο σε μια μειοψηφία των δυστυχισμένων γάμων: 21 τοις εκατό των δυστυχισμένων συζύγων που χώρισαν ανέφεραν περιστατικά βίας, σε σύγκριση με το 9 τοις εκατό των δυστυχισμένων συζύγων που παρέμειναν παντρεμένοι.

Από την άλλη πλευρά, αν έστω και μόνο οι χειρότεροι γάμοι κατέληξαν σε διαζύγιο, θα περίμενε κανείς το διαζύγιο να σχετίζεται με σημαντικά ψυχολογικά οφέλη. Αντ 'αυτού, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι δυστυχισμένοι παντρεμένοι ενήλικες που χώρισαν δεν είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναφέρουν συναισθηματική και ψυχολογική βελτίωση από εκείνους που παρέμειναν παντρεμένοι. Επιπλέον, οι πιο δυστυχισμένοι γάμοι που αναφέρθηκαν είχαν την πιο δραματική ανάκαμψη: μεταξύ εκείνων που βαθμολόγησαν τους γάμους τους, όπως ‘πολύ δυστυχισμένος’, σχεδόν οκτώ στους 10 που απέφυγαν το διαζύγιο ήταν ευτυχισμένοι παντρεμένοι πέντε χρόνια αργότερα.

Απαιτείται περισσότερη έρευνα για να διαπιστωθεί κάτω από ποιες συνθήκες το διαζύγιο βελτιώνει ή μειώνει την ευημερία των ενηλίκων, καθώς και τι είδους δυστυχισμένοι γάμοι είναι περισσότερο ή λιγότερο πιθανό να βελτιωθούν αν το διαζύγιο αποφευχθεί.

Άλλα ευρήματα της μελέτης με βάση τα εθνικά στοιχεία της έρευνας είναι τα εξής:

Η συντριπτική πλειοψηφία των διαζυγίων (74 τοις εκατό) έλαβε χώρα σε ενήλικες που ήταν ευτυχισμένοι παντρεμένοι όταν άρχισε η μελέτη πέντε χρόνια νωρίτερα. Σε αυτή την ομάδα, το διαζύγιο συνδέθηκε με δραματική πτώση στην ευτυχία και την ψυχολογική ευεξία σε σύγκριση με εκείνους που παρέμειναν παντρεμένοι.

Οι δυστυχισμένοι γάμοι είναι λιγότερο συχνοί από ό, τι δυστυχισμένοι σύζυγοι. Οι τρεις στους τέσσερις δυστυχισμένους ενήλικες παντρεμένους είναι παντρεμένοι με κάποιον που είναι χαρούμενος με το γάμο.

Το να μείνει κάποιος παντρεμένος δεν σημαίνει ότι ο δυστυχισμένος σύζυγος παγιδεύεται σε βίαιες σχέσεις. Ογδόντα έξι τοις εκατό των ενηλίκων παντρεμένων δεν ανέφεραν τη βία στη σχέση τους (συμπεριλαμβανομένων των 77 τοις εκατό των δυστυχισμένων συζύγων που αργότερα χώρισαν ή βρέθηκαν σε διάσταση). Ενενήντα τρία τοις εκατό των δυστυχισμένων συζύγων που απέφυγαν το διαζύγιο δεν ανέφεραν τη βία στο γάμο τους, πέντε χρόνια αργότερα.

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ / Πηγή