Valeriu Gafencu (1921 – 1952): Ο «άγιος των (κομμουνιστικών) φυλακών»

Ο Valeriu Gafencu, γνωστός ως «άγιος των φυλακών», γεννήθηκε στη βόρειο-ανατολική Ρουμανία στις 24 Ιανουαρίου του 1921 και πέθανε 31 ετών, ως αποτέλεσμα της φυματίωσης, των βασανιστηρίων και της κακομεταχείρισης στις 18 Φεβρουαρίου 1952. Υπάρχει σήμερα ένα ισχυρό κίνημα στη Ρουμανία για την αγιοποίηση του, όπως και για πολλούς άλλους που υπέστησαν θηριωδίες στα κομμουνιστικά στρατόπεδα, στις φυλακές και τα κολαστήρια.

Ο Gafencu, γεννήθηκε στην Βεσαραβία κοντά στην πόλη Μπάλτσι, σε μια ευσεβή ορθόδοξη οικογένεια (ο πατέρας του, Basil Gafencu, ήταν πολιτικός και μαρτύρησε από τους σοβιετικούς κομμουνιστές, οδηγήθηκε στη Σιβηρία και χάθηκαν οριστικά τα ίχνη του). Ως μαθητής υπήρξε ένθερμος πιστός και ιδεαλιστής και σύντομα έγινε μέλος της «Λεγεώνας του Αρχαγγέλου Μιχαήλ» που έμεινε γνωστή ως η «Σιδηρά Φρουρά» / "Garda de Fier" (Η  "Λεγεώνα" που θεωρείται «το τρίτο μεγαλύτερο μαζικό φασιστικό κίνημα στην Ευρώπη του Μεσοπολέμου», είχε ιδρυθεί τον Ιούλιο του 1927 από τον χαρισματικό εθνικιστή πολιτικό Κορνέλιου Τσελέα Κοντρεάνου / Corneliu Zelea Codreanu). Αυτή η οργάνωση κατά κάποιο τρόπο έμοιαζε με τις ανάλογες κινήσεις στο μεσοπόλεμο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Υπήρξε ένα δυναμικό, μάλλον φανατικό, μιλιταριστικό και ηθικολογικό κίνημα, με πρασινοχιτώνες, ρωμαϊκό χαιρετισμό, εμβατήρια, σπαρτιατικές συνθήκες διαβίωσης, σωματική διάπλαση με ασκήσεις και πεζοπορία στα βουνά και με επικεφαλής ένα "χαρισματικό καπετάνιο" που περιέβαλε μια ιερή λατρεία, και που εξελίχθηκε στη διάρκεια της Παγκόσμιας Οικονομικής Κρίσης της δεκαετίας του 1930 σε ένα μαζικό κίνημα. Ωστόσο, το κίνημα προσέλκυσε επίσης ορισμένα ακραία στοιχεία με κοινά χαρακτηριστικά τη βιαιότητα, τον αντισημιτισμό, τον αντικομμουνισμό, και μια χριστιανομυστικιστική ιδεολογία.

Ωστόσο, υπήρχε επίσης ένα πολύ ισχυρό ορθόδοξο και πνευματικό στοιχείο μεταξύ των «Λεγεωνάριων», κάτι που τους διέκρινε από τις υπόλοιπες εθνικιστικές ομάδες της Ευρώπη εκείνη την εποχή. Η έμφαση για την εθνική σωτηρία, οι ηθικές αρχές, η σκληρή δουλειά, η θυσία, η σοβαρότητα, ο σεβασμός, η αυτοπειθαρχία και η ομαδική εργασία ήταν αντανακλάσεις μιας μοναστικής πλευράς του κινήματος και ήταν σε αυτή την πλευρά που ανήκε ο Valeriu. Αργότερα στη ζωή του, μετάνιωσε για τη νεανική και ιδεαλιστική προσκόλλησή του στη ‘Λεγεώνα’, επιλέγοντας την «πληρότητα της Ορθοδοξίας», από την πολιτική και τους εθνικιστικούς στόχους.

Στα τέλη του 1941 ο Valeriu, 22 χρονών φοιτητής της νομικής, συνελήφθη από το καθεστώς Antonescu, δικάστηκε με γελοίες κατηγορίες και στη συνέχεια καταδικάστηκε, απίστευτα σκληρά, σε είκοσι πέντε χρόνια φυλάκιση και οδηγήθηκε στη φυλακή του Aiud. Στο δικαστήριο τον υπερασπίστηκε ο καθηγητής του Angelescu, λέγοντας για αυτόν ότι είναι «ένας από τους καλύτερους φοιτητές μου».

Ο Gafencu με την μητέρα του

Ήταν αυτή η αδικία (ο εγκλεισμός του στη φυλακή), που, στα μάτια πολλών, υπήρξε «καθαρκτική» για τον Valeriu και τον έκανε έναν άγιο. Εκεί στην φυλακή στο Αιούντ, για παράδειγμα, διάβασε τη «Μίμηση του Χριστού» του Θωμά Κεμπήσιου, ένα καθολικό βιβλίο που ήταν ευρέως διαθέσιμο στη Ρουμανία, μια χώρα που είχε επηρεαστεί στο δυτικό τμήμα της από τον ουγγρικό και γαλλικό καθολικισμό, πριν πάει προχωρήσει πολύ βαθύτερα και καταλήξει στην αυθεντική Ορθοδοξία. Η φυλακή του στην πραγματικότητα έγινε ένα μοναστήρι και ήταν εδώ που διάβαζε την Αγία Γραφή, τους Πατέρες, την Φιλοκαλία, έμαθε την καρδιακή προσευχή και κατανόησε τη σημασία της εξομολόγησης και της κοινωνίας. Εκεί επίσης ο Βαλέριος και κάποιοι άλλοι κρατούμενοι γίνονται μέρος της ομάδας των δικηγόρων Τραιάν Τριφάν και Τραιάν Μαριάν των οποίων η βασική  ενασχόληση ήταν η χριστιανική βιοτή σε πνεύμα φιλοκαλικό.  

Μετά το Αιούντ ακολουθεί η φυλακή στο Pitesti (1948-1949) και η φυλακή-σανατόριο στην Tg Ocna / Τίργκου-Όκνα (1950-1952). Στην Τίργκου-Όκνα, όντας σε κατάσταση προχωρημένης φυματίωσης, θα γίνει το λιμάνι στο οποίο όλοι κατέφευγαν για να ενισχυθούν και να παρηγορηθούν. Η μεταστροφή στο Θεό πολλών άθεων κρατουμένων, η αγάπη μεταξύ των κρατουμένων, το πνεύμα θυσίας που έδειχναν προς τους πιο άρρωστους, όλα λαμβάνουν μέρος υπό την επιρροή του Βαλέριου Γκαφένκου. Η γεμάτη χάρη παρουσία του δημιούργησε μια πνευματική ατμόσφαιρα μοναδική στην ιστορία των κομμουνιστικών κολαστηρίων.

Στις 2 Φεβρουαρίου 1952, γνωρίζοντας από καιρό ότι θα πεθάνει, προέτρεψε τους συγκρατούμενούς του που υπέφεραν να αγοράσουν ένα κερί, ένα σταυρό και ένα άσπρο πουκάμισο για την ημέρα της 18ης Φεβρουαρίου. Την ημέρα πριν από το θάνατό του, είπε στον φίλο του Ioan Ianolide (φωτο): «Αύριο θα πεθάνω. Θέλω να πω αντίο στους πιο στενούς μου φίλους». Όλοι οι συγκρατούμενοί του πέρασαν με τη σειρά για να τον αποχαιρετήσουν. Παρά το ότι ήταν αδυνατισμένος για όλους είχε έναν καλό λόγο να πει. 

Μεταξύ αυτών ήταν και ο Richard Wurmbrand (φώτο - ο εβραϊκής καταγωγής γεννημένος στη Ρουμανία προτεστάντης πάστορας – ιδρυτής αργότερα της οργάνωσης “Voice of the Martyrs” - που υπέφερε για την πίστη του στις κομμουνιστικές φυλακές - δες άρθρο εδώ). Κάποια στιγμή οι συγγενείς των κρατουμένων προμήθευσαν κάποιους απ’ αυτούς με στρεπτομυκίνη το οποίο τότε έκανε θαύματα στη θεραπεία των ασθενειών του πνεύμονα. Ο κρατούμενος Λεωνίντα Στρατάν, επειδή είχε καλυτερεύσει έδωσε την δική του στον Βαλέριο. Αυτός, ενώ θα μπορούσε να γίνει ο ίδιος καλά έδωσε την στρεπτομυκίνη στον Wurmbrand που ήταν σε χειρότερη κατάσταση, σώζοντάς του έτσι τη ζωή!

 

Όσοι στάθηκαν δίπλα του θυμούνται πολλά θαυμαστά περιστατικά στη ζωή του. Για παράδειγμα, στο Targu Ocna, όταν ήταν να προβεί σε χειρουργική επέμβαση σκωληκοειδίτιδας, όταν τελείωσε, ο Valeriu είπε στον γιατρό ότι ένιωθε τα πάντα, διότι η αναισθησία δεν λειτούργησε. Ωστόσο, δεν είχε αρθρώσει λέξη κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, μόνο το μέτωπό του ήταν γεμάτο από κρύο ιδρώτα.

Ο Valeriu πέθανε στις 18 Φεβρουαρίου του 1952, στο Targu Ocna. Τα τελευταία του λόγια ήταν: «Μην ξεχνάτε να προσεύχεστε στο Θεό και θα συναντηθούμε όλοι εκεί! Κύριε, δώσε μου τη δουλεία που κάνει ελεύθερη την ψυχή μου και πάρε την ελευθερία που υποδουλώνει την ψυχή μου!».

Ο τάφος του παραμένει άγνωστος γιατί εκείνη την εποχή εκείνη όλοι οι αιχμάλωτοι θάβονταν σε ένα κοινό λάκκο και το κεφάλι τους το συνέτριβαν, έτσι ώστε να μην αναγνωριστούν. Ωστόσο, ζήτησε να ταφεί με ένα μικρό ασημένιο σταυρό στο στόμα του για να βρεθούν, αν ο Θεός επιτρέψει, τα λείψανά του.

Ο Valeriu έμεινε στη μνήμη όλων εκείνων που τον γνώριζαν για το υπόλοιπο της ζωής τους. Δεν υπάρχει ούτε ένα χριστιανικό βιβλίο που να περιγράφει τις δοκιμασίες των κομμουνιστικών φυλακών που να μην αναφέρουν το όνομά του. Οι πράξεις και τα λόγια του πέρασαν από κρατούμενο σε κρατούμενο και βοήθησαν πολλούς να επιβιώσουν μέσα στην κομμουνιστική κόλαση, μέχρι τη γενική απελευθέρωση το 1964. Δεδομένου ότι η Ρουμανία έχει γίνει μια ελεύθερη χώρα πολλοί τέτοια άγιοι των φυλακών της έρχονται στο φως και τιμώνται από τους πιστούς. Ο Valeriu Gafencu είναι ίσως ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά παραδείγματα, και πολλοί τον αποκαλούν «ο Άγιος των Φυλακών» (αυτό το όνομα στην πραγματικότητα το έδωσαν οι συγκρατούμενοί του, που τον γνώρισαν κατά τη διάρκεια της σύντομης ζωής του).

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ / Πηγές: εδώ, εδώ, εδώ, εδώ και εδώ (Επίσης δες εδώ και εδώ)