Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Η συγκάλυψη του εγκλήματος μέχρι σήμερα

Μετά τη συνθήκη της Λωζάννης, το 1923, εξαπολύθηκε προπαγάνδα συγκάλυψης του εγκλήματος και επιχειρήθηκε ο εξωραϊσμός της Τουρκίας, τόσο εντός της χώρας από την κεμαλική κάστα εξουσίας όσο και από τις δυτικές δυνάμεις. Οι τουρκικές κυβερνήσεις καθόρισαν αυστηρά μια πολιτική υποβάθμισης των εθνικών εκκαθαρίσεων οι οποίες είχαν πραγματοποιηθεί λίγα μόλις χρόνια νωρίτερα. 

Στην προσπάθεια αυτή οι Τούρκοι βρήκαν την ανέλπιστη συμπαράσταση της Δύσης, η οποία προέταξε τη διείσδυση των κεφαλαίων της και την ακεραιότητα της Τουρκίας έναντι της κομμουνιστικής ΕΣΣΔ. Όμοια συμπεριφέρθηκαν και οι Αμερικανοί. Το State Department προσπάθησε να εμποδίσει την έκδοση βιβλίων και την παραγωγή ταινιών για τις σφαγές που προκάλεσαν οι Τούρκοι.

Μεταξύ των βιβλίων αυτών ήταν το βιβλίο «Η Κατάρα της Ασίας» ("The Blight of Asia" / "Η Μάστιγα της Ασίας"), του τότε Αμερικανού προξένου στη Σμύρνη Τζώρτζ Χόρτον, ένα τεκμήριο για τα εγκλήματα του κεμαλικού στρατού.

Οι Αρμένιοι, σε αντίθεση με την ελληνική ολιγωρία, άρχισαν με συντονισμένες και επίμονες προσπάθειες τη διαδικασία ανάδειξης και αναγνώρισης της γενοκτονίας την οποία υπέστησαν. Πολύ αργότερα οι Έλληνες πρόσφυγες, χωρίς τη συμπαράσταση του ελληνικού κράτους, άρχισαν να προβάλλουν διεθνώς τη δική τους γενοκτονία, η οποία πραγματοποιήθηκε στον Πόντο και στην Ιωνία. Στη δεκαετία του 1980 οργανώθηκε με καθυστέρηση δεκαετιών συλλογική προσπάθεια για τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και την αναγνώριση του τουρκικού εγκλήματος, εντός Ελλάδας, αλλά και διεθνώς. Οδηγηθήκαμε έτσι στην επίσημη ανακήρυξη από τη Βουλή των Ελλήνων δύο σημαντικών ημερομηνιών ως «Ημερών Εθνικής Μνήμης»: τη 19η Μαΐου, ως ημέρα αφιερωμένη στη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και τη 14η Σεπτεμβρίου, ως ημέρα αφιερωμένη στη Μικρασιατική Καταστροφή.

Η ίδια η Τουρκία αντέδρασε και αντιδρά έντονα. Αυτή εξάλλου ήταν η πρακτική της εξαρχής. Ήδη στη δεκαετία του 1920, με την εμφάνιση του αρμενικού κινήματος, η Τουρκία προσπάθησε με κάθε τρόπο να υποβαθμίσει και να αρνηθεί τα γεγονότα της Γενοκτονίας. Με παραγωγή στρατευμένων κρατικών έργων, με εξαγορά Αμερικανών κυρίως, ιστορικών, προσπάθησε να αποτρέψει τις προσπάθειες διεθνούς καταδίκης. Ίδρυσε το Ινστιτούτο Τουρκικών Σπουδών στην Ουάσινγκτον το 1982 για να επιτύχει πρόσβαση στον ακαδημαϊκό χώρο και να ακυρώσει τις προσπάθειες των Αρμενίων για αναγνώριση. Άλλωστε, το προηγούμενο με τους Αρμενίους ήταν που θορύβησε το τουρκικό κράτος ώστε να αποτρέψει ανακίνηση της ποντιακής γενοκτονίας. 

Στην Άγκυρα άρχισαν να γράφουν τη "δική τους" ιστορία, σύμφωνα με την οποία δεν συνέβη ποτέ τίποτα στον Πόντο. Βάσει των κεμαλικών θεωρήσεων, οι Τούρκοι κάτοικοι της περιοχής αντέδρασαν ευρισκόμενοι περίπου σε νόμιμη άμυνα, αφού οι Πόντιοι συνωμοτούσαν κατά της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό, οι αντάρτες της ποντιακής αντίστασης βαπτίστηκαν «ληστές» που έσφαζαν ανηλεώς Τούρκους αμάχους και έκαιγαν τα τουρκικά χώρια του Πόντου.

Η Τουρκία, κατέβαλε ταυτόχρονα προσπάθειες περιορισμού της διεθνοποίησης της ποντιακής γενοκτονίας. Για παράδειγμα, ο πρέσβης της Τουρκίας στην Αυστραλία προσπάθησε να «φιμώσει» το «Κέντρο Έρευνας Γενοκτονιών» του Πανεπιστημίου Macquarie, γιατί διαθέτει ερευνητικό τμήμα για την ποντιακή γενοκτονία και το μικρασιατικό ολοκαύτωμα. Στις ΗΠΑ τα παραδείγματα είναι δεκάδες. Σε αρκετές ανακοινώσεις του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών επιχειρείται να παρουσιαστεί η Ιστορία αντίστροφα: οι Έλληνες του Πόντου διέπραξαν γενοκτονία σε βάρος των Τούρκων! Για την επίσημη Τουρκία, το θέμα της γενοκτονίας των Ποντίων αποτελεί εφεύρημα του ελληνικού κράτους για να αμφισβητηθεί η ακεραιότητά της. 

Αποτελεί μέσο υπονόμευσης και αποσταθεροποίησης του τουρκικού κράτους με την υποκίνηση «μικροεθνικιστικών αισθημάτων» στο εσωτερικό του. Όπως φαίνεται και πιστοποιείται, διαρκής φόβος της τουρκικής διπλωματίας είναι η πιθανότητα εμφάνισης ποντιακής ταυτότητας στην Τουρκία.

Παρά τη γενοκτονία, παρά τον διωγμό, το μεγαλείο της ποντιακής εποποιίας οφείλει να αναγνωριστεί. Για δέκα σχεδόν χρόνια, στο πιο απόμακρο κομμάτι του Ελληνισμού, διεξήχθη ένας ηρωικός ένοπλος αγώνας, απέναντι σε συντριπτικά υπέρτερες δυνάμεις. Δυνάμεις οι οποίες εκπροσωπούσαν μια ολόκληρη αυτοκρατορία, αλλά και τη νέα Τουρκία, που στήθηκε επάνω στις στάκτες και τα ερείπια των Ελλήνων της Ιωνίας και του Πόντου.

Η Μεγάλη Ιδέα εξέπνευσε στις στάκτες της Σμύρνης και του Πόντου, όμως οι τελευταίοι που ευθύνονται για αυτό είναι οι ηρωικοί μαχητές της Σάντας, του Toπ Τσαμ και του Αγιού Τεπέ. Οι αντάρτες του Πόντου έπραξαν αυτό που έπρεπε, «τοις κείνων ρήμασι». Με το τέλος της αντίστασης στον Πόντο, πολλούς μήνες μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, επικυρώθηκε οριστικά η μετάπτωση του Ελληνισμού σε Ελλαδισμό.

Από το «Το Ποντιακό Αντάρτικο και η Γενοκτονία» του Σταύρου Καρκαλέτση, εκδόσεις Περισκόπιο