Ο Bono μιλάει για τον Χριστό (2)

Συνέχεια με αποσπάσματα από το βιβλίο "O Bono μιλάει για τον Bono, Συνομιλίες με τον Michka Assayas", με αναφορές του Bono σε θέματα θρησκείας, πίστης και κοινωνικής δικαιοσύνης. Από το blog Χριστιανική Μουσική

Για τον ακτιβισμό, την φιλανθρωπία την κοινωνική δικαιοσύνη.

Κάποια Χριστούγεννα στο Δουβλίνο

Σελ. 105,109-110,143-145.

Bono: Το 1997 μου ζητήθηκε να βοηθήσω στην εκστρατεία προκειμένου να χρησιμοποιήσουμε την ευκαιρία της χιλιετηρίδας για να διαγραφούν τα χρέη που επιβάρυναν για χρόνια τις πιο φτωχές χώρες του πλανήτη προς τις πιο πλούσιες. Οι πολιτικοί αναζητούσαν κάτι πολύ δραματικό για να εκμεταλλευθούν την περίσταση. Θα σήμαινε την κατάργηση μιας οικονομικής δουλείας. Μερικές χώρες, όπως η Τανζανία και η Ζάμπια, δαπανούσαν το διπλάσιο ποσό από το εθνικό τους εισόδημα αποπληρώνοντας παλιά δάνεια του Ψυχρού πολέμου απ’ όσο δαπανούσαν για την υγεία και την εκπαίδευση των λαών τους. Ήταν αισχρό.

Michka: Μα τί είναι αυτό που τις έκανε να δανειστούν τόσα πολλά κατ’ αρχάς;

Bono: Εντάξει, μπορείς να πεις ότι ήταν ένας απερίσκεπτος δανεισμός, μα επίσης ήταν και μια ανεύθυνη προσφορά. Τη δεκαετία του 60 και του 70, η Δύση σκορπούσε χρήμα σε κάθε αφρικανική χώρα που δεν συμπαρατασσόταν με τους κομουνιστές. Ο ψυχρός πόλεμος διεξαγόταν στην Αφρική. Άνθρωποι όπως ο Μομπούτου, ο δικτάτορας σ’ αυτό που τότε λεγόταν Ζαΐρ, καταχώνιασε αυτό το χρήμα σε λογαριασμούς ελβετικών τραπεζών και άφησε το λαό του να πεθαίνει της πείνας. Είναι απαράδεκτο να υποχρεώνουμε τα εγγόνια αυτών των κακών αποφάσεων να πληρώνουν το τίμημα. Όπως είπα, δεν ήταν ζήτημα φιλανθρωπίας, ήταν ζήτημα δικαιοσύνης.

Michka: Πόσες ακυρώσεις πετύχατε;

Bono: Γύρω στο ένα τρίτο για τέτοιου ειδους χρέη, πράγμα που ανέρχεται στο ποσό των εκατό δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Michka: Και νιώθεις πως ήσουν ένα σημαντικο κομμάτι αυτής της επιτυχίας;

Bono: Στην πραγματικότητα, νομίζω πως εκεί που είχα την περισσότερη απήχηση ήταν οι Η.Π.Α..…

Σε διεθνή κλίμακα ήταν μια μεγάλη νίκη. Αν δεν έκαναν την κίνηση οι Η.Π.Α., όλοι οι άλλοι θα έβγαζαν την ουρά τους. Όπως είπα, εκατό δισεκατομμύρια δολάρια παιζόντουσαν σ’ αυτήν την υπόθεση, και είμαι υπερήφανος για το ρόλο που παίξαμε, όσο μικρός κι αν ήταν αυτός.

Michka: Άρα πιστεύεις πως η φωτογραφία σου με αυτούς τους πολιτικούς απέδωσε καρπούς;

Bono: Εδώ που τα λέμε, το ποσοστό των παιδιών που πηγαίνουν σήμερα σχολείο στην Ουγκάντα έχει τριπλασιαστεί, και έχει τριπλασιαστεί ως αποτέλεσμα της διαγραφής του χρέους. Κι αυτή είναι μονάχα μία χώρα. Σε όλο τον αναπτυσσόμενο κόσμο θα δεις νοσοκομεία να χτίζονται με αυτό το χρήμα, ζωές να αλλάζουν, κοινωνίες να μεταμορφώνονται. Και εάν δεν το περνούσαμε από το Κογκρέσο, τότε οι Ευρωπαίοι κάτι θα σκαρφίζονταν. Βλέπεις υπάρχει η δύναμη του κόσμου. Θα φτάναμε ποτέ εκεί χωρίς τον κόσμο να κατεβαίνει στους δρόμους, κοπανώντας τα καπάκια των κάδων κι ανεβάζοντας τον πυρετό του δημόσιου διαλόγου; Όχι. Χρειάζεσαι και τα δύο. Αυτό που ζητούν οι διαδηλωτές είναι να μπούνε στην αίθουσα. Κι έπειτα λοιπόν, όταν μπεις στην αίθουσα, την καταλαμβάνεις, τοποθετείσαι και δεν αποχωρείς μέχρι να πάρεις την επιταγή.

……

Michka: Επομένως ακόμα κι εκείνα τα χρόνια σκεφτόσουν πως ήσουν αντιμέτωπος με όλα τα κακά του κόσμου. Πιστεύεις ότι αυτό πήγαζε από το γεγονός ότι διάβαζες τη Βίβλο όταν ήσουν παιδί;

Bono: Βλέπεις, έπρεπε να ανακαλύψω πως στη βάση της βρίσκεται το αίσθημα της δικαιοσύνης πέρα από τη φιλανθρωπία. Εντάξει, η φιλανθρωπία είναι Ο.Κ., με ενδιαφέρει η φιλανθρωπία. Φυσικά, όλοι θα έπρεπε να είμαστε φιλάνθρωποι, ιδιαίτερα όσοι από εμάς είμαστε προνομιούχοι. Αλλά με ενδιαφέρει περισσότερο η δικαιοσύνη. Η καμπάνια της Κατάργησης των Χρεών ήταν ένα ζήτημα δικαιοσύνης. Το να κρατάς τα παιδιά σαν λύτρα για τα χρέη των παππούδων τους είναι ένα ζήτημα δικαιοσύνης. Το να μην επιτρέπεις στους φτωχότερους από τους φτωχούς να βάζουν τα προϊόντα τους στα ράφια μας, ενώ διαφημίζεις την ελεύθερη αγορά, για μένα είναι επίσης ένα ζήτημα δικαιοσύνης. Αυτά τα πράγματα έχουν τις ρίζες τους στη μελέτη που έχω κάνει πάνω στις Γραφές. Νομίζω, όπως και οι περισσότεροι βέβαια, πως ο κόσμος έχει γονατίσει τους ανθρώπους τόσο, ώστε να έχουν χάσει κάθε προσδοκία για το ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν ή να βελτιωθούν. Όταν έχεις πουλήσει πολλούς δίσκους [ γελάει ] είναι πολύ εύκολο να ενδώσεις στη μεγαλομανία, ώστε να πιστέψεις πως μπορείς πράγματι ν’ αλλάξεις τα πράγματα. Αν σμπρώξεις την πόρτα, μπορεί και ν’ ανοίξει. Ειδικά αν εκπροσωπείς μία μεγαλύτερη εξουσία από σένα. Πες την αγάπη, πες την δικαιοσύνη, πες την όπως θες. Γι’ αυτό και δεν είμαι ποτέ νευρικός όταν συναντάω πολιτικούς. Πιστεύω πως αυτοί θα έπρεπε να είναι νευρικοί επειδή εγώ εκπροσωπώ τους φτωχούς και τους εξαθλιωμένους αυτού του κόσμου. Και το υπόσχομαι, η ιστορία θα κρίνει πολύ σκληρά αυτήν τη στιγμή. Και όποιες σκέψεις και αν κάνεις για τον Θεό, τί μπορεί να είναι ή εάν υπάρχει, οι περισσότεροι θα συμφωνήσουν πως αν υπάρχει Θεός, έχει επιφυλάξει ένα ιδιαίτερο μέρος για τους φτωχούς. Οι φτωχοί βρίσκονται εκεί όπου ζει κι ο Θεός. Επομένως, αυτοί οι πολιτικοί θα πρέπει να είναι νευρικοί κι όχι εγώ.

Michka: Εκπλήσσομαι από το πόσο εύκολα ανακύπτει το θρησκευτικό στοιχείο στις απαντήσεις σου, όποια κι αν είναι η ερώτηση. Πώς και πάντα αναφέρεσαι στη Βίβλο; Ήταν επειδή τη διδάχτηκες στο σχολείο; Ή επειδή ο πατέρας σου κι η μητέρα σου ήθελαν να τη μελετάς;

Bono: Είναι παράξενο. Δεν μπορώ να ξέρω. Οποτεδήποτε ακούω ανθρώπους να χρησιμοποιούν λόγια από τις Γραφές, πάντα καταφέρνω να δω καθαρά μέσα τους, να δω πέρα από τις δυσκολίες που γεννά το περιβάλλον μέσα στο οποίο τους ακούω και η υποκρισία. Πάντα καταφέρνω να φτάσω στην ουσία.

Michka: Πότε ήταν η πρώτη φορά που συνέβη κάτι καθρώς σκεφτόσουν μια φράση από τις Γραφές; Η πρώτη φορά που είπες στον εαυτό σου: ναι, μπορώ να δω πέρα απ’ αυτό και να καταλάβω πώς « κολλάει » στην τάδε και τη δείνα κατάσταση;

Bono: Άσε με να προσπαθήσω να σου εξηγήσω κάτι που ελπίζω να δώσει νόημα στην όλη συζήτηση. Εντάξει, ίσως αυτό να είναι κομματάκι αισιόδοξο. [ γελάει ] Αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά, αλλά θυμάμαι κάποτε να επιστρέφω από μία πολύ μεγάλη περιοδεία. Όλο αυτό τον καιρό έλειπα από το σπίτι. Επέστρεψα, λοιπόν, για τα Χριστούγεννα και ήμουν πολύ ενθουσιασμένος που βρισκόμουν ξανά στο Δουβλίνο. Το Δουβλίνο τα Χριστούγεννα είναι κρύο αλλά λουσμένο στα φώτα, μοιάζει με καρναβάλι μέσα στο χειμώνα. Την παραμονή των Χριστουγέννων πήγα στον Καθεδρικό ναό του Αγίου Πατρικίου. Είχα πάει σχολείο εκεί για ένα χρόνο. Εκεί ήταν και ο Τζόναθαν Σουίφτ πρωτοπρεσβύτερος. Εν πάση περιπτώσει, κάποιοι φίλοι μου από την Εκκλησία της Ιρλανδίας πήγαιναν κι αυτοί εκεί. Είναι ένα είδος χριστουγεννιάτικης παράδοσης, αλλά εγώ δεν είχα παραστεί ποτέ. Μπήκα λοιπόν σ’ αυτόν το ναό και κάθισα. Μου έδωσαν μια πραγματικά κακή θέση, πίσω από κάτι τεράστιες κολόνες. Δεν μπορούσα να δω τίποτα. Καθόμουν εκεί, έχοντας μόλις γυρίσει από το Τόκιο ή από κάποιο άλλο μακρινό μέρος. Άρχισα να τραγουδάω γιατί λατρεύω το χορωδιακό τραγούδι. Οι τέχνες στο πλαίσιο της κοινότητας, η ειδικότητά μας! Αλλά καθώς ήμουν άυπνος για μέρες ταξιδεύοντας, άρχισε να με παίρνει ο ύπνος, ήταν και η λειτουργία λιγάκι βαρετή, και κουτουλούσα από τη νύστα, δεν έβλεπα μπροστά μου. Προσπάθησα να μείνω ξύπνιος μελετώντας αυτά που ήταν γραμμένα στη σελίδα. Και τότε ξαφνικά για πρώτη φορά έγινε η αποκάλυψη. Μου είχε συμβεί και στο παρελθόν, αλλά τώρα φαινόταν καθαρά: Η χριστουγεννιάτικη ιστορία. Η ιδέα πως ο Θεός, αν υφίσταται μια δύναμη Αγάπης και Λογικής στο σύμπαν, θα αναζητούσε έναν τρόπο να εξηγήσει την ουσία της είναι από μόνο του εκπληκτικό. Πώς θα αναζητούσε έναν τρόπο να ερμηνεύσει και να περιγράψει την ουσία της με το να γίνει ένα παιδί που γεννιέται μέσα στην απόλυτη φτώχεια, μέσα στα κόπρανα και τα άχυρα… ένα παιδί… Σκέφτηκα: « Ποπο! ». Αυτό είναι ποίηση! Αγάπη ανήκουστη, ανήκουστη δύναμη που παρουσιάζεται ως το πιο ευάλωτο πράγμα στον κόσμο. Ορίστε. Καθόμουν εκεί και δεν είναι ότι δεν το είχα σκεφτεί άλλη φορά, μα μου ήρθαν δάκρυα στα μάτια και συνέλαβα τη μεγαλοφυία αυτού του πράγματος, την απόλυτη μεγαλοφυία που διαλέγει μια συγκεκριμένη στιγμή στο χρόνο και αποφασίζει να εκδηλωθεί. Επειδή αυτό είναι ακριβώς για το οποίο συζητούσαμε νωρίτερα: Η αγάπη χρειάζεται να πάρει μορφή, η οικειότητα χρειάζεται να γίνει ψίθυρος. Σε μένα βγάζει νόημα. Είναι βασικά λογικό. Είναι καθαρή λογική. Η ουσία θα αποκαλυφθεί. Είναι αναπόφευκτο. Η αγάπη πρέπει να γίνει πράξη ή κάτι χειροπιαστό. Δεν μπορούσε παρά να συμβεί αυτό. Πρέπει να υπάρχει μια ενσάρκωση. Η αγάπη έχει ανάγκη να πάρει σάρκα και οστά. Αυτό δεν εννοούσες προηγουμένως;

Michka: Ακριβώς. Μα, βλέπεις, μερικές φορές είμαι θρήσκος χωρίς καν να το γνωρίζω ο ίδιος.

Bono: [ γελάει ] Μα αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον. Είσαι σαν ένας από τους τρεις μάγους, τους μάγους που μελετούσαν τα αστέρια, στο μυαλό σου δεν υπάρχει τίποτα που να σχετίζεται με τη θρησκεία! Κοιτάς, λοιπόν, τους χάρτες σου και λες:[ υιοθετεί κωμική μανιέρα ] « Να το! Ο.Κ., θα πρέπει να βρίσκεται κάπου εδώ… Κάτι περίεργο συμβαίνει εδώ πέρα… Είναι το Βόρειο Σέλας; Όχι, είναι ένα μοναχικό άστρο. Οι συντεταγμένες μου προτείνουν: Πρέπει να πάρουμε αυτόν τον δρόμο. Ο.Κ., κάτι το εξαιρετικο πρέπει να συμβαίνει κάπου… [ κάνει παύση για περισσότερη αγωνία ]… εκεί πέρα. Ωχ, τί είναι αυτό; Ένα μωράκι! Ωχ, βρεθήκαμε μέσα στη χριστουγεννιάτικη ιστορία, κι εγώ που νόμιζα πως διάβαζα αστρονομία ».

Michka: Θα σου κάνω μια αφελή ερώτηση. Γιατί τόσοι άνθρωποι είναι θρήσκοι, αλλά δεν το παραδέχονται; Έχεις κάποια εξήγηση γι’ αυτό;

Bono: Δεν ξέρω. Αλλά το θρησκευτικό ένστικτο μπορεί να εκφραστεί ως τζόγος, ως ανάγνωση του ωροσκοπίου, ως γιόγκα. Υπάρχει παντού. Υποτίθεται ότι είμαστε μια κοσμική κοινωνία, μα κοίτα γύρω σου: Ο καθένας είναι θρήσκος. Οι άνθρωποι είναι προληπτικοί, προσεύχονται όταν φοβούνται πως έχουν καρκίνο. Δεν κρύβεται τόσο πολύ κάτω από την επιφάνεια. Μας χωρίζουν διακόσια χρόνια από τον Διαφωτισμό, αλλά η επιστήμη αρχίζει να υποχωρεί ξανά.

Michka: Σύμφωνοι, αλλά κάποιοι άνθρωποι δεν χρησιμοποιούν τη λέξη Θεός.

Bono: Ναι. Εντάξει, γιατί από ένα σημείο και έπειτα έπρεπε να αποδείξεις κάτι, προκειμένου να δεχτείς ότι υφίσταται. Τέτοιες σκέψεις είχαν εκτοπιστεί από τους σκεπτόμενους ανθρώπους μετά τον Διαφωτισμό: « Ο Θεός πέθανε ». Όπως σου είχα αναφέρει κάποτε, έτυχε να δω ένα καταπληκτικό πράγμα γραμμένο σ’ έναν τοίχο στο Δουβλίνο. Έλεγε: « Ο Θεός είναι νεκρός. Νίτσε ». Και αποκάτω ήταν γραμμένο με σπρέι: « Ο Νίτσε είναι νεκρός. Θεός ». [ γελάει δυνατά ] Είναι πολύ καλό! Εννοώ, πραγματικά το πιστεύω, τώρα στην αρχή του 21ου αιώνα οι άνθρωποι ξεκινούν ξανά αυτή την περιπέτεια. Έχουμε το γονίδιο της Εύας, έχουμε την επιστήμη να μιλάει για τη θεωρία του Bing Bang και για τόσα πολλά άλλα πράγματα που είναι, αν το θες, αντιφατικά, μα που μοιάζουν όλο και πιο μικρά, ασήμαντα, μπροστά στην ιδέα του Θεού. Διαφορετικοί επιστημονικοί κλάδοι έχουν ως αντικείμενο διαφορετικά κομμάτια του παζλ. Δεν είμαι επιστήμονας, για να μην παρεξηγηθώ, είμαι σε μια μπάντα που διαθέτει έναν. Δεν είμαι καλόγερος, αυτό είναι προφανές. Είμαι καλλιτέχνης. Ψάχνω για σημάδια μέσα από τη μουσική μου. Ξεφεύγω πάλι;

Κατάθλιψη και προσευχή

Michka: Τί ξέρεις λοιπόν για την κατάθλιψη; Γνωρίζω πως δεν είναι εύκολο να σε κάνω να ανοιχτείς πάνω στο θέμα. Το προσπάθησα ήδη μια φορά.

Bono: Κοίτα, πότε πότε, αισθάνομαι την κατάθλιψη να μπαίνει σιγά σιγά μέσα στη ζωή μου. Νομίζω πως σε όλες μας τις συζητήσεις, πρέπει να το παραδεχτείς, δεν παρουσιάστηκα ως ένας παραπονιάρης ροκ σταρ, να μας λείψουν αυτοί, ο Θεός να βάλει το χέρι του! Μα, ναι, τα κάνεις θάλασσα, πέφτεις σε σφάλματα, καταστρέφεις τον εαυτό σου. Αλλά έχω την πίστη μου να με στηρίζει. Αν μπορώ έστω και για μια στιγμή να σου αποκαλύψω τις πιο ενδόμυχες σκέψεις μου, όταν με ρώτησες νωρίτερα τί συμβαίνει όταν ξυπνώ το πρωί… Λοιπόν όταν ξυπνώ το πρωί, απλώνω το χέρι μου – πνευματικά – και φτάνω αυτό που θα μπορούσες να ονομάσεις Θεό. Μερικές φορές δεν τον αισθάνομαι, και νιώθω μοναξιά. Αισθάνομαι πως είμαι μόνος μου και αναρωτιέμαι πού βρίσκεται ο Θεός. Καί έπειτα [ παύση ] – πάλι, δεν θέλω να γίνω μελοδραματικός εδώ – ρωτάω τον Θεό: « Πού έχεις χαθεί; ». Ο Θεός απαντά συνήθως με ένα τρόπο που είναι δύσκολο να τον περιγράψεις. « Δεν έχω πάει πουθενά. [ γελάει ] Εσύ, πού έχεις χαθεί; Εγώ δεν κουνήθηκα από τη θέση μου ». Τότε είναι που πρέπει να ψάξω και καταλαβαίνω πως έχω πουληθεί. Αυτό συνήθως συμβαίνει βαθμιαία, με μικρά βήματα. Ποτέ δεν προδίδεις τον εαυτό σου – τουλάχιστον όχι εγώ – με μεγάλες, δραματικές, ριψοκίνδυνες κινήσεις, όπως για παράδειγμα: Ο.Κ., σήμερα το πρωί, θα ληστέψω μια τράπεζα και θα βρω πού ζει ο εχθρός μου και θα τον δέσω στο κρεβάτι του. Απομακρύνεσαι αργά απ’ αυτό τον άνθρωπο που ξέρεις πως κατά βάθος είσαι εσύ.

Michka: Δεν φοβάσαι μήπως χάσεις το δρόμο σου για παραπάνω από δύο μέρες;

Bono: Κοίτα να δεις, ειδικά αν έχεις μια διανοητική περιέργεια, αν σου αρέσει να πειραματίζεσαι, θα σηκώσεις πέτρες, θα κοιτάξεις τί υπάρχει αποκάτω και καιμιά φορά θα μαζέψεις μαζέψεις αυτά τα ζουζούνια που πότε πότε δαγκώνουν. Θα πεις: « Άουτς! », Αυτό κάνω λοιπόν, και ναι, εκπλήσσομαι από την ικανότητα να ξεγελώ τον εαυτό μου. Βρίσκομαι τότε να ξυπνάω σε έναν τόπο που θα μπορούσες να τον ονομάσεις απελπισία.

Michka: Και λες ότι ο Θεός σε παίρνει από εκεί. Αυτό μου ακούγεται αρκετά εξωτικό εντούτοις.

Bono: [ ξεσπά σε γέλια ] Φοβερή λέξη! Ναι, σωστά, [ συνεχίζει να γελάει κι έπειτα σοβαρεύει ξανά ] Ξέρεις, πρέπει να βρω τον Θεό. Πρέπει να επανορθώσω. Αυτό είναι το πρόβλημα. Πρέπει να αποκατασταθεί η επαφή.

Michka: Υποθέτω πως δεν θα μείνεις άφωνος όταν συναντηθείς με τον Θεό. Τί περιμένεις να σου πει;

Bono: Χαίρομαι που η απάντηση που μου ζητάς προϋποθέτει μία καταφατική πρόταση. Εεεεμ… [ γελάει ] « Μια χαρά φαίνεσαι ». Σ’ ευχαριστώ για την πίστη που μου δείχνεις, Michka. Ελπίζω πως αυτό που θα μου έλεγε πιθανώς ο Θεός, αν προλάβει να πει καμιά κουβέντα, θα ήταν: « Πέρασε μέσα αλλά, σε παρακαλώ, σταμάτα να απολογείσαι! » [ γελάει ] …

Michka: Είπες για τον πατέρα σου: « Θα εξαφανιζόταν μέσα στη σιωπή και στις εξυπνάδες ». Νομίζω ότι στη δική σου περίπτωση εσύ εξαφανίζεσαι μέσα στην πολυλογία και τις εξυπνάδες. [ ο Bono ξεσπά σε γέλια ] Τί θα ’λεγες γι’ αυτό;

Bono: Ένοχος, κύριες πρόεδρε.

Michka: Ουδέν σχόλιο περαιτέρω;

Bono: «Έσο σιωπηλός και μάθε πως είμαι ο Θεός». Αυτή είναι η αγαπημένη μου φράση από τις γραφές. «Βγάλε το σκασμό και άσε με να σε αγαπώ» θα είχε τίτλο το αντίστοιχο pop τραγούδι [ γελάει ] Αυτό σημαίνει στην πραγματικότητα. Αν ήθελα ποτέ να ακούσω ένα σχόλιο, αυτό θα ήταν.

Michka: Έσχατη ερώτηση, και μετά θα με ξεφορτωθείς. Τί σε αφήνει άλαλο;

Bono: … «Συγχώρεση» είναι η απάντησή μου.

Michka: Εννοείς «να δέχεσαι τη συγχώρεση».

Bono: Ναι.

Σχετικά με τον πατέρα του και την σχέση του με την πίστη

Michka: Τί νομίζεις λοιπόν ότι είδε ο πατέρας σου πραγματικά στη δουλειά σου;

Bono: Θα σου πω τί πιστεύω. Το πνευματικό ταξίδι τον ενδιέφερε. Επειδή δεν ήταν πιστός. Δεν πίστευε στον Θεό προς το τέλος. Ήταν καθολικός, αλλά έχασε την πίστη του στην πορεία.

Michka: Υπήρξε κάποιο συγκεκριμένο γεγονός που τον οδήγησε να χάσει την πίστη του;

Bono: Δεν γνωρίζω τί ήταν. Νομίζω πως η Εκκλησία τον κούρασε, τα σκάνδαλα κι όλα αυτά τα πράγματα. Θα του έδινα μια Βίβλο ή θα μπορούσα να του μιλήσω, αν ενδιαφερόταν, για το πώς εγώ αντιλαμβανόμουν κάποια από τα Ευαγγέλια, τον τρόπο με τον οποίο ήταν γραμμένα ή το περιεχόμενο ενός συγκεκριμένου χωρίου. Αλλά τελικά δεν ψηνόταν. Ωστόσο φαινόταν να πιστεύει πως αυτό ήταν το πιο σημαντικό πράγμα που είχα να προσφέρω. Στην πραγματικότητα, αυτό ήταν που του άρεσε πιο πολύ στην μπάντα: Η πίστη μας. Δεν κατανοούσε κάποια από τη δουλειά μας τη δεκαετία του 90, επειδή ένιωθε πως της έλειπε το θρησκευτικό στοιχείο.

Michka: Μερικοί από τους οπαδούς σας επίσης ζορίστηκαν με τους δίσκους που κάνατε τότε.

Bono: Αυτό είναι αλήθεια. Δεν κατάλαβαν. Στο Pop, νόμιζα πως περιγραφόταν μία ανθεκτική σχέση με τον Θεό: Looking for to save my, save my soul / Looking in the places where no flowers grow / Looking to fill that God-shaped hole. Αυτό είναι ένα ενδιαφέρον στιχούργημα, γιατί είναι το αληθινό blues – αυτό που προέρχεται από τον Robert Johnson και συμβαίνει μέσα στην εποχή της μηχανής, μέσα σ’ αυτόν τον ορυμαγδό του techno, μα αυτό είναι εκεί: Η ίδια λαχτάρα. Αλλά αυτός δεν την είδε. Πολύς κόσμος δεν την είδε, επειδή ήθελαν να τη νιώσουν, όχι να προβληματιστούν πάνω σε αυτή. Αυτή είναι η διαφορά. Αυτό ήταν κάτι που φαίνεται ότι το θεωρούσε σημαντικό. Ο πατέρας μου συνήθιζε να με ρωτάει: « Έχεις χάσει το δρόμο σου; ». Κι εγώ έλεγα: « Ποιος ρωτάει; Με σένα τί γίνεται; Εσύ δεν είχες ποτέ κανένα δρόμο να χάσεις! ». Συνηθίζαμε να πηγαίνουμε στην παμπ τις Κυριακές και να πίνουμε μαζί. Πίναμε ουίσκυ, ιρλανδέζικο, φυσικά. Πού και πού μου έκανε μια αληθινή ερώτηση, εννοώντας πως έπρεπε να του δώσω μια αληθινή απάντηση. Ήταν πάντα γύρω από την πίστη μου στον Θεό: « Υπάρχει ένα πράγμα που ζηλεύω σε σένα. Δεν ζηλεύω τίποτα άλλο » μου είπε μια φορά. Σκέψου: Τραγουδούσα, έκανα όλα αυτά τα πράγματα που θα ήθελε να είχε κάνει αυτός, είχα μια δημιουργική ζωή. Είπε: « Φαίνεται πως όντως έχεις μια σχέση με τον Θεό ». Και εγώ είπα: « Εσύ δεν είχες ποτέ; ». Είπε: « Όχι ». Κι εγώ είπα: « Μα υπήρξες καθολικός σ’ όλη σου τη ζωή » - « Ναι, πολλοί άνθρωποι είναι καθολικοί. Ήταν μια μονόπλευρη συνομιλία… Εσύ, όμως, φαίνεται πως ακούς κάτι μέσα στη σιωπή! ». Είπα: « Αυτό είναι αλήθεια, ναι ». Και είπε: « Πώς το αισθάνεσαι; » Είπα: « Το ακούω με έναν ενστικτώδη τρόπο, νιώθω μια ανταπόκριση σε μια προσευχή ή νιώθω να καθοδηγούμαι προς μία κατεύθυνση. Ή όταν μελετώ τις Γραφές, αυτές ζωντανεύουν με έναν αλλόκοτο τρόπο και δίνουν νόημα σε εκείνη τη στιγμή μου, παύουν να είναι ένα ιστορικό ντοκουμέντο ». Ξετρελάθηκε μ’ αυτό.

Michka: Σε θεωρούσε θεοσεβή, λοιπόν;

Bono: Μακάρι να μπορούσα να ζήσω τη ζωή κάποιου που θα μπορούσες να χαρακτηρίσεις θεοσεβή. Δεν μπόρεσα να κηρύξω τον Λόγο του Θεού επειδή δεν μπορούσα να τον εφαρμόσω. Είναι φανερό πως δεν είμαι η καλύτερη διαφήμιση για τον Θεό. Οι καλλιτέχνες είναι άνθρωποι εγωιστές.

U2 - Magnificent LYRICS:

Oh, oh, magnificent / I was born, I was born / To be with you in this space and time //After that and ever after

I haven't had a clue only to break rhyme / This foolishness can leave a heart black and blue, oh, oh..

Only love, only love can leave such a mark / But only love, only love can heal such a scar

I was born, I was born to sing for you / I didn't have a choice but to lift you up / And sing whatever song you wanted me to / I give you back my voice from the womb / My first cry, it was a joyful noise, oh, oh...