Μια παλιά συνέντευξη του Σταμάτη Σπανουδάκη

Μία παλιά, αλλά πολύ όμορφη, συνέντευξη που έδωσε ο Σταμάτης Σπανουδάκης, στον Φώτη Απέργη της"Ελευθεροτυπίας", το Πάσχα του 1994, μόλις είχε κυκλοφορήσει ο δίσκος "Αλέξανδρος".

Την βρήκα στο αρχείο μου και σας την χαρίζω, σχεδόν ολόκληρη.

(Οι υπογραμμίσεις είναι δικές μου)

- Ο Αλέξανδρος δεν είναι ο πρώτος για τον οποίο γράφεις ένα έργο.

- Έχω γράψει πολλά για τον Χριστό, αλλά βεβαίως δεν είναι το ίδιο. Τα πρώτα τα έγραψα το ΄76, κυρίως για τις ανάγκες μιας παρέας με την οποία συμπροσευχόμασταν.
Και ακολούθησαν πολλά.

Αυτό με κουνάει εμένα: η αγάπη του Χριστού. Να Τον υμνήσω και να δείξω στους ανθρώπους ότι σήμερα ένας άνθρωπος «κανονικός» μπορεί να δονείται από Αυτόν. Το πρώτο είναι αυτό. Το δεύτερο είναι πως ξέρω ότι αυτός μου δίνει τις μελωδίες. Το να γράφεις πρωτότυπες μελωδίες δεν μαθαίνεται. Ή το έχεις ή δεν το έχεις. Για να το έχεις κάποιος σου το δίνει.

- Υπάρχουν όμως και πολλοί καλύτεροι συνθέτες που…

- Που είναι με την πλευρά του διαβόλου. Πράγματι. Όπως ο Βάγκνερ. Επικός, σκοτεινός, ένας τρομερά ταλαντούχος ναζί της μουσικής. Διότι το μεν ταλέντο δίνεται δώρο από τον Θεό, αλλά η χρήση του είναι από την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου. Οι μισοί καλοί συνθέτες της εποχής μας έχουν πλάι τους τον προσωπικό τους αστρολόγο.

Οι μισοί πολιτικοί το ίδιο….Τους βλέπω, λοιπόν, να σταυροκοπιούνται στις εκκλησίες και δίπλα στέκεται ο αστρολόγος τους! Η έσχατη τρέλα! Να μιλάνε για ορθοδοξία και εικόνες και οι αστρολόγοι να καθορίζουν την ζωή τους! Δεν αρνούμαι επομένως, ότι το δώρο του ταλέντου μπορεί να χρησιμοποιείται προς όφελος του κακού.

- Κι εκεί δεν περιμένεις από τον Θεό να πάρει θέση;

- Καθόλου. Θα μπορούσε να τα κάνει όλα ιδανικά. Αλλά δεν είναι αυτός σκοπός. Δεν θα ήθελες να δώσεις ένα χάπι στο παιδί σου και να σ’ αγαπάει για πάντα. Θέλεις να σε αγαπήσει γιατί θα το διαλέξει. Αυτή θα είναι η χαρά σου….

- Πότε έγινες χριστιανός;

- Το 1975 στην Γερμανία. Όλα έγιναν σε μια στιγμή.

- Ήταν αυτό που λέμε θαύμα;

- Για μένα, ναι. Ένας Αμερικάνος μουσικός μου πρωτομίλησε για τον Χριστό σε μια ανύποπτη στιγμή. Στην αρχή σκέφτηκα «τι λέει αυτή ψωνάρα». Αλλά μετά είδα πως ό,τι έλεγε το εννοούσε Έτσι άρχισα να συζητώ μαζί του και να του κάνω όλα τα γνωστά ερωτήματα. Μετά από 15 μέρες είχα φτάσει σε τόσο μεγάλο εσωτερικό πόλεμο, που ήμουν πολύ ώριμος και ειλικρινής να πω «αν υπάρχεις Θεέ μου, δείξτο μου κι είμαι δικός σου». Έτσι μια μέρα μ’ αυτόν και μ’ άλλον έναν γονατίσαμε, αυτοί προσευχήθηκαν κι εγώ το ξαναζήτησα. Ε, από εκείνη την στιγμή ήμουν βέβαιος ότι ο Χριστός είναι κοντά μου και μ’ αγαπάει. Τίποτα το ορατό δεν έγινε. Μα η ψυχή μου άλλαξε. Κι αυτή αίσθηση δεν μ’ άφησε ποτέ.

- Πριν δεν είχες θρησκευτική κλίση, έτσι δεν είναι;

- Καθόλου. Βέβαια, όλη γενιά του ‘ 60, ακόμα και μέσα από τα ναρκωτικά και τον χιπισμό, μια θρησκευτική κλίση έδειχνε. Ασυνείδητα, αυτό έψαχνα. Γιατί θα πεθάνω με απασχολούσε. Γιατί μόνο αν λύσεις το θέμα του θανάτου, μπορείς να ζήσεις σωστά. Και όχι αν είσαι π.χ. πολιτικοποιημένος. Όλες οι πολιτικές θεωρίες σταματούν στο θάνατο. Τα πάντα γίνονται «για τα παιδιά μας» . Εμένα δεν μ’ ένοιαζε αυτό. Με ένοιαζε τι θα γίνω εγώ μετά.

- Δεν είναι πιο εγωιστικό αυτό;

- Μα δεν μας έχει δοθεί άλλο όπλο από τον εγωισμό, για να παλέψουμε. Από εγωισμό καλυτερεύουμε.

- Δεν μπορεί να γίνεται κανείς καλύτερος, χωρίς να έχει πρότυπο τον Χριστό;

- Ασφαλώς. Ξέρω πολλούς ανθρώπους που δεν πιστεύουν και με εκπλήσσουν πόσο καλύτεροι από μένα είναι. Αλλά και σε αυτούς εγώ διακρίνω τον Χριστό. Ο Θεός είναι σαν τον ήλιο: δεν χρειάζεται να τον πιστεύεις για να υπάρχει….

- Σ’ ενοχλεί που σε θυμούνται κυρίως το Πάσχα;

- Από την μία ναι. Από την άλλη, ακόμα κι αν, όταν πεθάνω, με πουν «συνθέτη του Πάσχα», τιμή μου θα’ ναι.

- Πως σου φαίνεται ο τρόπος που γιορτάζουμε σήμερα το Πάσχα;

- Φρικώδης. Κι όμως, όταν περιφέρεται ο Επιτάφιος και ακούγεται το «Ω γλυκύ μου έαρ» σαν όλα να δικαιολογούνται και ν’ αγιάζονται. Τότε λέω αυτή είναι η Ελλάδα. Το Πάσχα, δηλαδή, η πιο κατανυκτική στιγμή του Έλληνα, δεν είναι την Κυριακή, αλλά την Μεγάλη Παρασκευή. Σ’ αυτή την κατάνυξη κρύβεται το μυστικό αυτής της χώρας. Και μόνο όταν αυτό χαθεί, θα αρχίσει η Ελλάδα να πεθαίνει….

- Καθώς περνούν τα χρόνια είσαι από τους συνθέτες που αλλάζουν ή προσπαθούν συνεχώς να που το ίδιο πράγμα;

- Και τα δύο. Αν και συνεχώς αλλάζω, ένα πράγμα λέω πάντα. Που είναι ο Χριστός. Αν θες ν’ ακούσεις, αυτό βγαίνει.

- Και νιώθεις ότι οι τρόποι που θα υπάρχουν για να το πεις, θα είναι πάντα..

- Ατελείς.

- Θα’ θελες να βρεις έναν τέλειο τρόπο;

- Ε, βέβαια.

- Θα προτιμούσες να τον βρεις σύντομα ή αργά;

- Σύντομα. Γιατί η ανακάλυψη δεν είναι το τέλος, αλλά η αρχή. Όταν γίνεσαι χριστιανός δεν αρχίζει ο θάνατος, μα η ζωή

ΚΑΙ ΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ:
Γεννήθηκε το 1948 στην Αθήνα. Ασχολήθηκε από πολύ μικρός με τη μουσική, κι όπως δηλώνει ο ίδιος "ποτέ δεν φαντάστηκα για τον εαυτό μου άλλη ζωή απ'αυτήν του μουσικού. Από μικρός έγραφα στιχάκια, για το σχολείο, γιορτές κ.λ.π., κάτι που ακόμα συνηθίζω".

Σπούδασε κατ' αρχάς "Κλασσική" μουσική (κιθάρα), για να σταματήσει μετά από μερικά χρόνια, ερωτευμένος με την καινούργια τότε μουσική των Beatles. Έπαιξε σε πολλά συγκροτήματα σαν μπασίστας την δεκαετία του '60 και στις αρχές του '70, στην Αθήνα, αλλά και στο Παρίσι και το Λονδίνο όπου και έζησε και ηχογράφησε τους δύο πρώτους δίσκους του. Κάπου εκεί όμως τον ξανατράβηξε η "Κλασσική" μουσική, οπότε και επανήλθε στις σπουδές του, αρχικά στο Wurburg της Γερμανίας, με καθηγητή τον Bertold Hummell και εν συνεχεία στην Αθήνα με καθηγητή τον Κων/νο Κυδωνιάτη.

Από την "Κλασσική" μουσική τον τράβηξε η καινούργια αγάπη του, η Βυζαντινή μουσική, η οποία και τον οδήγησε σιγά - σιγά στο Ελληνικό τραγούδι. Όλα αυτά μας φτάνουν στο 1981-2. Από τότε συνειδητά προσπαθεί να συμφιλιώσει τις τρεις αγάπες του στη δουλειά του. "Είμαι σχεδόν βέβαιος ότι δεν το 'χω πετύχει ακόμη". Έχει δουλέψει πολύ στον κινηματογράφο, το θέατρο, την τηλεόραση και έχει κάνει πολλούς δίσκους. "Αρκετοί απ' αυτούς μ' αρέσουν ακόμη" δηλώνει.