ΣΕΡΒΙΑ: Έκθεση για τα μυστικά εγκλήματα του κομμουνιστικού καθεστώτος

52.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν και χιλιάδες άλλοι φυλακίστηκαν κατά την περίοδο της κομμουνιστικής καταστολής στη Σερβία, λέει ένας ιστορικός που ερευνά τα εγκλήματα του κομμουνιστικού καθεστώτος μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Επειδή η μυστικότητα του κρατικού απορρήτου διατηρήθηκε για καιρό μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού, λίγοι άνθρωποι έχουν συνειδητοποιήσει την τεράστια κλίμακα της καταστολής στη Σερβία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, σύμφωνα με τον Srdjan Cvetkovic (Σρντιάν Τσβέτκοβιτς), ο οποίος ξόδεψε μια δεκαετία στο να ερευνά τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου.

Ο Τσβέτκοβιτς (φώτο) είναι ιστορικός στο Σερβικό Ινστιτούτο Σύγχρονης Ιστορίας και μέχρι πρόσφατα ήταν μέλος της Κρατικής Επιτροπής για την εύρεση των τάφων εκείνων που σκοτώθηκαν από τις κατασταλτικές δυνάμεις της κομμουνιστικής εξουσίας, η οποία διήρκεσε από το τέλος του πολέμου μέχρι το 1953.

«Εμείς στην Επιτροπή καταφέραμε μέχρι τώρα να βρούμε στοιχεία για 52.000 ανθρώπους που σκοτώθηκαν στη Σερβία από το καθεστώς», δήλωσε ο Τσβέτκοβιτς, ο οποίος εργάζεται στον τέταρτο όροφο του Ιστορικού Μουσείου της Σερβίας σε ένα γραφείο γεμάτο με βιβλία και αρχειακά έγγραφα.

«Η πλειοψηφία από αυτούς, περίπου 17.000, κρατούντο παράνομα σε διάφορες φυλακές και στρατόπεδα. Οι εκτιμήσεις μας είναι ότι ένας συνολικός αριθμός 60.000 έως και 70.000 ήταν τα θύματα της καταστολής», είπε στο BIRN .

Ο Τσβέτκοβιτς με τον Bladimir Bobinac, (αριστερά) επιζώντα του κομμουνιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης Gol / Otok

Η κρατική επιτροπή κατάφερε να βρει τα ονόματα και τις θέσεις των τάφων αυτών των 52.000 θυμάτων αφού οι σερβικές υπηρεσίες ασφαλείας τους παρείχαν τα έγγραφα, εξήγησε ο Τσβέτκοβιτς.

«Τα αρχεία έχουν από καιρό κλείσει σε σχέση με αυτό το θέμα, κι έτσι μπορούσες να βρεις κάποια έγγραφα εδώ και εκεί, κάτι που είναι τίποτα σε σύγκριση με τα έγγραφα που πρόσφατα παρείχε στο αρχείο της Σερβίας η BIA [Υπηρεσία Πληροφοριών Ασφαλείας] και στα οποία μπορούσα να έχω πρόσβαση ως μέλος της επιτροπής», είπε.

Όσον αφορά τις ταυτότητες των θυμάτων, ο Τσβέτκοβιτς δήλωσε ότι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα η πολιτική προπαγάνδα απέκρυπτε ποιος σκοτώθηκε από το κομμουνιστικό καθεστώς και για ποιους λόγους.

«Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το κράτος προώθησε την ιστορία ότι κατά την διάρκεια του πολέμου, η σύγκρουση ήταν μεταξύ των (εθνικιστών) Τσέτνικ και των (κομμουνιστών) Παρτιζάνων και ότι τα θύματα του κομμουνιστικού καθεστώτος ήταν μόνο Τσέτνικ», είπε .

«Αλλά στην πραγματικότητα, τα θύματα ήταν απλοί πολίτες - συνήθως αυτοί που είχαν τον πλούτο και οι οποίοι θεωρήθηκαν ‘διαφορετικοί’ με οποιονδήποτε τρόπο . Αυτό είναι ό, τι δείχνουν τα δεδομένα μας - το 80 τοις εκατό των θυμάτων ήταν άμαχοι», εξήγησε.

Τσέτνικ. Στην 2η φωτογραφία ο Μόμκιλο Ντούγιτς, διοικητής Τσέτνικς. Ο Ντούγιτς ήταν ορθόδοξος ιερέας, ο οποίος παράτησε τα άμφια και έπιασε το τουφέκι αφού οι Γερμανοί κατέλαβαν την Γιουγκοσλαβία και αφού είδε τις βαναυσότητες της Κροατών Ουστάσα που διαπράττονταν εις βάρος άμαχου Σέρβικου λαού. Οι Τσέτνικ είχαν μεγάλη θρησκευτική πίστη και έδιναν μεγάλη σημασία στην ευλογία των μονάδων και αρκετοί ιερείς είχαν ενταχθεί στις τάξεις τους. Η σημαία των Τσέτνικ έγραφε: "Για τον βασιλιά και την πατρίδα, ελευθερία ή θάνατος". Οι διοικητές και οι άνδρες των Τσέτνικ έπρεπε να αφήσουν μακριά γενειάδα υποδηλώνοντας έτσι σύμφωνα με την Ορθόδοξη παράδοση την θλίψη - Πηγή.

Επίσημοι δολοφόνοι

Ο Τσβέτκοβιτς δήλωσε ότι το Υπουργείο Εθνικής Ασφάλειας, η OZNA, η μυστική υπηρεσία της Γιουγκοσλαβίας μεταξύ του 1944 και του 1946, ήταν υπεύθυνη για την πλειονότητα των συλλήψεων και των εκκαθαρίσεων.

Στην ηγεσία της OZNA ήταν ο στενός συνεργάτης του Γιόσιπ Μπροζ Τίτο, Aleksandar Rankovic (Αλεξάνταρ Ράνκοβιτς), ο οποίος έγινε το αντικείμενο της διαμάχης τον περασμένο μήνα στη Σερβία, όταν ο πρωθυπουργός Ίβιτσα Ντάτσιτς απέτισε φόρο τιμής σε αυτόν.

Μιλώντας στα τέλη Αυγούστου σε ανάμνηση της 30ης επετείου από το θάνατο του Ράνκοβιτς, ο Ντάτσιτς δήλωσε ότι στον επικεφαλής της ασφάλειας αξίζει «μια σωστή θέση στην ιστορία της Σερβίας» και ότι θα υποστηρίξει προσωπικά την αποκατάστασή του.

Αλλά ο Τσβέτκοβιτς επέμεινε ότι ο ρόλος του Rankovic στην ιστορία ήταν πολύ σαφής : ήταν υπεύθυνος, ως επικεφαλής της OZNA, για όλα τα εγκλήματα που η περιβόητη υπηρεσία διέπραξε.

«Η OZNA έκανε τις συλλήψεις, τις έρευνες, τις εκκαθαρίσεις», είπε .

«Πρώτα έμπαιναν στην πόλη, καταλάμβαναν το κτίριο κάποιου πλούσιου ανθρώπου και στο υπόγειό του, οδηγούσαν ανθρώπους για «ανάκριση». Εκεί οι άνθρωποι βασανίζονταν και συνήθως, μετά από λίγες μέρες, τους σκότωναν σε κάποια περιοχή έξω από την πόλη», συνέχισε .

Ο Τσβέτκοβιτς δήλωσε ότι περισσότερα από 20 χρόνια μετά την πτώση του κομμουνισμού, η Σερβία δεν έχει ακόμη καταφέρει να αντιμετωπίσει τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από το παλιό καθεστώς .

«Ακόμη και μετά την εισαγωγή ενός πολυκομματικού συστήματος, ακόμη και σε αυτό το σύστημα είχαμε πολλούς ανθρώπους που ήταν μέρος του παλιού κομμουνιστικού καθεστώτος. Ως εκ τούτου, στην περίπτωση της Σερβίας, σε αντίθεση με άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, δεν υπήρχε σαφής διακοπή από το παλαιό καθεστώς», εξήγησε .

«Η Σερβία απέτυχε να μετατραπεί από ένα κομμουνιστικό καθεστώς σε δημοκρατία, γιατί απαιτείτο τα αρχεία να είναι ανοιχτά αμέσως μετά, έπρεπε να υπάρχει εξιλασμός, ο οποίος θα είχε ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό όλων εκείνων που παραβίασαν τα ανθρώπινα δικαιώματα από το βουλευτικό αξίωμα», είπε.

Μέλη της OZNA

Τα κομμουνιστικά εγκλήματα στην οθόνη

Ένας νόμος εξιλασμού ψηφίστηκε το 2003 που στόχευε πρώην κομμουνιστές συνεργάτες, αλλά ο Τσβέτκοβιτς παραπονιέται ότι τέθηκε σε εφαρμογή πάρα πολύ αργά.

«Είναι ατυχές το γεγονός ότι 23 χρόνια μετά τον κομμουνισμό μιλάμε για ορισμένα μέτρα που έπρεπε να ληφθούν αμέσως μετά την πτώση του απολυταρχικού καθεστώτος», είπε .

Αυτός είναι ένας από τους λόγους, εξήγησε, γιατί αποφάσισε να παρουσιάσει αυτά τα δέκα χρόνια της έρευνας για την κομμουνιστική καταστολή σε μια έκθεση .

«Αυτή θα είναι η πρώτη φορά που κάποιος θα δει αυτό το θέμα με ένα multimedia τρόπο. Αποφασίσαμε να ονομάσουμε την έκθεση “Εν ονόματι του λαού”, επειδή όλα αυτά τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν, διαπράχθηκαν με την εν λόγω αιτιολόγηση», λέει.

Η έκθεση, η οποία θα λάβει χώρα τον Μάρτιο του επόμενου έτους στο Βελιγράδι, θα ασχοληθεί με το κομμουνιστικό καθεστώς από το 1944 έως το 1953 και θα αποτελείται από τέσσερα μέρη - επαναστατική τρομοκρατία στη Σερβία, πολιτικές δίκες και στρατόπεδα συγκέντρωσης, κολεκτιβοποίηση και καταστολή.

Ο Τσβέτκοβιτς δήλωσε ότι κάθε επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να βιώσει ή να ξαναζήσει την περίοδο εκείνη μέσα από βίντεο, προσομοιώσεις δικών και ανακρίσεων, ταινίες και συζητήσεις.

«Η ιδέα είναι ότι όλο αυτό το υλικό που συγκεντρώθηκε στην Επιτροπή και το οποίο έχει άδικα ξεχαστεί, θα παρουσιάσει στο ευρύ κοινό, το οποίο εξακολουθεί, 70 χρόνια μετά την διάπραξη των εγκλημάτων, να μην ξέρει για αυτά», κατέληξε.

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ / Πηγή