Ο εκφοβισμός των Αμερικάνων Ψυχιάτρων από το ομοφυλοφιλικό λόμπι και η αφαίρεση της ομοφυλοφιλίας από την επίσημη λίστα των ψυχιατρικών διαταραχών

“Οι ψυχίατροι ήσαν ένα από τα τρία κύρια γκρουπ που είχαν τα χέρια τους επάνω μας. Έλεγχαν κατά ένα τρόπο, τα πεπρωμένα μας έναντι της κοινής γνώμης, για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα άλλα δύο γκρουπ ήσαν η θρησκεία και η νομοθεσία. Τελικά, μέσα σε λίγα χρόνια, κάναμε τους ψυχίατρους να το βάλουνε στα πόδια από το φόβο τους. Για εμάς ήταν πάντα ζήτημα πολιτικής και όχι ιατρικής απόφασης” - Barbara Gittings, διάσημη ομοφυλόφιλη ακτιβίστρια της δεκαετίας του ’70.

Tου Ryan Sorba*

Πριν από την 14η Δεκεμβρίου του 1973, η Αμερικανική Ψυχιατρική Ενωση (American Psychological Association -APA) θεωρούσε την έλξη μεταξύ των ομοφύλων ως διαταραχή (‘disorder’). Η διαταραχή αυτή ήταν καταχωρημένη στο εγκόλπιο Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-II (DSM-II), με τον όρο «ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ».

Η ψυχιατρική με την εξουσία της, επηρέαζε την κοινή γνώμη, η οποία την εποχή εκείνη ήταν αρνητική προς την ομοφυλοφιλία και προς τους τύπους εκείνους των ανθρώπων που επιδίδονταν σε τέτοιες πράξεις. Παρόλο ότι η σεξουαλική δραστηριότητα σε δημόσιους χώρους όπως πάρκα και τουαλέτες δημόσιες, συνέβαλλε στις αρνητικές απόψεις της κοινωνίας, η «επιστημονική γνώμη» ήταν καθοριστική για την δημόσια στάση.

Οι ομοφυλόφιλοι ακτιβιστές, σε μία προσπάθεια να διαγραφεί ο όρος «ομοφυλοφιλία» από το DSM, άρχισαν ένα πρόγραμμα εκφοβισμού κατά της ΑΡΑ γύρω στο 1970. Ο ακτιβιστής Franklin Kameny δηλώνει τον στόχο του κινήματος ξεκάθαρα όταν λέει, «νιώθω πως ολόκληρο το ομοφυλοφιλικό κίνημα….ή θα σταθεί ή θα πέσει με πρόσκομμα το δίλημμα αν η ομοφυλοφιλία είναι ή δεν είναι ασθένεια και στο αν θα πάρουμε μία σταθερή θέση στο δίλημμα αυτό…».

Ο Franklin Kameny (φώτο: στην μέση) ηγείτο του αγώνα της ομάδας Mattachine Society της Washington DC κατά την δεκαετία του 1960. Σύμφωνα με την παράδοση των Magnus Hirschfield – Alfred Kinsey, o Kameny θεωρούσε την έλξη που ένιωθε κανείς προς το ίδιο φύλο ως ρευστή και τις ομοφυλοφιλικές πράξεις ηθικά ανάλογες με τις φυσιολογικές πράξεις των παντρεμένων (ετερόφυλων) ζευγαριών. Καθοδηγούμενοι από ριζοσπάστες όπως ο Franklin Kameny, οι ομοφυλόφιλοι ακτιβιστές επετίθεντο εναντίον των ψυχιάτρων κατά μήκος της Αμερικής, όπως περιγράφει το Newsweek: “.. Αλλά περισσότερο και από την κυβέρνηση, είναι οι ψυχίατροι οι οποίοι έχουν υποστεί την πλήρη οργή των ομοφυλοφίλων ακτιβιστών. Κατά τα δύο τελευταία χρόνια, οι gay-liberation οργανώσεις, έχουν επανειλημμένως διακόψει τα ιατρικά meeting, και εδώ και τρείς μήνες - κατά την πιο επιθετική διαδήλωση του κινήματος ως τώρα -, μία ομάδα 30 μαχητικών ακτιβιστών εισέβαλλε σε ένα meeting της APA στην Washington και δημιουργώντας χάος μέσα σε 20 λεπτά και αναστατώνοντας τις καθιερωμένες διαδικασίες: «Είμαστε εδώ για να καταγγείλουμε την εξουσία που παίρνετε να μας αποκαλείτε (αυθαίρετα) άρρωστους ή διανοητικά διαταραγμένους» αναφώνησε ο αρχηγός της ομάδας, Dr Franklin Kameny, ενώ οι 2.000 σοκαρισμένοι ψυχίατροι, κοιτούσαν σαν να μη πίστευαν στα μάτια τους. «Για εμάς, τους ομοφυλόφιλους, το επάγγελμα σας είναι η ενσάρκωση του κακού. Απαιτούμε από τους ψυχιάτρους να μας μεταχειρίζονται σαν ανθρώπους και όχι σαν ασθενείς προς θεραπεία».

Η ειρωνεία είναι, πως την ίδια ώρα που ο Franklin Kameny δήλωνε ότι ο σοδομισμός είναι υγιής, ασφαλής και φυσιολογικός, ένας θανατηφόρος ιός περνούσε σιωπηλά από όλες τις κοινότητες των ανδρών της χώρας. Μόνον 10 χρόνια αργότερα, χιλιάδες άνδρες θα πέθαιναν και πεθαίνουν από το AIDS.

Στις 7 Ιουνίου του 1971, ο Franklin Kameny έγραψε μία επιστολή στο «Psychiatric News», απειλώντας την ΑΡΑ όχι μόνο με περισσότερες, αλλά και χειρότερες επεμβάσεις (διακοπή συνεδριάσεων). Στην επιστολή αυτή δήλωνε: «η παρουσία μας εκεί ήταν μόνο η έναρξη μιάς ολοένα εντεινόμενης εκστρατείας ομοφυλοφίλων με σκοπό να αλλάξουμε την προσέγγιση της ψυχιατρικής προς τους ομοφυλόφιλους, ειδάλλως, θα φροντίσουμε ώστε η ψυχιατρική επιστήμη να χάσει την αξιοπιστία της».

Η Kay Tobin Lahausen, συν-συγγραφέας του «The Gay Crusaders» («Οι Ομοφυλόφιλοι Σταυροφόροι»), περιγράφει μία ποικιλία ακτιβισμού. «..Κάναμε διάφορες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας..Όταν ο Αμερικανός πρέσβης στα Ηνωμένα Εθνη μπήκε στη μεγάλη μαύρη λιμουζίνα του μετά από ένα meeting, θυμάμαι ότι εξοργίσθηκαν και κλωτσούσαν και χτυπούσαν σαν τρελοί την λιμουζίνα…ποτέ πριν δεν είχε δεχθεί επίθεση από ομοφυλόφιλους, αλλά δεν είχε πει κάτι που να μας εξαγριώσει».

Η ερωμένη της Lahausen, Barbara Gittings, ήταν κι αυτή μία αρκετά γνωστή ακτιβίστρια την εποχή εκείνη. Παρά το γεγονός ότι η Gittings δεν ήταν βιβλιοθηκάριος, ήταν επί κεφαλής της ένωσης «Gay Task Force»της AMERICAN LIBRARY ASSOCIATION (ALA), της Αμερικανικής Βιβλιοθήκης.Ο στόχος της ήταν να τραβήξει την προσοχή των βιβλιοθηκών σε βιβλία αναφορικά με την ομοφυλοφιλία, ελπίζοντας να εισαχθούν στις κρατικές βιβλιοθήκες. Σε ένα meeting της ένωσης των Αμερικανικών Βιβλιοθηκών, η Gittings οργάνωσε καμπίνες με άτομα του ίδιου φύλου να ανταλλάσσουν ερωτικά φιλιά για να ελκύσει την προσοχή στην εκστρατεία της. Η Gittings αναφέρει για τις ενέργειες κατά της ΑΡΑ τα εξής: «Εκτός του ALA, ήμουν αναμεμειγμένη μαζί με πολλούς άλλους σε κοινές προσπάθειες να αναγκασθεί η ΑΡΑ να διαγράψει την ομοφυλοφιλία από τις διανοητικές ασθένειες. Οι ψυχίατροι ήσαν ένα από τα τρία κύρια γκρουπ που είχαν τα χέρια τους επάνω μας. Ελεγχαν κατά ένα τρόπο τα πεπρωμένα μας έναντι της κοινής γνώμης για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα άλλα δύο γκρουπ ήσαν η θρησκεία και ο νόμος. Ετσι, εκτός από «άρρωστοι», ήμασταν και «αμαρτωλοί», καθώς και «εγκληματίες». Αλλά η ταμπέλα της «ασθένειας» μόλυνε όλα όσα λέγαμε και δυσχέραινε την αξιοπιστία μας. Το ζήτημα «ασθένεια» ήταν το μέγιστο.

Η Gittings έλαβε μέρος σε βομβιστικές επιθέσεις κατά της ΑΡΑ. Αναφέρει σχετικά, «δεν είμαι εναντίον της τακτικής «zap» (‘zap’ είναι μια μορφή πολιτικής άμεσης δράσης που τέθηκε σε χρήση στη δεκαετία του 1970 στις ΗΠΑ από ομοφυλόφιλους ακτιβιστές. Ήταν μια τραχιά δημόσια διαμαρτυρία που είχε στόχο να φέρουν σε δύσκολη θέση ένα δημόσιο πρόσωπο, επιζητώντας την προσοχή του κοινού σε ζητήματα σχετικά με τα δικαιώματα της κοινότητάς τους). Μάλιστα, εκσφενδόνισα ένα zap σε συνέδριο ψυχιάτρων και είμαι έτοιμη να το ξανακάνω.» Η Gittings διηγείται: «στη συνέλευση του San Francisco το 1970, έγινε εισβολή διακοπής από ομάδα φεμινιστών και εξοργισμένων ομοφυλόφιλων ανδρών, εξαιτίας των δηλώσεων των ψυχιάτρων για αυτούς και οι εφημερίδες όλης της χώρας μετέφεραν τα καθέκαστα».

Στο «Gay Militants», ένα βιβλίο για τα πεπραγμένα της εποχής εκείνης, αναφέρεται ότι «στις 14 Μαϊου του 1970, οι ψυχίατροι μετατράπηκαν σε κυνηγημένους. Μία εισβολή από τον σύνδεσμο των γκέυ και των «Απελευθερωτών των Γυναικών» (Women’s Liberators), διέκοψαν την εθνική συνέλευση της ΑΡΑ του San Francisco, με πρόθεση να διαμαρτυρηθούν για την ανάγνωση μίας μελέτης από έναν Αυστραλό ψυχίατρο επάνω στο θέμα «η απέχθεια ως θεραπεία», ένα σύστημα θεραπείας που δοκιμάζει να αλλάξει τον προσανατολισμό των ομοφυλόφιλων, συνδυάζοντας δυσάρεστα βιώματα (όπως το ηλεκτροσόκ) με ομοφυλοφιλικά ερεθίσματα.

Μέχρι το τέλος της συνέλευσης, οι φεμινιστές και οι ορδές των γκέυ είχαν πάρει τον έλεγχο στα χέρια τους και οι δόκτορες υπέστηκαν σαμποτάζ από το ακροατήριο με ανάρμοστες ερωτήσεις για να τους διακόπτουν. Οι ομοφυλόφιλοι ακτιβιστές είχαν καταλάβει το πόντιουμ και τα μεγάφωνα. Τότε, ο Konstantin Berlandt, από το Berkeley GLF, παρέλασε ντυμένος με ένα φανταχτερό κόκκινο φουστάνι. Σαϊτάκια έπεφταν από τους εξώστες. Με δύο μελέτες αδιάβαστες ακόμη, ο πρόεδρος ανακοίνωσε την διακοπή της συνέλευσης. Μετά από αυτό, ξέσπασαν διάφορες αψιμαχίες μεταξύ των ψυχιάτρων που ήσαν θυμωμένοι με την διακοπή από τους ακτιβιστές. Καθώς μία άλλη διένεξη ανέκυψε, ο ψυχίατρος Dr Irving Bieber, δήλωσε ότι πίστευε πως τα άτομα με προτίμηση στο δικό τους φύλο, υπόκειντο σε «λάθος τοποθετημένη σεξουαλική προσαρμογή», στην οποία δήλωση ένας ακτιβιστής υπέρ του σοδομισμού φώναξε και τον αποκάλεσε « mother f….er». Μερικούς μήνες αργότερα, το φιλο-ομοφυλοφιλικό περιοδικό «Advocate» ανέφερε και για άλλες τέτοιες εισβολές: «Οι ψυχολόγοι λαμβάνουν θεραπεία από τους Απελευθερωτές των Γκέυ».

Οι ακτιβιστές συνέχισαν να πιέζουν την ΑΡΑ όλο το 1973.

Το ADVOCATE έγραψε: «…τι συνέβη το 1973…όσον αφορά τις διαμαρτυρίες μέσα στις κοινότητες των γκέυ και των λεσβίων που όλο και διευρύνονταν και οι οποίες οδήγησαν στο ότι τελικά η ΑΡΑ διέγραψε τον όρο «ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ» από το DSM» (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders).

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…

* Απόσπασμα από το «The Born Gay Hoax» («Η Απάτη του ‘Γεννήθηκα Gay’») του Ryan Sorba. Για άλλα αποσπάσματα βλέπε :

• Είναι η θεωρία του «γεννήθηκα ομοφυλόφιλος» μία απάτη;
• Τα σαθρά θεμέλια του «σεξουαλικού προσανατολισμού»
• Η γέννηση της θεωρίας του «τρίτου φύλλου»
• Ετεροφοβική Σεξουαλική Δυσλειτουργία - Η περίπτωση της Ellen Degeneres

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ