Η αποτυχία της πολυπολιτισμικότητας στην Ευρώπη

Της Hanne Nabintu Herland* / ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ

Κατά την τελευταία δεκαετία οι αντίπαλοι της πολυπολιτισμικότητας έχουν πολλαπλασιαστεί. Κορυφαίοι πολιτικοί, όπως η Άνγκελα Μέρκελ, ο Ντέιβιντ Κάμερον και ο Νικολά Σαρκοζί έχουν καταδικάσει όλη αυτή την αριστερή στρατηγική της λεγόμενης «ενσωμάτωσης» (των μεταναστών) που εξισώνει τα ιδανικά των πολιτισμών των αλλοδαπών με τις ευρωπαϊκές παραδοσιακές αξίες. Η όλη ιδέα στην οποία στηρίζεται η πολυπολιτισμικότητα είναι ότι οι Ευρωπαίοι δεν θα πρέπει να υποστηρίζουν τις δικές τους πολιτιστικές ρίζες, αλλά, αντίθετα, να σκύψουν ταπεινά μπροστά στους νέους μετανάστες που ήρθαν να κατοικήσουν στις χώρες τους και να αποδεχθούν τις παραδοσιακές νόρμες και τα έθιμά τους, στο όνομα της «διαφορετικότητας».

Αλλά η πολυπολιτισμικότητα στην ουσία αποδείχθηκε κάτι εντελώς διαφορετικό από εκείνο που οι αφελείς ουτοπιστές ονειροπόλοι αριστεροί έλπιζαν, όταν εκείνη πρωτοπαρουσιάστηκε. Σήμερα πολλοί αρνούνται να συμμετάσχουν στην αναγκαία δημόσια συζήτηση σχετικά με την ανάγκη της διατήρησης των παραδοσιακών ευρωπαϊκών αξιών σε μια εποχή ανακατατάξεων, από φόβο μήπως «προσβάλουν» τους μη-δυτικούς μετανάστες και μήπως κατηγορηθούν ως «ρατσιστές».

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια τραγική παρεξήγηση του τι πραγματικά σημαίνει ανοχή.

Το να είσαι ανεκτικός σημαίνει να σέβεσαι άλλους πολιτισμούς, όταν επισκέπτεσαι τις χώρες τους, όπως ακριβώς και οι μετανάστες από ξένες κουλτούρες πρέπει να σεβαστούν τις ευρωπαϊκές αξίες και τους ευρωπαϊκούς τρόπους ζωής, όταν έρχονται στην Ευρώπη. Το να είσαι ανεκτικός σημαίνει να σέβεσαι τις παραδόσεις, τις αξίες και τα κοινωνικά πρότυπα της χώρας στην οποία διαμένεις.

Ένα από τα κύρια προβλήματα με την πολυπολιτισμικότητα είναι ότι δεν σέβεται τις διαφορές και τα σύνορα μεταξύ των εθνών και των πολιτισμών. Για παράδειγμα, για μια σειρά ετών υπήρξαν αιτήματα για την υποβάθμιση του εορτασμού των Χριστουγέννων και του αποκλεισμού του από το πρόγραμμα του σχολείου, και ως δικαιολογία από τους αριστερούς ακούγεται το ότι η έμφαση της γιορτής για τη γέννηση του Ιησού Χριστού και η γιορτή του Αϊ-Βασίλη «προσβάλει» τους μη δυτικούς μετανάστες. Ωστόσο, πολλοί μουσουλμάνοι προβάλλουν αντιρρήσεις για αυτού του είδους τις πολυπολιτισμικές προσπάθειες, γιατί, όπως λένε, δεν έχουν τίποτα εναντίον του εορτασμού της γέννησης του Ιησού, που στα αραβικά λέγεται "Isa". Άλλωστε, για αυτούς είναι ένας προφήτης του Ισλάμ.

Ομοίως, στη Νορβηγία υπάρχουν προσπάθειες να επικρίνουν την παραδοσιακή χρήση της νορβηγικής σημαίας κατά την Ημέρα της Ανεξαρτησίας, στις 17 Μαΐου, για την αποφυγή συγκρούσεων με τους τριτοκοσμικούς νεοεισερχόμενους αλλοδαπούς. Οι σκληροπυρηνικοί θιασώτες της πολυπολιτισμικότητας θέλουν ο καθένας που ζει στη Νορβηγία να χρησιμοποιεί τη σημαία της χώρας καταγωγής του, αλλά όχι τη νορβηγική σημαία, η οποία συμβολίζει την εθνική ενότητα (ΚΟ: ανάλογα μυαλά έχουν και οι εγχώριοι «αντιρατσιστές» που σε συγκεντρώσεις με αλλοδαπούς συνυπάρχουν ειρηνικά κάτω από την πακιστανική σημαία με την ημισέληνο, αλλά βγάζουν αφρούς εάν εντοπίσουν κανέναν να φέρει την ελληνική σημαία, την οποία ευχαρίστως θα έκαιγαν, ως σύμβολο «εθνικισμού»).

Όταν η υπερηφάνεια κάποιου για τις δικές του παραδοσιακές αξίες συνεχώς καταστέλλεται και απορρίπτεται, το αποτέλεσμα είναι οι Ευρωπαίοι να είναι αυτοί πλέον, που αισθάνονται διακρίσεις εις βάρος του δικού τους πολιτισμού. Έτσι οδηγούμαστε σε ένα «ρατσισμό κατά των λευκών», ο οποίος με τη σειρά του δημιουργεί ένα περιβάλλον αυξανόμενης δυσαρέσκειας για τους «μη-δυτικούς ξένους». Με τη σειρά της αυτή, τροφοδοτεί μια δυσαρέσκεια μεταξύ εθνοτικών ομάδων που μπορεί να οδηγήσει σε εκρηκτικές καταστάσεις. Η σουηδική πόλη Malmö είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα του πόσο άσχημα τα πράγματα μπορεί να γίνουν όταν εφαρμόζεται μια απρόσεκτη ατημέλητη πολυπολιτισμικότητα και η κοινωνία δεν απαιτεί σεβασμό για τη σουηδική νομοθεσία. Στο Malmö οι ξένοι έχουν τάσεις επιστροφής στις χώρες καταγωγής τους, όπως το Ιράκ ή το Ιράν, γιατί τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα σε αυτές τις χώρες από ό, τι στη Σουηδία.

Το λάθος της πολυπολιτισμικότητας και της περιφρόνησης προς τις παραδοσιακές ευρωπαϊκές αξίες είναι ότι αποτυγχάνει να αναγνωρίσει την ανάγκη για ένα ισχυρό κοινό έδαφος πολιτιστικής ενότητας.

Ωστόσο, υπάρχουν πολλές παρανοήσεις σχετικά με το τι σημαίνει να είσαι εναντίον της πολυπολιτισμικότητας. Κάποιοι πιστεύουν ότι πρόκειται για ένα γενικό ανταγωνισμό έναντι της μετανάστευσης. Ότι ο στόχος είναι μια κοινωνία χωρίς ούτε έναν ξένο, ένα είδος μονοπολυτισμικότητας, όπου μόνο ο αρχικός εθνοτικός πληθυσμός είναι επιθυμητός. Αυτό, ωστόσο, δεν είναι το θέμα.

Το να είσαι αντίθετος στην πολυπολιτισμικότητα σημαίνει να σέβεσαι την κυριαρχία των άλλων χωρών και το δικαίωμά τους να καθορίζουν τα πολιτιστικά ιδανικά που θέλουν να τονίσουν εντός των ορίων τους, και την ίδια στιγμή, να διεκδικείς αυτό ακριβώς το δικαίωμα για την Ευρώπη, στα πλαίσια του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να καθορίσουν τις αξίες και τους νόμους που ισχύουν στην Ευρώπη και που οι μετανάστες από άλλες κουλτούρες θα πρέπει να σέβονται. Ακριβώς όπως οι Ευρωπαίοι δεν πρέπει να υπαγορεύει τους κανόνες τους σε άλλες χώρες και δεν έχουν κανένα δικαίωμα να επεμβαίνουν στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών, οι μη-Δυτικοί μετανάστες δεν θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να καθορίζουν τις θεμελιώδεις αξίες της Ευρώπης.

Για παράδειγμα, το να σέβεσαι το δικαίωμα των άλλων πολιτισμών στην πρακτική της πολυγαμίας που υπάρχει στις χώρες τους, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα πρέπει να αποδεχτείς ότι θα έχουν την ίδια πολιτιστική πρακτική στην Ευρώπη. Εδώ ισχύουν οι ευρωπαϊκές αξίες και οι ευρωπαϊκοί νόμοι για τον γάμο. Αυτοί που δεν έχουν την θέληση να συμμορφωθούν με τους ευρωπαϊκούς νόμους είναι βέβαια ελεύθεροι να επιστρέψουν στις χώρες καταγωγής τους και στις θρησκευτικές, οικογενειακές και πολιτιστικές τους προτιμήσεις που έχουν εκεί.

Εμείς που είμαστε ενάντια στην αδικία της πολυπολιτισμικότητας προσβλέπουμε σε ένα παγκοσμιοποιημένο κόσμο με ένα μεγαλύτερο βαθμό διεθνούς σεβασμού με βάση το δικαίωμα κάθε χώρας να καθορίσει τις δικές της αξίες. Η έκκληση είναι για μια Ευρώπη όπου οι ξένοι και όλοι οι Ευρωπαίοι θα τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης και θα συμμετέχουν ενεργά στην ανάπτυξη μιας κοινωνίας που θα βασίζεται στις αξίες της παραδοσιακής ευρωπαϊκής κληρονομιάς.

Οι αντίπαλοι της πολυπολιτισμικότητας έχουν θετική άποψη για τους νομοταγείς μετανάστες που εργάζονται, οι οποίοι είναι ευπρόσδεκτοι, αλλά οι εγκληματίες που δεν έχουν καμία εποικοδομητική συμβολή στην κοινωνία θα πρέπει να τιμωρούνται και να απελαύνονται. Αν δεν δείχνεις σεβασμό για τη χώρα που έρχεσαι να κατοικήσεις, έχεις χάσει το δικαίωμα να παραμείνεις σε αυτήν.

Δεν αντιδρούμε σε μια πολυεθνοτική κοινωνία που αξιολογεί τα άτομα επί ίσοις όροις υπό το φως των αρμοδιοτήτων τους και της προθυμίας τους να εργαστούν και όχι της εθνικότητας τους. Όμως, η πολυπολιτισμικότητα είναι σε μεγάλο βαθμό βαμμένη με έναν υφέρποντα σοσιαλιστικό ρατσισμό που σημαίνει ότι οι άνθρωποι που έχουν σκούρο δέρμα και δεν προέρχονται από την Ευρώπη θα πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε με "οίκτο". Ο σοσιαλιστικός ρατσισμός διαποτίζει σήμερα τις κυβερνήσεις και τις κοινωνικές δομές σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και τη Νορβηγία. Αντί να δείχνουμε σεβασμό στους μετανάστες, προσφέροντάς τους δουλειά, μεταλλάσουμε τους μη-δυτικούς σε μια κατώτερη τάξη «θυμάτων» που διαπαντός εξαρτώνται από τα επιδόματα της πρόνοιας. Η τραγωδία της πολυπολιτισμικότητας είναι ότι έχει δημιουργήσει ένα ταξικά και εθνοτικά διαχωρισμένο περιβάλλον που τοποθετεί τους λεγόμενους «μη-δυτικούς ξένους» στο κάτω μέρος της κοινωνικής κλίμακας.

Η πολυπολιτισμικότητα σταδιακά έχει στερήσει από τους απλούς Ευρωπαίους την υπερηφάνεια για τον πολιτισμό τους και την ευαισθητοποίησή τους σχετικά με τη σημασία των αξιών της Ευρώπης. Μέσα από το ευρωπαϊκό πολιτιστικό περιβάλλον αναδείχθηκαν αξίες όπως η εντιμότητα, το καθήκον, η ακεραιότητα, η αλληλεγγύη, η αυτοπειθαρχία, η εκπαίδευση, η ταπεινότητα και οι καλοί τρόποι που αποτέλεσαν τη βάση για μια κοινωνία που τηρούνται ατομικές διαφορές.

Όταν οι Ευρωπαίοι παραιτούνται από αυτά τα πολιτιστικά ιδεώδη, το αποτέλεσμα είναι η ηθική παρακμή του σήμερα, με την οικονομική κρίση, τη μετριότητα και την πολιτιστική παρακμή.

Οι Ευρωπαίοι πρέπει να ενισχύσουν την πίστη σε αυτούς τους κανόνες, τις ιδέες και τις κατευθυντήριες γραμμές που αποτελούν τη βάση της παραδοσιακής Δυτικής σκέψης. Πρέπει να συνεχίσουν να βασίζονται σε κοινές ιστορικές αξίες τις οποίες ο καθένας, ανεξαρτήτως της εθνοτικής του καταγωγής, θα πρέπει να σέβεται όταν έρχεται να ζήσει στην Ευρώπη. Αυτό θα δημιουργήσει μια ισχυρότερη, πιο ειρηνική και σταθερή Ευρώπη για τους καιρούς που έρχονται.

Σχ. ΚΟ: Η Hanne Stine Nabintu Herland (γεννήθηκε το 1966 στο  Κονγκό) είναι συγγραφέας και συμμετέχει αρκετά συχνά σε συζητήσεις σε τηλεόραση και ραδιόφωνο. Στο πιο γνωστό βιβλίο της "Συναγερμός! Σκέψεις για έναν πολιτισμό σε κρίση", η Herland υποστηρίζει ότι η αντίθεση στις πολιτιστικές ρίζες που ξεκίνησε από τα τέλη της δεκαετίας του ‘60, έπληξε τα νορβηγικά σχολεία, κατέστρεψε την εξουσία της αστυνομίας, προκάλεσε την διάλυση των οικογενειών, συγκράτησε την ελευθερία της εκκλησίας και λογόκρινε την ελεύθερη έκφραση στη δημόσια σφαίρα. Το βιβλίο που χρησιμοποιεί συχνά η φράση "νορβηγική τυραννία της γνώμης", καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Ευρώπη βρίσκεται στα πρόθυρα μιας πολιτιστικής διάπραξης αυτοκτονίας. Σύμφωνα με την Herland, η εξαιρετικά φιλελεύθερη κοινωνική ανάπτυξη τις τελευταίες δεκαετίες έφερε την αυτοπραγμάτωση, τον εγωισμό, και την αχαλίνωτη σεξουαλική δραστηριότητα, οδηγώντας τελικά, στην αυτο-καταστροφική διάλυση των καθιερωμένων κανόνων. Η Herland πιστεύει ότι είναι καιρός να αυξηθεί ο σεβασμός στην παραδοσιακή νορβηγική κουλτούρα, ενώ επισημαίνει ότι δεν υπάρχει σύγκρουση μεταξύ της υπεράσπισης της δικής μας πολιτιστικής ταυτότητας μέσα σε μια πολυεθνοτική κοινωνία πολιτών, και ότι ο ευρωπαϊκός πολιτισμός θα πρέπει στην πραγματικότητα να έχει προτεραιότητα στην Ευρώπη. Οι μετανάστες θα πρέπει να προσαρμοστούν στην επικρατούσα κουλτούρα στις νέες χώρες τους. Επίσης η Herland τονίζει ότι η πίστη στο Θεό είναι φυσική και κοινή σε όλο τον κόσμο. Καλεί τους πολίτες να επαναστατήσουν ενάντια στις εχθρικές ενέργειες και την αρνητική στάση απέναντι στη θρησκεία και να στηρίξουν τα θρησκευτικά ιδεώδη του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Σχ. ΚΟ: 2 Το αν υπάρχουν κοινές ευρωπαϊκές αξίες και τι εννοούμε με αυτό είναι μια μεγάλη συζήτηση. Το άρθρο της Νορβηγίδας εκφράζει την ανησυχία πολλών για την κουλτούρα που φέρουν μαζί τους στην Ευρώπη χιλιάδες τριτοκοσμικοί μετανάστες μουσουλμανικής (κυρίως) θρησκείας, πολλοί εκ των οποίων δεν έχουν καμία διάθεση να "ενσωματωθούν". Παρόλα αυτά δεν ξέρω κατά πόσο κοντά είναι η κουλτούρα ενός Νορβηγού με αυτήν ενός Έλληνα. Ίσως ο δεύτερος να αποτελεί για τον πρώτο έναν «συντηρητικό» που είναι προσκολλημένος σε αξίες περασμένων εποχών. Π.χ. άραγε για το θέμα του γάμου, η «κοινή ευρωπαϊκή αξία» είναι η άρνηση της πολυγαμίας που πρεσβεύει το Ισλάμ και ταυτόχρονα η αποδοχή του «γάμου» μεταξύ δύο αντρών ή δύο γυναικών; Είναι σαφές ότι δεν υπάρχει κάποια κοινή βάση. Επίσης ένα πολυεθνοτικό κράτος (που δεν έχει καμία σημασία το κράτος προέλευσης του μετανάστη) μπορεί να είναι κάτι το ακίνδυνο για τη Νορβηγία ή το Βέλγιο ή την Ολλανδία, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο με την Ελλάδα.  

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ / Πηγή