Jerzy Popieluszko (1947 - 1984): Ο Πολωνός καθολικός ιερέας που δολοφονήθηκε από το κομμουνιστικό καθεστώς

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, όταν το κομμουνιστικό καθεστώς κυριαρχούσε απόλυτα στην Πολωνία, ένας ρωμαιοκαθολικός ιερέας αποφάσισε να μιλήσει για την ελευθερία, τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Έγινε ένα είδος πνευματικού καθοδηγητή για πολλούς εργάτες και τελικά έγινε ένας από τους ηγέτες της ένωσης των εργαζομένων που ονομάστηκε «Αλληλεγγύη». Οι ομιλίες του ακούγονταν μέσα από ένα ραδιοφωνικό σταθμό που αντιτάσσονταν στο κομμουνιστικό καθεστώς. Το κομμουνιστικό καθεστώς δεν μπορούσε να το επιτρέψει αυτό. Τρεις πράκτορες της πολωνικής κομμουνιστικής υπηρεσίας πληροφοριών, της Służba Bezpieczeństwa, τον δολοφόνησαν και πέταξαν το σώμα του στο ποτάμι. Το όνομά αυτού του ιερέα, που αναγνωρίστηκε μάρτυρας από την Καθολική Εκκλησία, ήταν Jerzy Popieluszko.

Ο Jerzy Popieluszko γεννήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου του 1947 στην πόλη Okopy κοντά στο Suchowola. Υπήρξε χαρισματικός ιερέας ο οποίος για πρώτη φορά εστάλη στους απεργούς της Χαλυβουργίας της Βαρσοβίας. Στη συνέχεια συνέδεσε το όνομά του με τους εργαζόμενους και τους συνδικαλιστές από το κίνημα της «Αλληλεγγύης», το οποίο αντιτίθετο στο κομμουνιστικό καθεστώς στην Πολωνία.

Η «Αλληλεγγύη» (πολωνικά: Solidarność) ήταν ομοσπονδία εργατικών σωματείων που δημιουργήθηκε στις 31 Αυγούστου, 1980 στα Ναυπηγεία του Γκντανσκ υπό την καθοδήγηση του Λεχ Βαλέσα και ήταν το πρώτο συνδικάτο που δεν ελέγχονταν από κομμουνιστικό κόμμα στις χώρες του συμφώνου της Βαρσοβίας. Η Αλληλεγγύη άγγιξε τα 9.5 εκατομμύρια μέλη πριν το συνέδριο του Σεπτεμβρίου του 1981 που αποτελούσε το 1/3 του συνόλου των εργαζομένων της Πολωνίας.

Ο Popieluszko ήταν ένθερμος αντι-κομμουνιστής, και στα κηρύγματα του, έδινε πνευματικές παραινέσεις με πολιτικά μηνύματα, επικρίνοντας το κομμουνιστικό σύστημα και ενθαρρύνοντας τους πολίτες να διαμαρτύρονται. Κατά τη διάρκεια του στρατιωτικού νόμου, η Καθολική Εκκλησία ήταν η μόνη δύναμη που θα μπορούσε να εκφράσει  μια διαμαρτυρία ανοιχτά, με τις τακτικές λειτουργίες που παρουσιάζονταν ως ευκαιρίες για δημόσιες συγκεντρώσεις σε εκκλησίες.

Ο "σύντροφος" Γιαρουζέλσκι (αριστερά) με τον "σύντροφο" Τσαουσέσκου

Τον καιρό εκείνο οι κομμουνιστικές αρχές προσπαθούσαν να εμποδίσουν την εκπαίδευση ιεροσπουδαστών πείθοντας τους να εγκαταλείψουν θεολογικές σπουδές τους. Πρώτα απ’ όλα, τους στρατολογούσαν για δύο χρόνια σε ειδικές στρατιωτικές μονάδες που δημιουργήθηκαν ειδικά γι' αυτούς. Για το λόγο αυτό, ο Popieluszko στρατολογήθηκε στις αρχές του δεύτερου έτους των θεολογικών μελετών και έκανε τη θητεία του μεταξύ 1968 και 1969. Αυτή η λεγόμενη εθνική υπηρεσία αποτελείτο από άχρηστες ασκήσεις: οι κληρωτοί έπρεπε να σκάβουν χαρακώματα και να τα γεμίζουν με χώμα αμέσως μετά, και να σέρνονται στο έδαφος, κατά προτίμηση στη λάσπη. Αλλά πρώτα απ’ όλα ήταν υποχρεωμένοι να παρακολουθούν συνεχώς πολιτικά μαθήματα που σκοπό είχαν την κατήχηση στα «κομμουνιστικά ιδεώδη».

Κάποιοι δεν άντεχαν και παρατούσαν την ιδέα να γίνουν ιερείς. Ωστόσο, αυτό δεν συνέβη με τον Popieluszko. Ο Jerzy δεν είχε κανένα πρόβλημα να δείχνει την θρησκευτική του πίστη (είχε μάλιστα δημιουργήσει μια ομάδα προσευχής και προσευχόταν με το ροζάριο κάθε βράδυ). Σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση, έγινε ένα είδος πνευματικού ηγέτη. Αλλά το πλήρωσε. Τιμωρήθηκε: συχνά τον ανάγκαζαν να περπατάει ξυπόλητος για ώρες, ακόμα και το χειμώνα, κρατώντας τον εξοπλισμό του, που ζύγιζε 70 κιλά. Τον έβαζαν επίσης να πλένει τις τουαλέτες του στρατώνα με μια οδοντόβουρτσα. Δύο χρόνια διωγμών δεν κατάφεραν να αποδυναμώσουν τον Popieluszko ψυχολογικά, αλλά κλόνισαν την υγεία του. Όταν επέστρεψε στην ιερατική σχολή, βρέθηκε να έχει σοβαρά προβλήματα με το θυρεοειδή του και έπρεπε να χειρουργηθεί.

Τα κηρύγματα του Popieluszko συνήθως μεταδίδονταν από το Radio Free Europe, και έτσι έγινε διάσημος σε όλη την Πολωνία για την ανυποχώρητη στάση του ενάντια στο καθεστώς. Η Służba Bezpieczeństwa προσπάθησε να τον φιμώσει ή να τον εκφοβίσει. Όταν οι τεχνικές αυτές δεν έφεραν αποτέλεσμα, κατασκεύασαν ψεύτικα στοιχεία εναντίον του. Συνελήφθη το 1983, αλλά σύντομα αφέθηκε ελεύθερος και του δόθηκε αμνηστία. 

       - Στο παρακάτω βίντεο λέει: "To καθήκον του ιερέα είναι να κηρύξει την αλήθεια και να υποφέρει για την αλήθεια. Ακόμα και αν αυτό σημαίνει μαρτύριο".

 

Δολοφονία

Οι κομμουνιστικές αρχές έστησαν ένα «τροχαίο ατύχημα» προκειμένου να βγάλουν από την μέση τον «ενοχλητικό» ιερέα. Αυτό έλαβε χώρα στις 13 Οκτωβρίου 1984, αλλά ο Popieluszko κατάφερε και διέφυγε. Το εναλλακτικό σχέδιο ήταν να τον απαγάγουν και αυτό έγινε στις 19 Οκτωβρίου 1984. Ο ιερέας ξυλοκοπήθηκε και δολοφονήθηκε από τρεις αξιωματικούς της Αστυνομίας Ασφαλείας. Στη συνέχεια, το σώμα του πετάχτηκε μέσα στο ποταμό Βιστούλα κοντά στο Włocławek από όπου βρέθηκε στις 30 Οκτωβρίου 1984.

Η είδηση της πολιτικής δολοφονίας προκάλεσε σάλο σε ολόκληρη την Πολωνία, και οι δολοφόνοι και ένας από τους ανωτέρους τους καταδικάστηκαν. Περίπου 400.000 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου του Λεχ Βαλέσα, παρακολούθησαν την κηδεία του, στις 3 Νοεμβρίου 1984. Παρά τη δολοφονία και τις συνέπειές του, το κομμουνιστικό καθεστώς παρέμεινε στην εξουσία μέχρι το 1989. Οι δολοφόνοι Popieluszko φυλακίστηκαν, αλλά απελευθερώθηκε αργότερα ως μέρος μιας αμνηστίας. 

       - Παρακάτω φωτογραφίες από την κηδεία του. Τον τάφο του έχουν επισκεφτεί 17 εκατομμύρια άνθρωποι.

Το 1997, η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ξεκίνησε τη διαδικασία για την αγιοποίηση του και αγιοποιήθηκε στις 6 Ιουνίου 2010 στη Piłsudski πλατεία της Βαρσοβίας. Η ηλικίας 100 ετών μητέρα του, Μαριάννα Popieluszko, ήταν παρούσα στην εκδήλωση.

Εμπνευσμένη από τον Popieluszko, το 1988 κυκλοφόρησε η ταινία “To Kill a Priest”, με τον Christopher Lambert στο ρόλο του Popieluszko. (Παίζουν επίσης: Ed Harris, Joss Ackland, Tim Roth)

Δείτε το trailer

Η αδελφή του Teresa Popieluszko, λέει : «Θυμάμαι τα τελευταία λόγια του αδελφού μου είπε στο σπίτι μας τον Σεπτέμβριο του 1984. Είπε ότι «όλο αυτό γίνεται με την πίστη και όχι με κάτι άλλο. Επειδή με την πίστη μπορούμε να βρούμε τη χαρά και την αλήθεια». Τον θυμάμαι καλά. Τίποτα δεν θα μπορούσε να διαταράξει την ειρήνη του μυαλού του, επειδή βρήκε τη δύναμη στην πίστη, και αυτή η δύναμη τον βοήθησε να δώσει το δικό του μήνυμα αγάπης και ειρήνης. "

Ο ιερέας Tomasz Kaczmarek που ήταν ο υπεύθυνος για την διαδικασία αγιοποίησής του, λέει : "Υπάρχει κάτι που θα ήθελα να καταστήσω σαφές: ο πατέρας Popieluszko δεν ήταν ούτε κοινωνικός, ούτε πολιτικός ακτιβιστής, αλλά ένας καθολικός ιερέας πιστός στο Ευαγγέλιο. Όλα τα ολοκληρωτικά συστήματα βασίζονται στην τρομοκρατία και τον εκφοβισμό. Ο πατέρας Jerzy, αντιθέτως, ελευθέρωνε ανθρώπους από τον φόβο τους για το σύστημα. Γι’ αυτό οι κομμουνιστές τον είδαν ως θανάσιμο εχθρό. Όλοί οι τύραννοι κυβερνούν μέσω του τρόμου, αλλά η ισχύς τους αρχίζει να ταλαντεύεται από τη στιγμή που οι «δούλοι» ελευθερωθούν από αυτή την τρομοκρατία. Από τη μία πλευρά, ο πατέρας Popieluszko εξέθετε την υποκρισία του κομμουνιστικού καθεστώτος και από την άλλη πλευρά, δίδασκε τους πιστούς πώς να αντιμετωπίσουν τον ολοκληρωτισμό. Επαναλάμβανε τα λόγια του Αποστόλου Παύλου: "Νικήστε το κακό με το καλό".

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ