Jobbik: Η ιστορία μιας στροφής 180 μοιρών ενός κόμματος

Το κοινοβουλευτικό κόμμα που για πολλά χρόνια θεωρείτο το πιο ακραίο στην Ευρώπη, το ουγγρικό Jobbik, έχει μεταμορφωθεί σε ένα κεντρώο και φιλοευρωπαϊκό κόμμα, εγκαταλείποντας εντελώς την πρώην ριζοσπαστική ρητορεία του εναντίον της ΕΕ, του ΝΑΤΟ, του κινήματος των LGBT και της εγκληματικότητας των ρομά. Σήμερα, στην πραγματικότητα, το Jobbik προσπαθεί να συμμαχήσει με την φιλελεύθερη και προοδευτική Αριστερά, προκειμένου να ανατρέψει τον πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπάν και το κόμμα του Fidesz. Αυτό το άρθρο είναι μια σύντομη ιστορία μίας πολιτικής στροφής 180^ο.

Το Jobbik τώρα ανοιχτά διαδηλώνει μαζί με το φιλελεύθερο κόμμα του Ferenc Gyurcsány και έχει ολοκληρώσει τη συμμαχία του με την liberal Αριστερά ευρύτερα σε ένα κοινό αντι-Ορμπάν μέτωπο.

Έτσι, η «προφητεία» του Fidesz έχει πραγματοποιηθεί. Για χρόνια (τουλάχιστον από το 2016), ο Βίκτορ Ορμπάν, το κόμμα του και τα media που τον υποστηρίζουν προέβλεπαν ότι το πρώην ριζοσπαστικό εθνικιστικό κόμμα και η ουγγρική αριστερά θα συμμαχούσαν για να ανατρέψουν την κυβέρνηση. Πριν από τις βουλευτικές εκλογές του Απριλίου 2018, και παρά τα πολλά σημάδια προσέγγισης, αυτό δεν ήταν ακόμη εντελώς αλήθεια. Αλλά από τις 15 Μαρτίου του 2019, είναι σίγουρα αλήθεια.

Πράγματι, κατά τη διάρκεια των εορτασμών της 15ης Μαρτίου - εθνικής εορτής που εορτάζει την επέτειο της έναρξης της ουγγρικής επανάστασης του 1848 κατά της κυριαρχίας των Αψβούργων - ενώ ο Orbán φιλοξενούσε τον πρωθυπουργό της Πολωνίας, Mateusz Morawiecki, τα κύρια κόμματα της αντιπολίτευσης συγκέντρωσαν τους υποστηρικτές τους για να στήσουν ένα μεγάλο μέτωπο κατά του Fidesz.

Για πρώτη φορά, το Jobbik διαδήλωσε ανοιχτά με το DK (Δημοκρατικός Συνασπισμός, ένα κόμμα που προέκυψε από τη διάσπαση του 2011 του MSZP, του Ουγγρικού Σοσιαλιστικού Κόμματος), το κόμμα με επικεφαλής τον Ferenc Gyurcsány, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός από το 2004 έως το 2009 και ο οποίος ήταν από καιρό ένας από τους πιο φανατικούς εχθρούς του Jobbik. Το DK εκπροσωπήθηκε από την Klára Dobrev, τη σύζυγο του Gyurcsány και επικεφαλής του ψηφοδελτίου του κόμματος στις επικείμενες ευρωεκλογές. Από τις διαδηλώσεις του Απριλίου 2018, μετά την πρόσφατη εκλογική νίκη του Fidesz, το Jobbik συχνά διαδήλωνε με το DK, αρνούμενο πάντοτε την ύπαρξη οποιασδήποτε συμμαχίας.

Μεταξύ των άλλων οργανώσεων που παρευρίσκονταν, ήταν το Ουγγρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (MSZP), το αριστερό Πράσινο Κόμμα LMP, το Momentum (το ουγγρικό αντίστοιχο του γαλλικού “En Marche!” του Μακρόν), καθώς και ο δήμαρχος του Hódmezővásárhely, ο Péter Márki-Zay, ο οποίος δεν είναι μέλος κανενός κόμματος και ο οποίος ήταν μεταξύ των πρώτων που ζήτησε ανοιχτά την δημιουργία ενός συνασπισμού που να κυμαίνεται από το DK έως το Jobbik για να νικήσει τον Orbán. Αυτές οι πολιτικές δυνάμεις συμφώνησαν να θέσουν σε εφαρμογή μια στρατηγική υποστήριξης κοινών αντιπάλων (ή "ανεξάρτητων") υποψηφίων κατά τις επερχόμενες δημοτικές εκλογές της Ουγγαρίας τον Οκτώβριο του 2019, με στόχο την αποτροπή νίκης από τους υποψηφίους του Fidesz.

Φώτο: Οι σημαίες του Jobbik, του DK του Ferenc Gyurcsány και του MSZP μαζί, τον Μάρτιο του 2019.

Πριν ολοκληρώσουν τη συγκέντρωσή τους με τον ύμνο της ΕΕ (δείτε στο τέλος αυτού του βίντεο), οι συγκεντρωμένοι διαδηλωτές της αντιπολίτευσης, εμπνευσμένοι από «Δώδεκα Σημεία» που ζήτησαν οι επαναστάτες του 1848, δήλωσαν τα δώδεκα δικά τους σημεία τους κάτω από τον τίτλο, "Τι θέλει το ουγγρικό έθνος;" Αυτά είναι:

• Δημοκρατία και κράτος δικαίου
• Μη μεροληπτικά μέσα ενημέρωσης και τέλος της κρατικής χρηματοδότησης των προπαγανδιστικών μέσων ενημέρωσης
• Ανεξάρτητοι εισαγγελείς και δικαστήρια
• Λογική και νόμιμη χρήση του δημόσιου χρήματος και η να λογοδοτήσουν διεφθαρμένα δημόσια πρόσωπα
• Φορολογική δικαιοσύνη, με τον τερματισμό των υπερβολικών εισοδηματικών ανισοτήτων
• Ελευθερία και υποστήριξη της επιστήμης, του πολιτισμού και της εκπαίδευσης και της ποιοτικής εκπαίδευσης σε όλη τη χώρα
• Αξιοπρεπείς μισθοί και συνθήκες εργασίας, καθώς και επέκταση και επιβολή των δικαιωμάτων των εργαζομένων
• Μια μεγάλη κοινωνική διαβούλευση, που περιλαμβάνει επίσης επαγγελματικές οργανώσεις, ομάδες συμφερόντων και κοινωνία των πολιτών
• Πρόσβαση σε ποιοτική υγειονομική περίθαλψη για όλους
• Κοινωνική ασφάλιση, στέγαση για όλους και σταθερό μέλλον
• Αποτελεσματική δράση κατά της κλιματικής κρίσης, της προστασίας του φυσικού πλούτου μας και της προστασίας του περιβάλλοντος
• Η υπεράσπιση των αξιών του έθνους μας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης!  

 Δεν υπάρχει τίποτα νέο στην προσπάθεια αυτή να ενωθούν οι διάφορες παρατάξεις της Αριστεράς-φιλελεύθερης αντιπολίτευσης. Αυτό είχε ήδη δοκιμαστεί κατά τη διάρκεια των κοινοβουλευτικών εκλογών του 2014, χωρίς το LMP - και χωρίς μεγάλη εκλογική επιτυχία. Αλλά το 2014, δεν υπήρχε ζήτημα αν θα συμμετάσχει το Jobbik σε έναν τέτοιο συνασπισμό, δεδομένης της απόλυτης αμοιβαίας απόρριψής του μεταξύ της φιλελεύθερης αριστεράς και της ακροδεξιάς τότε. Το ερώτημα τέθηκε ανοιχτά το 2018, αλλά ο χρόνος δεν ήταν ακόμη ώριμος. Αλλά τώρα, αποφάσισαν τελικά να ενώσουν τις προσπάθειές τους να κινήσουν τον Orbán.

Πώς όμως υπέστη το Jobbik μια τέτοια αλλαγή; Ας ρίξουμε μια ματιά στην πολιτική αντιστροφή της δεκαετίας.

Το Jobbik ως κόμμα ιδρύθηκε το 2003, ξεκινώντας από ένα νεανικό κίνημα που δημιουργήθηκε το 1999. Προσπάθησε να καταλάβει τον εθνικιστικό χώρο απέναντι στο άλλο εθνικιστικό κόμμα, το μειοψηφικό MIÉP (Ουγγρικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ζωής), που είχε τότε ηγέτη τον θεατρικό συγγραφέα István Csurka.

Μετά από μάλλον μετριοπαθή πρώτα βήματα, το Jobbik κατάφερε να εκμεταλλευτεί τα δραματικά γεγονότα του φθινοπώρου του 2006, όταν διαδόθηκε στον Τύπο μια ιδιωτική ομιλία του Σοσιαλιστή Πρωθυπουργού Ferenc Gyurcsány, στην οποία αποκάλυψε με ιδιαίτερα σκληρούς όρους τα ψέματα που είχε πει κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του, προκειμένου να παραμείνει στη θέση του κατά τις εκλογές του Απριλίου του 2006.

Υπήρξαν πολλές συνέπειες που προέκυψαν από αυτό το σοβαρό πολιτικό σκάνδαλο:

• Τις ανεξέλεγκτες ταραχές που ξέσπασαν κατά το φθινόπωρο του 2006 (υπενθυμίζουμε ειδικότερα την «βόλτα» που έκανε ένα τανκ T-34, το οποίο είχε κρυφά οδηγούσε ένας αντι-κυβερνητικός διαδηλωτής στις 23 Οκτωβρίου στους εορτασμούς της επανάστασης του 1956 εναντίον των Σοβιετικών) οι οποίες κατεστάλησαν βίαια από την αστυνομία, η οποία συχνά επιτέθηκε σε ειρηνικούς διαδηλωτές και μάλιστα χτύπησε τον Máriusz Révész, βουλευτή του Fidesz.
• Την εκλογική κατάρρευση της Αριστεράς και τον πολιτικό θάνατο του φιλελεύθερου κόμματος (SZDSZ ή Συμμαχία των Ελεύθερων Δημοκρατών), που υπήρξε ένας σημαντικός πόλος της ουγγρικής πολιτικής μετά το τέλος του κομμουνισμού και την αλλαγή καθεστώτος του 1990.
• Την πλήρης κυριαρχία της ουγγρικής πολιτικής ζωής από το Fidesz, το οποίο κερδίζει συνεχώς μετά τις τοπικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2006.
• Την εμφάνιση του ριζοσπαστικού εθνικισμού στην εκλογική σκηνή της Ουγγαρίας.

Το 2006, ενώ το Fidesz σεβάστηκε το κράτος δικαίου και αρνήθηκε κατηγορηματικά κάθε επικίνδυνη προσπάθεια ανατροπής της κυβέρνησης εκτός του νομικού και δημοκρατικού πλαισίου, ο ριζοσπαστικός εθνικισμός κέρδισε εκείνους που ήθελαν να απομακρυνθεί αμέσως από το αξίωμά του ο Gyurcsány. Κατά τη διάρκεια των επόμενων ετών, ο Gyurcsány ως προσωπικότητα έγινε κάτι σαν σάκος του μποξ για έναν λαό εξαντλημένο από την κυβέρνηση και ο οποίος είχε θυματοποιηθεί από την σοβαρότητα της οικονομικής κρίσης - πρώτα το 2006 στην Ουγγαρία και στη συνέχεια παγκοσμίως το 2008, που ανάγκασε την χώρα να δεχτεί οικονομική διάσωση από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Παγκόσμια Τράπεζα. Την εποχή εκείνη, τα φυλλάδια του Jobbik ζητούσαν ρητώς τη φυλάκιση του Gyurcsány.

Ως νεαρό κόμμα, το Jobbik κατόρθωσε να ευδοκιμήσει σε αυτή την ατμόσφαιρα του ψυχρού εμφυλίου πολέμου και επέτυχε μια μεγάλη πολιτική νίκη με τη δημιουργία μιας (άοπλης) πολιτοφυλακής το 2007: της Ουγγρικής Φρουράς.

Κάτω από την ηγεσία του νεαρού Προέδρου του, Gábor Vona, το Jobbik απογειώθηκε στις ευρωεκλογές του 2009 κερδίζοντας το 15% των ψήφων και έπειτα το 17% στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2010, όταν το Fidesz κέρδισε με πάνω από 50% - καταλαμβάνοντας τα 2/3 στο Κοινοβούλιο, κάτι το οποίο τους έδωσε τη δυνατότητα να τροποποιήσουν το Σύνταγμα χωρίς να χρειάζεται την ψήφο άλλων κομμάτων. Μέχρι την άνοδο της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα, το Jobbik θεωρούντο το πιο ριζοσπαστικό δεξιό κόμμα που είχε επιτύχει κοινοβουλευτική εκπροσώπηση στην Ευρώπη. Το Jobbik έκανε αρκετές φορές τάραξε τα εθνικά και τα διεθνή κύματα, κυρίως όταν έστειλε την Ουγγρική Φρουρά να παρελάσει στα χωριά ενάντια σε αυτό που ονόμαζαν «τσιγγάνικη εγκληματικότητα».

ΦΩΤΟ: Ο Gábor Vona στην πρώτη του ορκωμοσία ως βουλευτής το 2010 φορώντας τη στολή της Ουγγρικής Φρουράς - σε έντονη αντίθεση με το πώς θα παρουσιαστεί ελάχιστα χρόνια αργότερα (βλ. Παραπάνω).

Παρόλα αυτά ήταν οι επικριτικές δηλώσεις τους για ορισμένους Εβραίους που προκάλεσαν τα μεγαλύτερα σκάνδαλα. Συγκεκριμένα, ο βουλευτής Márton Gyöngyösi πυροδότησε ένα παγκόσμιο σκάνδαλο και έκανε μεγάλη εντύπωση ως αποτέλεσμα των σχολίων που έκανε στο Κοινοβούλιο τον Νοέμβριο του 2012, όπου αναφερόμενος στην ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση και την κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας , κατέληξε λέγοντας: «Μέσα στο Κοινοβούλιο και στην ουγγρική κυβέρνηση, πόσοι άνθρωποι εβραϊκής καταγωγής βρίσκονται που αποτελούν κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια της Ουγγαρίας;»

Márton Gyöngyösi 

Η κατακραυγή ήταν άμεση. Η δήλωση καταδικάστηκε από όλα τα υπόλοιπα ουγγρικά πολιτικά κόμματα και μάλιστα πραγματοποιήθηκε και διαδήλωση που ένωσε αξιωματούχους του Fidesz με εκείνους της φιλελεύθερης Αριστεράς. Στο τέλος του 2012, το Κέντρο Simon Wiesenthal τοποθέτησε τον Gyöngyösi μεταξύ των δέκα κορυφαίων αντισημιτικών μορφών στον κόσμο.

Το Jobbik εξέπληξε επίσης τους παρατηρητές μέσω του διεθνούς προσανατολισμού του, ο οποίος στράφηκε αποκλειστικά προς την Ανατολή. Εκτός από την έκκληση προς την Ουγγαρία να αποχωρήσει από την ΕΕ (της οποίας την σημαία το Jobbik έκαψε κατά τη διάρκεια συγκέντρωσης τον Ιανουάριο του 2012) και το ΝΑΤΟ, το Jobbik ήθελε επίσης ισχυρότερους δεσμούς όχι μόνο με τη Ρωσία, αλλά και με την Τουρκία, τον Τουρανικό κόσμο και τον μουσουλμανικό κόσμο.

Κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης κατά την οποία ο Jobbik έκαψε τη σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ένα από τα συνθήματά τους ήταν αυτό που είχε αρχικά χρησιμοποιηθεί στην εκστρατεία του «ΟΧΙ» στο δημοψήφισμα της Ουγγαρίας για ένταξη το 2003: «Είμαστε μέλη της ΕΕ ή ελεύθεροι;»

Η έναρξη της αποτοξίνωσης (2013)

Ενώ το Jobbik ήταν μπλεγμένο στις σκανδαλώδεις δηλώσεις μεταξύ του 2010 και του 2014, η κυβέρνηση του Βίκτορ Ορμπάν μείωνε με επιτυχία το δημόσιο έλλειμμα, εξοφλούσε πιο σύντομα από το προσδοκώμενο χρόνο το δάνειο του ΔΝΤ που έλαβε η προηγούμενη κυβέρνηση, έθετε σε ισχύ ένα νέο ουγγρικό Σύνταγμα και ξεκινούσε τον εν εξελίξει αγώνα του με τις Βρυξέλλες. Και η δημοτικότητα του Orbán παρέμεινε άθικτη από την θριαμβευτική επανεκλογή του το 2010.

Βλέποντας ότι ο πολιτικός ριζοσπαστισμός του είχε φτάσει στα όριά του, ο Gábor Vona προσπάθησε να επιτύχει την «αποτοξίνωση» του κόμματός του. Αυτή η στρατηγική στροφή είναι γνωστή στην ουγγρική ως néppártosodás. Αυτός ο όρος, ο οποίος δεν είναι εύκολος να μεταφραστεί, φέρνει στο μυαλό μου κάτι σαν τη μετάβαση προς ένα «λαϊκό κόμμα».

Στα τέλη του 2013, ο Gábor Vona εξήγησε ότι το Jobbik είχε πάντα δύο πρόσωπα: το ριζοσπαστικό πρόσωπο και το mainstream πρόσωπο, το τελευταίο ενσωματωμένο από τους πιο συμβατικούς ανθρώπους, και είπε ότι ίσως ήταν λάθος που προβάλαμε μόνο το ριζοσπαστικό πρόσωπο του κόμματος. Προσέθεσε, ωστόσο, ότι αυτά τα δύο "πρόσωπα" συνυπήρχαν και συνέχισαν να το κάνουν, αρμονικά. Πρόσθεσε επίσης ότι αυτή η νέα επικοινωνιακή εκστρατεία δεν θα αλλάξει τα βασικά σημεία του προγράμματος του Jobbik: να επιστρέψει η Ουγγαρία στους Ούγγρους, να λύσει το πρόβλημα της συνύπαρξης των Ούγγρων και των Τσιγγάνων και να αρνηθεί την υποδούλωση της Ουγγαρίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αυτό το βίντεο από τον Οκτώβριο του 2013, έρχεται σε σύγκρουση με την προηγούμενη επικοινωνιακή στρατηγική και εικόνα του Jobbik. Το σύνθημα λέει ότι ο Jobbik είναι "ήδη το πιο δημοφιλές [κόμμα] μεταξύ των νέων".

Αυτή η αποτοξίνωση, εμπνευσμένη από εκείνη άλλων λαϊκιστικών κομμάτων στη Δυτική Ευρώπη, αντιμετώπισε ένα σημαντικό εμπόδιο: την έλλειψη αλλαγής στην ηγεσία του κόμματος, που σημαίνει ότι η απόπειρα μετατόπισης δεν ήταν πολύ αξιόπιστη (αντίθετα με το Εθνικό Μέτωπο Γαλλία, της οποίας η αποτοξίνωση προσωποποιήθηκε στην Marine Le Pen, που ανέλαβε την ηγεσία του κόμματος).

Στις εκλογές του 2014, τα αποτελέσματα ήταν λίγο πολύ τα ίδια με αυτά του 2010: το Fidesz διατήρησε την υπερ-πλειοψηφία του με τα δύο τρίτα του Κοινοβουλίου, ενώ το Jobbik είχε μικρά κέρδη, κερδίζοντας το 20% των ψήφων, μένοντας ωστόσο πίσω από τον συνασπισμό κομμάτων της Αριστεράς ο οποίος έλαβε το 25% των ψήφων. Ωστόσο, το Jobbik έγινε το μοναδικό κόμμα της αντιπολίτευσης.

Το 2015 ήταν το έτος των μεγάλων αλλαγών. Ξεκίνησε με μια διαμάχη μεταξύ του Viktor Orbán και του Lajos Simicska (φώτο), ενός επιχειρηματία και μεγιστάνα των μέσων μαζικής ενημέρωσης που μέχρι τότε ήταν πολύ κοντά στον πρωθυπουργό. Ο  Simicska, προσέβαλε δημοσίως τον Orbán και εξαπέλυσε χωρίς καθυστέρηση ένα  ξεκαθάρισμα όλων των εργαζομένων που ήταν ευνοϊκοί προς την κυβέρνηση.

Το 2015 συνεχίστηκε ως δύσκολη χρονιά για το Fidesz με την απώλεια της συνταγματικής υπερ-πλειοψηφίας του. Μία από τις δύο εκλογικές περιφέρειες την κέρδισε οριακά το Jobbik. Δεδομένων των δυσκολιών του Fidesz, τα κόμματα της αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένης του Jobbik, άρχισαν να αναπτύσσουν μεγάλες ελπίδες για το 2018.

Η μεταναστευτική κρίση ανέκαμψε την κατάσταση. Το 2015, περισσότεροι από τετρακόσιες χιλιάδες μετανάστες διέσχισαν παράνομα τα σύνορα Σερβίας-Ουγγαρίας, τα οποία είναι κατά μήκος της βαλκανικής οδού που οδηγεί στη δυτική Ευρώπη.

Για αρκετούς μήνες, ο σταθμός Keleti στη Βουδαπέστη ήταν ένα υπαίθριο στρατόπεδο μεταναστών.

Το μεταναστευτικό χάος που κατέστρεψε την Ουγγαρία το 2015 συνέβαλε στην πτώση του Fidesz στις δημοσκοπήσεις, ενώ το Jobbik έφτασε σχεδόν στο 30% της υποστήριξης. Αυτό, μαζί με τις δύο εκλογές που έχασε το Fidesz νωρίτερα εκείνον το χρόνο, οδήγησε σε μεγάλες ελπίδες στις τάξεις του Jobbik. Αλλά δεν μπορούσαν να προβλέψουν την απάντηση του Orbán.

Φωτο: Η εξέλιξη της δημοτικότητας των διαφόρων ουγγρικών πολιτικών κομμάτων κατά τη διάρκεια του Απριλίου 2014-Απριλίου 2018, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις. Το Fidesz είναι πορτοκαλί, το MSZP σε κόκκινο χρώμα, το Jobbik σε μαύρο χρώμα, το LMP σε πράσινο χρώμα και το DK σε μπλε χρώμα.

Σε αντίθεση με τις άλλες transit χώρες, ο Orbán δεν διοργάνωσε υπηρεσία "ταξί" για μετανάστες για να πάνε από τα σερβο-ουγγρικά σύνορα στα αυστρο-ουγγρικά. Αντιθέτως, τήρησε τη Συνθήκη του Σένγκεν της Ευρωπαϊκής Ένωσης (σύμφωνα με την οποία τα σύνορα Σένγκεν πρέπει να προστατεύουν τα εξωτερικά σύνορα του Σένγκεν) και επέλεξε μια μετωπική στρατηγική. Κατασκεύασε φράχτη κατά μήκος των Σερβο-ουγγρικών συνόρων για να εμποδίσει τη μετάβαση των μεταναστών, ο οποίος ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2015.

Ανησυχώντας για αυτήν τη ροή των μεταναστών και την επιθυμία της ΕΕ να επιβάλει ποσόστωση για την αναδιανομή των μεταναστών σε όλα τα κράτη μέλη, αναγκάζοντας όλα τα έθνη να τα δεχτούν, οι Ούγγροι υποστήριξαν μαζικά την πολιτική του Πρωθυπουργού για διασφάλιση των συνόρων και αντίθεση στις ποσοστώσεις των Βρυξελλών. Η αριστερή αντιπολίτευση συντάχθηκε με τους υποστηρικτές της μετανάστευσης, ενώ το Jobbik βρέθηκε σε αδιέξοδο από τη σκλήρυνση του λόγου του Fidesz, το οποίο άρχισε επίσης να καταγγέλλει τα δίκτυα του George Soros. Το Jobbik υποστήριξε τη θέση του Fidesz σχετικά με τους μετανάστες, δεδομένου ότι διαφορετικά θα αποξενωνόταν από την βάση του - αλλά αυτό επέτρεψε στο Fidesz να κερδίσει το momentum.

Ο Orbán συνέχισε την εκστρατεία κατά της μαζικής μετανάστευσης και οργάνωσε δημοψήφισμα τον Οκτώβριο του 2016, όπου ζητήθηκε από τους Ούγγρους να αποδεχθούν ή να απορρίψουν τις μεταναστευτικές ποσοστώσεις της ΕΕ. Σύμφωνα με το ουγγρικό δίκαιο, ένα δημοψήφισμα πρέπει να επιτύχει απαρτία πενήντα τοις εκατό για να είναι έγκυρο. Το όριο αυτό δεν επιτεύχθηκε, αλλά η συμμετοχή ήταν παρόλα αυτά αρκετά καλή – 43% - δεδομένου ότι η Αριστερά είχε ζητήσει μποϊκοτάζ. Το αποτέλεσμα: Το 98,36% των εκλογέων ψήφισε κατά των υποχρεωτικών ποσοστώσεων.

Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, Fidesz και Jobbik (όπως και το Κομμουνιστικό Κόμμα, το Munkáspárt, το οποίο δεν εκπροσωπείται στο Κοινοβούλιο) κάλεσαν τους ψηφοφόρους να συμμετάσχουν και να ψηφίσουν "ΟΧΙ". Τα περισσότερα κόμματα της αριστερής αντιπολίτευσης ζήτησαν οι ψηφοφόροι να μποϊκοτάρουν έτσι ώστε να μην επιτευχθεί η απαρτία.

Το Jobbik επαναλάμβανε συνεχώς κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του δημοψηφίσματος ότι η κυβέρνηση θα έπρεπε να παραιτηθεί σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί η απαρτία του πενήντα τοις εκατό. Πριν από αυτό είχε προτείνει μια συνταγματική μεταρρύθμιση η οποία θα καθιστούσε παράνομη την εξουσία των ξένων δυνάμεων να εγκατασταθούν στην Ουγγαρία χωρίς την έγκριση των ουγγρικών αρχών. Η πρόταση αυτή απορρίφθηκε από το Fidesz, το οποίο προτίμησε τη δική του στρατηγική με το δημοψήφισμα. Από την πλευρά του, το δημοψήφισμα είχε το διπλό πλεονέκτημα να εδραιώσει τη θέση του στην ουγγρική κοινή γνώμη και να προβάλει το δημοκρατικό επιχείρημα στον αγώνα κατά των Βρυξελλών.

Η μοναδική πραγματικά ενεργός συμμετοχή του Jobbik στην εκστρατεία δημοψηφίσματος ήταν ένα βίντεο με τον László Toroczkai, ο οποίος ήταν (και είναι) ο δήμαρχος του Ásotthalom, ένα χωριό στα σύνορα της Σερβίας, το οποίο είχε γίνει διάσημο για τις εκστρατείες του μέσω των social media κατά της παράνομης μετανάστευσης και είχε ενταχθεί στην ηγεσία του Jobbik το 2016, ως ένας από τους αντιπροέδρους του.

Ωστόσο, παρά το βίντεο αυτό, η σχεδόν καθημερινή επανάληψη από την πλευρά του Jobbik της έκκλησής του να παραιτηθεί από την κυβέρνηση σε περίπτωση αποτυχίας του δημοψηφίσματος, οδήγησε στο να πιστεύει κανείς ότι ίσως αυτό θέλει πραγματικά το Jobbik. Εκείνη την εποχή, η σύγκρουση μεταξύ Fidesz και Jobbik είχε ήδη ενταθεί, καθώς ο ολιγάρχης Simicska είχε δώσει την υποστήριξή του και τους σημαντικούς πόρους στο Jobbik.

Ταυτόχρονα, στο εσωτερικό του Jobbik σημειώθηκαν εσωτερικές αλλαγές κατά τη διάρκεια του 2016 με την αποχώρηση ενός από τους αντιπροέδρους του, του Előd Novák, ενός αντισιωνιστή και αντι-ΕΕ προσώπου. Ήταν αρκετά εχθρικός προς τη στρατηγική του néppártosodás του Gábor Vona και για την επανεκλογή του τέθηκε βέτο από τον Vona παρά το γεγονός ότι είχε κερδίσει την ψήφο των μελών του κόμματος. Λίγο αργότερα, κλήθηκε από την κοινοβουλευτική ομάδα του Jobbik να παραιτηθεί - κάτι που έκανε - και απομακρύνθηκε από όλες τις θέσεις του. Η συμμετοχή του László Toroczkai αντιστάθμισε αυτήν την αναχώρηση και τους επέτρεψε να προσπαθήσουν να εξουδετερώσουν το πλεονέκτημα του Orbán σε αυτόν τον τομέα, δεδομένου ότι ήδη η μετανάστευση ήταν το κύριο θέμα των εκστρατειών στα social media. Έτσι, ο διορισμός του Toroczkai, ενός σεβαστού ριζοσπαστικού εθνικιστή και ιδρυτή αρκετών μαχητικών εθνικιστικών οργανώσεων, επέτρεψε στο Jobbik να καθησυχάσει την εθνικιστική του βάση εν μέσω της αλλαγής κατεύθυνσης.

Η αποχώρηση του Novák απέσυρε επίσης ένα εσωτερικό πρόβλημα, επιτρέποντας ωστόσο στο κόμμα να υιοθετήσει μια στρατηγική που να υπερβαίνει την απλή αποτοξίνωση.

Αντι-Ορμπανισμός με οποιοδήποτε κόστος

Με τον Ορμπάν να έχει "μετατοπιστεί δεξιά", το Jobbik προσπάθησε στη συνέχεια να τον ξεπεράσει από τα αριστερά ξεκινώντας εξωφρενικές προπαγανδιστικές εκστρατείες εναντίον του πρωθυπουργού και του Fidesz γενικότερα.

Μετά το δημοψήφισμα για τις μεταναστευτικές ποσοστώσεις τον Οκτώβριο του 2016, ο Orbán υπέβαλε μια συνταγματική μεταρρύθμιση σχετικά με το θέμα, ώστε να καταστεί παράνομη η εξουσία των ξένων δυνάμεων να εγκατασταθούν στην Ουγγαρία χωρίς την επίσημη εξουσιοδότηση. Δεν είχε πλέον την υπερ-πλειοψηφία για να το περάσει χωρίς την υποστήριξη άλλου κόμματος. επομένως, η υποστήριξη των βουλευτών του Jobbik ήταν απαραίτητη και έφερε το Fidesz σε μια δύσκολη θέση. Όπως παρατήρησε το γαλλικό περιοδικό Causeur, "Ο Orbán, ένα πολιτικό ζώο, αναγκάζει το Jobbik να βρεθεί μπροστά σε ένα κρίσιμο δίλημμα: είτε να βρεθεί με την πλευρά του είτε με αυτή του «ξένου κόμματος».

Ο Gábor Vona βρήκε τότε μια ευκαιρία: Κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι εγκατέστησε μια νόμιμη πορεία μετανάστευσης μέσω της πώλησης κρατικών ομολόγων της Ουγγαρίας (στα ουγγρικά: Letelepedési Magyar Államkötvény), η οποία επέτρεψε σε πλούσιους ξένους επενδυτές να αποκτήσουν θεώρηση Σένγκεν σε αντάλλαγμα για την αγορά των εν λόγω ομολόγων. Δήλωσε ότι οι βουλευτές του Jobbik θα ψήφιζαν τη συνταγματική μεταρρύθμιση που πρότεινε το Fidesz μόνο εάν θα αναστέλετο αυτό το σύστημα διανομής θεωρήσεων. Αλλά ο Orbán δεν υπέκυψε στον εκβιασμό του Jobbik. Το Jobbik, δεν ψήφισε υπέρ της μεταρρύθμισης, η οποία στη συνέχεια απορρίφθηκε από το Κοινοβούλιο, δεδομένου ότι δεν είχε την πλειοψηφία των δύο τρίτων. Ο ξένος τύπος το είδε αυτό ως μια άλλη προσβολή εναντίον του Ορμπάν, ένα μήνα μετά την χλιαρή επιτυχία του δημοψηφίσματος.

Στην πραγματικότητα, με αυτόν τον τρόπο, ο Ορμπάν κατάφερε να εδραιωθεί στα μάτια της κοινής γνώμης ως η μόνη αντίσταση στην παράνομη μαζική μετανάστευση, συγκεντρώνοντας έτσι όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης στο ρόλο των υποστηρικτών της μαζικής μετανάστευσης, συμπεριλαμβανομένου του Jobbik.

Αφίσα εκστρατείας του Fidesz που εμφανίστηκε σε όλη την Ουγγαρία λίγο πριν τις εκλογές του 2018, δείχνοντας τα μεγάλα πρόσωπα της αντιπολίτευσης ως όργανα του Σόρος. Η λεζάντα αναφέρει: "Θέλουν να σπάσουν τα σύνορα".

Από τότε, ο κηρύχθηκε ολοκληρωτικός πόλεμος μεταξύ του Fidesz και του Jobbik. το Jobbik θεώρησε ότι η θέση του για τη μετανάστευση είναι λεπτή και απομακρύνθηκε από τον οργανισμό δημοσίων σχέσεων του Fidesz και των δορυφορικών οργανώσεών του. Η κατηγορία εναντίον του ήταν έτοιμη: το Jobbik είχε γίνει συνεργάτης της φιλελεύθερης Αριστεράς.

Το Jobbik, ωστόσο, κέρδισε ένα πλεονέκτημα: όλη την ώρα που προσποιούνταν τη δέσμευσή του στην αντι-μεταναστευτική ρητορική, προσπάθησε να εμφανιστεί στα μάτια της φιλελεύθερης αντιπολίτευσης ως ο πιο αποφασισμένος αντίπαλος του Orbán και το μόνο κόμμα με ρεαλιστική πιθανότητα να τον νικήσει το 2018. Επιπλέον, με τη βοήθεια του Lajos Simicska, διαφημιστικές πινακίδες εμφανίστηκαν σχεδόν παντού σε ολόκληρη τη χώρα, και ξεκίνησαν εκστρατείες κατά της διαφθοράς ενάντια στο Fidesz, κατηγορώντας τον Orbán ως απατεώνα. Οι αντεγκλήσεις μεταξύ Vona και Orbán στο Κοινοβούλιο έγιναν ιδιαίτερα επιθετικές κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

προεκλογικό βίντεο από δείχνει τον Vona να βάζει τον Ορμπάν φυλακή

Και στις διεθνείς υποθέσεις, ήρθε η ώρα για την μεγάλη μετακίνηση του Jobbik προς το κέντρο. Το 2016, το κόμμα δεν μίλησε πλέον για απόσυρση από την Ευρωπαϊκή Ένωση (τη σημαία του οποίου έκαψε μόλις τέσσερα χρόνια πριν), αλλά απλώς ζήτησε μεταρρυθμίσεις της ΕΕ.

Ομοίως, ο Márton Gyöngyösi, ο οποίος ήταν γνωστός εκείνη την εποχή για τον σκληρότατο αντι-Ατλαντικό του και τον φιλο-ανατολικό του προσανατολισμό, έφτασε στο σημείο να πει σε συνέντευξή του στο Courrier d'Europe centrall τον Μάρτιο του 2018 ότι «Όλοι οι εθνικιστές, οι εξτρεμιστές και οι φιλο-Ρώσοι στην Ευρώπη εξυμνούν τον Βίκτορ Ορμπάν και τον θεωρούν ένα παράδειγμα ». Εξήγησε επίσης σε αυτή τη συνέντευξη ότι το Jobbik δεν αποτελούσε απειλή για τη δημοκρατία, αλλά η κυβέρνηση του Βίκτορ Ορμπάν .

Το Jobbik ήταν επίσης γνωστό για τον Τουρανισμό, ή για την πεποίθηση ότι οι Ούγγροι έχουν στενούς πολιτιστικούς και εθνοτικούς δεσμούς με τους Τούρκους και το πάθος του για την Τουρκία γενικότερα. Αν και δεν αποποιήθηκαν ποτέ αυτές τις θέσει, σταδιακά τις έθεσαν στο περιθώριο. Ομοίως, εξαφανίστηκε και η προηγούμενη κριτική στάση του Jobbik απέναντι στον Σιωνισμό και ορισμένους Εβραίους. Αυτό τονίστηκε όταν, τον Νοέμβριο του 2016, ο Vona έκανε μια ομιλία στο Θέατρο Spinoza στη Βουδαπέστη, ένα γνωστό σημείο συνάντησης για Εβραίους διανοούμενους, και όταν έστειλε χαιρετισμούς για την Χανουκά στους Εβραίους ηγέτες της Ουγγαρίας τον επόμενο μήνα (την απέρριψαν). Ένα χρόνο αργότερα, ο Vona κατήγγειλε δημοσίως τα προηγούμενα επικριτικά σχόλια του κόμματός του σχετικά με ορισμένους Εβραίους.

Όσον αφορά τα κοινωνικά ζητήματα, το Jobbik άλλαξε κατεύθυνση:

Σε αντίθεση με την προηγούμενη θέση του, το Jobbik δήλωσε ότι δεν επιθυμεί πλέον την απαγόρευση της παρέλασης του Gay Pride στη Βουδαπέστη, με το σκεπτικό ότι αποτελεί μέρος της υπεράσπισης των δημοσίων ελευθεριών, οι οποίες υποτίθεται ότι κατεστάλησαν σημαντικά κάτω από την κυβέρνηση του Viktor Orbán.

Το Jobbik άρχισε να υποστηρίζει αριστερούς - liberal βουλευτές στην προσφυγή τους στο Συνταγματικό δικαστήριο κατά του νόμου για το Πανεπιστήμιο της Κεντρικής Ευρώπης (CEU), το οποίο χρηματοδοτείται από τον Soros.

Σε συνέντευξη που δόθηκε τον Μάρτιο του 2018 στην τηλεόραση και δημοσιεύθηκε στην HVG που ανήκει στην φιλελεύθερη αντιπολίτευση, ο βουλευτής του Jobbik και εκπρόσωπος του κόμματος Ádám Mirkóczki έφτασε στο σημείο να υποστηρίζει ότι η ρητορική του Jobbik πριν από το 2010 δεν ήταν πραγματική και δεν αντανακλούσε την πραγματικότητα του κόμματος. Πρόσθεσε ακόμη ότι ο Orbán έκανε το Jobbik να είναι το κόμμα που ασχολείται περισσότερο με τη δημοκρατία και ότι πρέπει να το ευχαριστούν γι’ αυτό. Ο László Toroczkai θα δημοσιεύσει μια λακωνική απάντηση στη σελίδα του στο Facebook: "Δεν με εκφράζει το ότι ο Ádám Mirkóczki δήλωσε ότι η ρητορική πριν από το 2010 δεν ήταν γνήσια".

Αυτή η στρατηγική του Jobbik, που επικρίθηκε δημοσίως στο κόμμα μόνο από τον László Toroczkai, δεν φαίνεται να έχει καρποφόρησε στην κοινή γνώμη, όπου οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι το Jobbik παραμένει στο συνηθισμένο χαμηλό σημείο από 15% έως 20%.

Μια απροσδόκητη εκδήλωση έφερε και πάλι κάποιες ελπίδες στην αντιπολίτευση: στις 25 Φεβρουαρίου 2018 - έξι εβδομάδες πριν από τις βουλευτικές εκλογές του Απριλίου 2018 – διεξήχθησαν δημοτικές εκλογές στο Hódmezővásárhely, όπου ο Péter Márki-Zay (φώτο), ένας μη ανεξάρτητος υποψήφιος που παρουσιάστηκε ως ένας συντηρητικός που απογοητεύθηκε από το Fidesz, έλαβε την υποστήριξη όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης, από το DK έως το Jobbik. Κέρδισε τις δημοτικές εκλογές με 50% των ψήφων, έναντι 40% του υποψηφίου του Fidesz. Αυτή η έκπληξη έδειξε ότι εάν υπήρχε ένας συνασπισμός ολόκληρης της αντιπολίτευσης σε μεμονωμένες κοινοβουλευτικές εκλογικές περιφέρειες, τότε θα ήταν δυνατό να νικηθεί το Fidesz.

Αλλά ο χρόνος δεν ήταν ακόμη ώριμος για αυτό το 2018 και το Jobbik αρνήθηκε να αποσύρει τους υποψηφίους του από τις 106 εκλογικές περιφέρειες της χώρας, ενώ ταυτόχρονα προσκαλούσε φιλελεύθερους ψηφοφόρους να ψηφίσουν τον υποψήφιο του Jobbik που φαινόταν ότι έχει τις περισσότερες πιθανότητες (κυρίως στην επαρχία, δεδομένου ότι το Jobbik είναι πιο αδύναμο στη Βουδαπέστη). Το Jobbik δήλωσε ότι ήταν έτοιμο να σχηματίσει συνασπισμό μετά τις εκλογές με το φιλελεύθερο Κόμμα των Πρασίνων, το LMP, καθώς και με τους νέους φιλελεύθερους του Momentum, αλλά απέρριψε οποιαδήποτε συνεργασία με το MSZP ή το DK του Gyurcsány.

Ωστόσο, προς μεγάλη έκπληξη πολλών παρατηρητών, οι κοινοβουλευτικές εκλογές του 2018 έδωσαν και πάλι στο Fidesz την πλειοψηφία των 2/3. Όσον αφορά το Jobbik, έφτασε στο ύψος των 19% - και στη δεύτερη θέση, αλλά πολύ πίσω από το 49% του Fidesz. Όσον αφορά τη στρατηγική της "τακτικής ψήφου", αυτή ήταν επίσης μια αποτυχία για το Jobbik, το οποίο κέρδισε μόνο μία εκλογική περιφέρεια από τις 106.

Ο Gábor Vona είχε υποσχεθεί ότι, σε περίπτωση κάποιας άλλης εκλογικής ήττας, θα αποχωρούσε από την ηγεσία του Jobbik και παρέμεινε πιστός στον λόγο του. Επίσης παραιτήθηκε από το κοινοβουλευτικό αξίωμα και έγινε vlogger, συνεχίζοντας να προωθεί τον διάλογο και τους δεσμούς μεταξύ όλων των μελών της αντιπολίτευσης με στόχο την ανατροπή του Fidesz και του Viktor Orbán.

Στη συνέχεια, δύο υποψήφιοι αγωνίστηκαν για τη θέση του Vona: ο Tamás Sneider και ο László Toroczkai. Και οι δύο έχουν ένα ριζοσπαστικό παρελθόν: ο Sneider είναι γνωστό ότι ήταν ηγέτης των skinhead κατά τη δεκαετία του 1990, ενώ ο Toroczkai ήταν ηγέτης των εθνικιστικών ταραχών του φθινοπώρου του 2006. Με τον Tamás Sneider συντάχθηκε ο Márton Gyöngyösi, ενώ με τον László Toroczkai η Dóra Dúró ως συνεργάτης του – βουλευτής Jobbik και σύζυγος του Előd Novák.

Η εσωκομματικές εκλογές ήταν κοντά. Τα στελέχη του Jobbik (κυρίως ο Gábor Vona και ο γενικός γραμματέας Gábor Szabó) υποστήριξαν σε μεγάλο βαθμό την υποψηφιότητα του Sneider, ο οποίος κέρδισε με μικρή διαφορά. Ο Toroczkai κατήγγειλε τη διαδικασία, λέγοντας ότι του είχε επιτραπεί λιγότερος χρόνος ομιλίας. Ο Sneider, παρά το εξτρεμιστικό του παρελθόν, πίεσε για τη συνέχιση της στρατηγικής του Gábor Vona, ενώ ο László Toroczkai κατηγορηματικά απέρριψε οποιεσδήποτε συμμαχίες με τη φιλελεύθερη Αριστερά.

Αυτή η κατάσταση οδήγησε τον Toroczkai να δημιουργήσει μια ομάδα στο Jobbik για δημάρχους, η οποία θα απαιτούσε την υιοθέτηση ενός προγράμματος που θα επέστρεφε το Jobbik στις δεξιές του ρίζες - μια πρωτοβουλία που απορρίφθηκε από την ηγεσία του κόμματος. Ο Toroczkai αποπέμφθηκε τότε από το Jobbik και σύντομα δημιούργησε το δικό του κόμμα: το Mi Hazánk Mozgalom (Κίνημα Η Πατρίδα μας). Έχουν έρθει με το μέρος του τέσσερις βουλευτές του Jobbik και θα κατεβάσει ψηφοδέλτιο στις ευρωπαϊκές εκλογές του Μαΐου του 2019.

Μετά από αυτές τις αναχωρήσεις, το Jobbik ήταν τώρα ελεύθερο εσωτερικά να ακολουθήσει τον αντι-Ορμπανισμό στο λογικό του συμπέρασμα. Στις επερχόμενες ευρωπαϊκές εκλογές, για παράδειγμα, το Jobbik δήλωσε ότι ένα από τα διακυβευόμενα ζητήματα είναι να εμποδιστεί ο Orbán να αποσύρει την Ουγγαρία από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Με τη συμμετοχή της Jobbik σε δημόσιες διαδηλώσεις με τους πρώην εχθρούς του στη φιλελεύθερη αριστερά τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, όπως αναφέρθηκε στην αρχή αυτού του άρθρου, δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία ως προς το τι στρατηγικές θα ακολουθήσει το Jobbik τις επόμενες μέρες. Ομοίως, η φιλελεύθερη Αριστερά δείχνει ότι είναι πρόθυμη να συγχωρήσει το Jobbik για τις προηγούμενες θέσεις του και να συνεργαστεί μαζί του, όπως τον Φεβρουάριο, όταν ο Gergely Karácsony, ένας φιλελεύθερος σοσιαλιστής που κατεβαίνει για Δήμαρχος της Βουδαπέστης και είχε καταγγείλει το Jobbik κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του 2018 ότι είναι «γεμάτο από ναζί» υπεράσπισε δημοσίως τις αμφιλεγόμενες δηλώσεις του Márton Gyöngyösi για το 2012 σχετικά με τους εβραίους που υπηρετούν στην κυβέρνηση. Έτσι, το αποτέλεσμα του Jobbik στις ευρωπαϊκές εκλογές θα δώσει μια πρώτη ένδειξη για το πόσο επιτυχές θα είναι το κοινό μέτωπό του με την φιλελεύθερη Αριστερά, δεδομένου ότι έχει έρθει σε πλήρη ρήξη με τα ιστορικά θεμελιώδη στοιχεία του κόμματος.

Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Visegrád Post, ένα site που ειδικεύεται σε ειδήσεις από την Κεντρική Ευρώπη από μια Δεξιά οπτική.

ΚΟ / από εδώ