"The Outlaw Josey Wales". (Επιτέλους ο Κλιντ Νότιος!)

Ο Κλιντ Ίστγουντ έγινε 86 ετών. Γεννήθηκε στις 31 Μαΐου 1930. Προς τιμήν αυτού του μεγάλου ηθοποιού το παρακάτω άρθρο: [Διάβασε και :  Gran Torino: Η υπέροχη "μη πολιτικά ορθή" ταινία του Clint Eastwood]. 

Ο Κλιντ Ίστγουντ έχει συνδεθεί περισσότερο από όλα με τις ταινίες western. Είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς μια κλασσική ταινία western χωρίς να σκεφτεί τον Κλιντ. Μία από τις καλύτερες ταινίες του είναι η “The Outlaw Josey Wales”, του 1976. Ο ελληνικός τίτλος της είναι «Εκδικητής Εκτός Νόμου». Η σκηνοθεσία είναι του ίδιου του Κλιντ Ίστγουντ. Η ταινία προβλήθηκε ως «αντιπολεμική». Αν και υπάρχουν αντιπολεμικά υπονοούμενα, πρόκειται για μια ταινία καθαρής western δράσης κατά πρώτο και κύριο λόγο, που αποπνέει την ατμόσφαιρα των σπαγγέτι γουέστερν ταινιών, όπως το «Σαν Μια Χούφτα Δολάρια», ενώ το κύριο θέμα της, η εκδίκηση, είναι ένα κοινό θέμα ταινιών western.

Η ταινία είναι εμπνευσμένη από το μυθιστόρημα του Forrest Carter του 1972, και αρχικά είχε τον τίτλο "The Rebel Outlaw: Josey Wales" και αργότερα γίνεται: "Gone to Texas". Για το σενάριο εργάστηκε η Sonia Chernus, ενώ αρχικά ο Michael Cimino και ο Philip Kaufman επέβλεπαν, βοηθώντας την Chernus. Ο Kaufman δεν ήθελε η ταινία να προσθέσει δικά της στοιχεία, όπως τις ιδιόμορφες λέξεις που λέει ο Eastwood "reckon", "hoss" (αντί για "horse") και "ye" (αντί για "you") και που φτύνει καπνό σε ζώα και θύματα. Ο γεννημένος στο Σικάγο εβραϊκής καταγωγής Kaufman δεν ήταν ευχαριστημένος με την «πολιτική στάση» του μυθιστορήματος και ένιωθε ότι είχε γραφτεί «από έναν άξεστο φασίστα» και ότι «το μίσος αυτού του άνδρα για την κυβέρνηση ήταν παράλογο».  Ο Kaufman κάποια στιγμή απολύθηκε από τον Eastwood, ο οποίος και ανέλαβε ο ίδιος την παραγωγή της ταινίας.

Η ταινία έχει πολλά καλά. Πρώτον, ότι πρωταγωνιστεί ο μεγάλος Κλιντ. Ο γνωστός σκληρός και σχεδόν άτρωτος, μοναχικός, λιγομίλητος Κλιντ με τον δικό του κώδικα ηθικής και τις κοφτερές του ατάκες. Δεύτερον, ότι ο Κλιντ εδώ είναι Νότιος! Τρίτον, ότι είναι από τις ελάχιστες ταινίες που μεταφέρει μία θετική εικόνα για τους Νότιους και δεν αναμασά τα γνωστά παραμύθια με τα οποία ανατράφηκαν γενιές Αμερικάνων και μη (η ταινία είναι free από πολιτική ορθότητα, η οποία άλλωστε δεν είχε εμφανιστεί). Τέταρτον, ότι δεν σπαταλά καθόλου χρόνο για να μπει στην δράση. (Και τι δράση! Βόρειοι, Νότιοι, παράνομοι, κυνηγοί επικηρυγμένων, Ινδιάνοι, Μεξικάνοι, κομπογιαννίτες, γιαγιάδες, πόρνες κάθε μορφή του Ουέστ είναι εδώ). Πέμπτον, ότι έχει χιούμορ και απίστευτες ατάκες! Έκτον, ότι υπάρχει μία πολύ συμπαθητική φιγούρα Ινδιάνου (που φυσικά είναι σύμμαχος του Josey).

Χαρακτηριστική ατάκα: κάποια στιγμή ο νεαρός Jamie ρωτάει τον Josey: «Δεν βλέπεις ότι δεν μπορείς να τα βγάλεις πέρα; Γιατί συνεχίζεις να πολεμάς;» Χωρίς δισταγμό, ο Josey απαντά με την τραχιά του φωνή: «Γιατί δεν έχω τίποτα καλύτερο να κάνω»!

Η κορυφαία βέβαια, ατάκα είναι άλλη: Όταν λέει σε έναν στρατιώτη της Ένωσης: “Are you gonna pull those pistols or whistle Dixie?”, κάτι που δύσκολα αποδίδεται και ιδιαίτερα αν δεν ξέρεις τι εστί Dixie!

Με το που αρχίζει η ταινία βλέπουμε τον πρωταγωνιστή Josey Wales (Eastwood), έναν ειρηνικό αγρότη από το Μισούρι, που ζει με την γυναίκα του και τον μικρό του γιο που τον βοηθάει στις αγροτικές δουλειές. Εποχή του Πολέμου Ανεξαρτησίας του Νότου, του λεγόμενου «εμφυλίου», ο οποίος οδεύει στο τέλος του. Ξαφνικά ο ήσυχος τρόπος ζωής του διαταράσσεται από την επιδρομή μιας ένοπλης ομάδας ‘Jayhawkers’, δηλ. φιλο-Βόρειων ανταρτών, οι οποίοι δολοφονούν μπροστά στα μάτια του την γυναίκα και το παιδί και καίνε το σπίτι. Οι δολοφόνοι είναι από την Ταξιαρχία του γερουσιαστή James H. Lane από το Κάνσας, με επικεφαλής τον λοχαγό Terrill.

Εδώ να πούμε ότι στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας του Νότου, το Μισούρι βρέθηκε στην μέση! Ως πολιτεία βρίσκεται ανάμεσα στην Ένωση και την Συνομοσπονδία. Το Μισούρι έστειλε στρατιώτες, στρατηγούς και προμήθειες και στις δύο πλευρές, είχε το αστέρι του και στις δύο σημαίες και είχε μέχρι και χωριστές κυβερνήσεις που εκπροσωπούσαν κάθε πλευρά. Στα εδάφη της λοιπόν, υπήρχαν αντάρτικες ομάδες και των φιλο-Βορείων και φιλο-Νοτίων. Μετρώντας ήσσονος σημασίας συγκρούσεις και αψιμαχίες, στο Μιζούρι έλαβαν χώρα πάνω από 1.200 ξεχωριστές μάχες. Έχει ειπωθεί ότι ο «εμφύλιος» άρχισε πραγματικά στο Κάνσας, ιδιαίτερα κατά μήκος των συνόρων Μισούρι-Κάνσας.

Επιστροφή στην ταινία. Αφού θρηνεί και θάβει τα αγαπητά του πρόσωπα, ο Josey, θέλοντας προφανώς, να εκδικηθεί για το χαμό τους, ξεκινά να εκπαιδεύεται στην σκοποβολή, δείγμα ότι η υπόλοιπη ταινία θα είναι μία πορεία εύρεσης και τιμωρίας των δολοφόνων.

Τον Josey τον προσεγγίζουν έφιπποι ‘Bushwhackers’, φιλο-Νότιοι αντάρτες, από το Μιζούρι, με επικεφαλής τον William T. Anderson, γνωστό με το όνομα ‘Bloody Bill’, - στην φωτογραφία ο πραγματικός - έναν από τους πλέον θανατηφόρους φιλο-Νότιους ηγέτες ανταρτών, ο οποίος κυνηγούσε  οπαδούς της Ένωσης και Βόρειους στρατιώτες στο Μισούρι και το Κάνσας. Όπως όλων των ομάδων ‘Guerrillas’, η σημαία τους ήταν μαύρη!

Ο Anderson ρωτάει τον Josey, «ποιοι το έκαναν αυτό; Οι Redlegs;». Στους ελληνικούς υπότιτλους εμφανίζεται αμέσως η μετάφραση: «οι κοκκινοπόδαροι;», που παραπέμπει σε κάποια φυλή ερυθρόδερμων! Αλλά redlegs, έλεγαν τους Jayhawkers! Αυτοί φορούσαν κόκκινες μπότες, εξ’ού και το όνομα.

Ο Josey Wales αποφασίζει να τους ακολουθήσει. Ο πόλεμος όμως έχει φτάσει στο τέλος του, με ήττα της Συνομοσπονδίας και οι συναγωνιστές του αφού ακούν σιωπηλοί την θλιβερή αυτή έκβαση, πείθονται από τον λοχαγό Fletcher (John Vernon) να παραδοθούν στον στρατό των Βορείων, και να δηλώσουν υποταγή στις ΗΠΑ, λέγοντας ότι θα τους χορηγηθεί αμνηστία. Ο Josey αρνείται να παραδοθεί και στην ουσία περνάει στην παρανομία. Είναι πλέον ένας outlaw που διψάει για εκδίκηση. Μαζί του στέκεται και ένας νεαρός, ο Jamie (Sam Bottoms), ο οποίος τελικά μετά από προτροπή του Josey ακολουθεί τους υπόλοιπους. Όλοι με βαριά καρδιά πάνε να παραδοθούν, παραδίδουν τα όπλα του και ορκίζονται «πίστη» στην Ένωση. Ο Jamie δείχνει περισσότερο από όλους την περιφρόνησή του στα γιάνκικα σκουπίδια!

Η απόφαση του Josey θα αποδειχτεί σοφή, καθώς ο ύπουλος λοχαγός Terrill και οι φονιάδες Redlegs εκτελούν εν ψυχρώ τους άοπλους Νότιους που έχουν ήδη παραδοθεί, με πυροβόλο που προβάλει μέσα από μία άμαξα. Ο Josey που βρίσκεται λίγο πιο πέρα, παρεμβαίνει και αρχίζει να σκοτώνει αρκετούς Redlegs κάνοντας δικό του και το πυροβόλο. Ο μόνος που γλυτώνει είναι ο Jamie.

Ο Γερουσιαστής Lane (Frank Schofield) - στην φωτογραφία ο πραγματικός - επικηρύσσει με 5.000 $ τον Josey Wales, ο οποίος τώρα πρέπει να ξεφύγει από την πολιτοφυλακή, αλλά και τους κυνηγούς  των επικηρυγμένων. Στην πραγματικότητα ο Γερουσιαστής Lane ήταν αυτός που οργάνωσε τους Redlegs του Κάνσας. Αυτοί είχαν μια βαθιά έχθρα για τους υποστηρικτές της Συνομοσπονδίας στο Μιζούρι. Στην αρχή μάλιστα οι Redlegs είχαν την «ευλογία» της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και πληρώνονταν από αυτήν.

Ο Josey Wales αποφασίζει να πάει στα ινδιάνικα εδάφη (Nation), μια λέξη που στα ελληνικά μεταφράζεται «έθνη» και όποιος κατάλαβε, κατάλαβε... Πρέπει να περάσουν έναν ποταμό στην όχθη του οποίου βλέπουμε τον βαρκάρη, σωστό λαμόγιο, που όταν βλέπει Νότιους τραγουδά το “I Wish I Was in Dixie” (που λέγαμε πριν), ενώ όταν βλέπει Βόρειους τραγουδά το “The Battle Hymn of the Republic” (γνωστό και ως “Glory, Hallelujah”) και έναν κομπογιαννίτη που πουλάει ελιξίρια υγείας δια πάσαν ασθένειαν. Υπάρχει και μία κακομούτσουνη γιαγιά που αναγνωρίζει τον Josey Wales που ήδη έχει γίνει διάσημος.

Μόλις ανεβαίνουν στην σχεδία - βάρκα με τα άλογά τους, καταφθάνει το ιππικό με τους Fletcher και Terrill και αρχίζει η μάχη. Γλυτώνουν, αλλά ο Jamie τραυματίζεται. Ο Josey περιποιείται το τραύμα του τραγουδώντας το “The Rose of Alabamy”, ένα δημοφιλές Νότιο παραδοσιακό τραγούδι.  

Εμφανίζονται δύο άθλιοι κυνηγοί επικηρυγμένων, οι οποίοι νομίζουν ότι «έπιασαν την καλή» με τον Josey, που τον αφοπλίζουν, αλλά σύντομα σωριάζονται νεκροί από τον ανίκητο Josey που βγάζει ένα κρυφό πιστόλι. Ο Josey φτύνει πάνω στο κούτελο του ενός, μία κίνηση που επαναλαμβάνει συχνά σε όσους δεν χωνεύει ή σκοπεύει να σκοτώσει ή έχει ήδη σκοτώσει, (συμπεριλαμβανομένου ενός σκορπιού και ενός ταλαίπωρου σκύλου!). Ο Jamie όμως πεθαίνει και έτσι ο Josey συνεχίζει μόνος του.

Μόνος του, τρόπος του λέγειν… Στην πορεία, παρά την επιθυμία του να μείνει μόνος του, μαζεύονται δίπλα του διαφορετικοί τύποι, όπως ένας γέρος ινδιάνος Cherokee που ονομάζεται Lone Watie (Chief Dan George), μια νεαρή ινδιάνα Ναβάχο (Geraldine Keams) που την έσωσε από έναν ιδιοκτήτη ενός παρακμιακού σαλούν που ζούσε σαν σκλάβα και μια ηλικιωμένη ψηλομύτα λευκή γυναίκα (Paula Trueman) από το Κάνσας μαζί με την ξανθιά γλυκούλα εγγονή της Laura Lee (Sondra Locke) την οποία ο Josey σώζει από ομαδικό βιασμό από ινδιάνους Comancheros. Όπως καταλαβαίνετε η Laura Lee ερωτεύεται τον Josey. Αξίζει να πούμε ότι η Locke ήταν σύντροφος του Κλιντ από το 1975 μέχρι το 1989.

Εδώ να πούμε ότι ο Ινδιάνος ενημερώνει τον Josey ότι υπάρχουν ακόμη μερικοί (Νότιοι) που «αντιστέκονται» και αναφέρεται ειδικά στον στρατηγό Joe Shelby και τους άνδρες του. Ο Joseph Shelby, υπήρξε ο τελευταίος Νότιος στρατηγός, μια θρυλική μορφή, από αυτές που μόνο ο Νότος έβγαλε. Αρνούμενος να παραδοθεί στους Γιάνκηδες, οδήγησε ο ίδιος τους άντρες του σε ένα επικό ταξίδι 1500 μιλίων μέσα από το χάος ενός χαμένου πολέμου, για να συνεχίσουν τον αγώνα. Στην ιστορία του Shelby στηρίχθηκε το γουέστερν ‘The Undefeated’ (‘Οι ανίκητοι’) του 1969 με τους John Wayne και Rock Hudson – διάβασε εδώ.

Ο Ινδιάνος λέει ότι και αυτός θα «αντιστεκόταν», εάν δεν του έπαιρναν το άλογο, πράγμα που σημαίνει ότι ήταν με το πλευρό των Νοτίων!  Και αυτό είναι μια μεγάλη ιστορική αλήθεια που ελάχιστοι γνωρίζουν. Ότι χιλιάδες Ινδιάνοι Τσερόκι πολεμούσαν στο πλευρό της Συνομοσπονδίας. Η φυλή των Τσερόκι ενώθηκε με την Συνομοσπονδία τον Φεβρουάριο του 1861. Θα ακολουθήσουν και άλλες φυλές. Οι Creek, οι Τσόκταου, οι Τσικάσο και οι Seminole. Τα συντάγματα πεζικού και ιππικού υπό τις διαταγές αξιωματικών ινδιάνικης προέλευσης θα κερδίσουν την δόξα στο Ουίλσον Κρηκ, στο Μισούρι, τον Αύγουστο του 1861 στην αιματηρή μάχη του Πη-Ρητζ (Pea Ridge), τον Μάρτιο του 1862. Στη συνέχεια θα αποτελέσουν την μεραρχία Indian Cavalry, μία από τις δύο ταξιαρχίες της θα βρίσκεται υπό τις διαταγές ενός ινδιάνου Τσερόκι, του ταξίαρχου Σταντ Γουέντη (Stand Watie). Αυτός θα είναι ο τελευταίος συνομοσπονδιακός στρατηγός που θα καταθέσει τα όπλα στις 23 Ιουνίου 1865, δύο μήνες μετά την συνθηκολόγηση του Αππότομαξ - διάβασε εδώ.

Στο Τέξας, ο Wales και η περίεργη παρέα του στριμώχνονται σε ένα σπίτι σε ένα εγκαταλελειμμένο ράντσο του γιου της γιαγιάς και δέχονται την επίθεση των Redlegs, όμως καταφέρνουν να τους τρέψουν σε φυγή. Ο Wales, καταφέρνει να πιάσει τον λοχαγό Terrill, που ήταν υπεύθυνος για την σφαγή της οικογένειάς του και να τον σκοτώσει με το δικό του ιππικό σπαθί.

Στο μεταξύ έχει προηγηθεί συνάντηση του Josie με τον θρυλικό αρχηγό των Κομάντσι «Δέκα Αρκούδες» (Will Sampson). Ο Δέκα Αρκούδες που περιβάλλεται από αρκετούς Ινδιάνους πολεμιστές, εκτιμά την ειλικρίνεια και το θάρρος του Josey Wales (τον "Γκρι καβαλάρη", όπως τον λέει, που δεν κάνει ειρήνη με τις "μπλε στολές"!) που είναι μόνος του και συνάπτει μαζί του συνθήκη ειρήνης, με την ινδιάνικη μέθοδο, κόβοντας και οι δύο άνδρες τις παλάμες τους με μαχαίρι και σφίγγοντας μετά τα χέρια που αιμορραγούν.

Σε ένα μπαρ στο Σάντα Ρίο, πληγωμένος ο Wales συναντιέται με τον Fletcher και δύο Τεξανούς Ρέιντζερς. Οι ντόπιοι στο μπαρ, θέλοντας να μην τον προδώσουν τον ονομάζουν "κύριο Γουίλσον," και λένε ότι ο Wales σκοτώθηκε σε ανταλλαγή πυροβολισμών στο Μοντερέι του Μεξικού. Οι Rangers πιστεύουν την ιστορία και αποχωρούν. Ο Fletcher προσποιείται ότι δεν τον αναγνωρίζει, και του λέει ότι θα πάει να βρει τον Josey Wales και να του πει ότι «ο πόλεμος έχει τελειώσει». Ο Fletcher τον αφήνει χωρίς να τον χτυπήσει, γιατί «κάτι του χρωστάει». «Υποθέτω ότι όλοι πέθαναν λίγο σε αυτόν το καταραμένο πόλεμο», λέει ο Josey. Καβαλάει το άλογό του και γυρίζει πίσω στο ράντσο.

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ