"Viva Cristo Rey!" - Το ένοπλο κίνημα των Cristeros

Αν ρωτήσεις ένα νεαρό Μεξικάνο για τον πόλεμο των Cristeros (Cristero War) τι ήταν και πότε έγινε, το πιθανότερο είναι να μην πάρεις καμιά απάντηση. Αν και ένα από τα πιο σημαντικά κεφάλαια του 20ου αιώνα για το Μεξικό, για τον πόλεμο αυτό πολύ λίγα λέγονται.

Η ταινία "For Greater Glory" (‘Cristiada’ στα ισπανικά) - με τους Andy Garcia, Eva Longoria, Oscar Isaac, Bruce Greenwood, Peter O' Toole κ.α. - που έκανε την επίσημη προβολή της φέτος τον Απρίλιο (ήδη κυκλοφορεί σε στα ελληνικά ως «ΚατάστασηΠολιορκίας» - δείτε την!), η οποία γνώρισε τεράστια επιτυχία στο Μεξικό, μένοντας μόνο πίσω από τον Τιτανικό (3D) σε εισιτήρια, έχει ως στόχο να διορθώσει αυτήν την αδικία και να φέρει στο φως αυτόν τον (ηθελημένα;) ξεχασμένο πόλεμο και τους ήρωές του.

“Viva Cristo Rey! Viva la Virgen de Guadalupe!” (‘Ζήτω ο Χριστός ο Βασιλιάς! Ζήτω η Παρθένος της Γουαδελούπης!’) ήταν η πολεμική ιαχή των Cristeros.

  

Η πιο συγκλονιστική στιγμή της ταινίας, είναι όταν ο νεαρός ηθοποιός Mauricio Kuri που υποδύεται τον José Sánchez del Río (1913 – 1928), το νεαρό Μεξικάνο ‘Cristero’ μάρτυρα, (γνωστό στους καθολικούς ως ‘Blessed Jose’, ο ‘Μακάριος Χοσέ’ - βλέπε άρθρο εδώ) παρά τα βασανιστήρια και τις απειλές που έχει υποστεί από τους στρατιώτες, αρνείται να πει την φράση «θάνατος στον Χριστό το Βασιλιά» και να αφεθεί ελεύθερος, όπως του ζητάνε. Ξαπλωμένος στο έδαφος και ενώ πονάει και αιμορραγεί φτιάχνει ένα σταυρό στο χώμα και με χαμόγελο μπροστά στους γονείς του αναφωνεί “Viva Cristo Rey!”.  Είναι τα τελευταία του λόγια. Ο αξιωματικός τον καρφώνει με ένα μαχαίρι και μετά τον πυροβολεί.  

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920 το Μεξικό γνώρισε την ένοπλη εξέγερση των καθολικών που ξέσπασε εξ αιτίας της σκληρής και απάνθρωπης πολιτικής ενός σκληρού, αντικληρικού και μασόνου ηγέτη.

 

Ο Πόλεμος των Cristeros (1926-1929), επίσης γνωστός ως ‘La Cristiada’, ήταν μια μαζική λαϊκή εξέγερση ενάντια στον αντι-καθολικισμό της  κυβέρνησης του Μεξικού υπό τον άθεο και μασόνο Plutarco Elías Calles.

 

Ο Plutarco Elías Calles (στην φωτογραφία σε μασονική στοά - στη μέση), ήταν γιος αλκοολικού που δεν ήταν παντρεμένος με τη μητέρα του. Υιοθέτησε το επώνυμο Calles από το θείο του που τον μεγάλωσε μετά το θάνατο της μητέρας του. Αυτό ο θείος ήταν ένας φανατικός άθεος και μεγάλωσε τον ανιψιό του με ένα φανατικό μίσος κατά της Καθολικής Εκκλησίας. Ο πατέρας του, που ονομαζόταν επίσης Plutarco Elías, καταγόταν από την εξέχουσα οικογένεια Elías González. Ο προπάτορας των Elías González, ήταν ο Francisco Elías González de Zayas (1704–1790), ένας Ισπανός Σεφαραδίτης Εβραίος που εγκαστάθηκε στο Μεξικό το 1729.

Όπως και ο προκάτοχός του Obregón, ο Calles ήταν ενεργός μασόνος με ένα βαθύ μίσος για τους καθολικούς.

Στο τηλεγράφημά του προς τον πρέσβη του Μεξικού στη Γαλλία, Sr Alberto José Pani Arteaga, ο Calles γράφει «... η Καθολική Εκκλησία στο Μεξικό είναι ένα πολιτικό κίνημα, και πρέπει να εξαλειφθεί, προκειμένου να προχωρήσουμε σε μια σοσιαλιστική κυβέρνηση χωρίς θρησκευτικό υπνωτισμό που αποβλακώνει τους ανθρώπους ... μέσα σε ένα χρόνο, χωρίς ιερά μυστήρια, οι άνθρωποι θα ξεχάσουν την πίστη ... ». 

 

Οι σπόροι του κινήματος που έμεινε γνωστό ως «η εξέγερση των Cristeros» υπήρχαν σε πέντε άρθρα του Συντάγματος του 1917 που στρέφονταν κατά των Καθολικών. Το άρθρο 3, χτυπούσε την Καθολική εκπαίδευση, το άρθρο 5 τα μοναστικά τάγματα, το άρθρο 24 την υπαίθρια λατρεία, το άρθρο 27 το δικαίωμα της Εκκλησίας να έχει ιδιοκτησία, ενώ το άρθρο 130 μετέτρεπε τους καθολικούς κληρικούς σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας οι οποίοι στερήθηκαν το δικαίωμα του εκλέγειν ή ακόμη και να κρίνουν κυβερνητικούς αξιωματούχους.

Αντιμέτωποι με αυτή τη περιοριστική νομοθεσία, οι Καθολικοί περίμεναν εννέα χρόνια πριν προχωρήσουν σε ένοπλη εξέγερση. Και αυτό γιατί στην αρχή οι νόμοι εφαρμόζονταν επιλεκτικά. Τόσο ο πρόεδρος Venustiano Carranza, (που έφτιαξε το Σύνταγμα του 1917) όσο και ο διάδοχός του Alvaro Obregón, ήταν ρεαλιστές. Αν και δεν συμπαθούσαν την Εκκλησία, ήταν αρκετά ρεαλιστές στο να εφαρμόσουν αυστηρά τους νόμους εκτός από περιοχές όπου το καθολικό συναίσθημα ήταν αδύναμο. Σε περιοχές όπου ήταν έντονο - όπως το τμήμα του Los Altos Jalisco – η εφαρμογή ήταν χαλαρή ή ανύπαρκτη.

Όλα αυτά όμως άλλαξαν όταν ο Plutarco Elías Calles έγινε πρόεδρος το 1924. Ο Calles ήταν φανατικός αντι-καθολικός και δεν είχε τη νοοτροπία των Carranza και Obregón. Όχι μόνο επέβαλλε τα άρθρα του Συντάγματος, αλλά τον Ιούνιο του 1926 προστέθηκε ένας ακόμα νόμος ο λεγόμενος ‘Ley Calles’, που στόχευε στην απόλυτη εφαρμογή του νόμου με «ράβδο σιδηρά». Πολύ συγκεκριμένα, επέβαλε σκληρά πρόστιμα για «αδικήματα», όπως η εμφάνιση ενός κληρικού με άμφια δημόσια. Παραβίαζε επίσης, την αρχή της ελευθερίας του λόγου, καθώς ένας ιερέας θα μπορούσε να κλειστεί για πέντε χρόνια στη φυλακή εάν ασκούσε κριτική στην κυβέρνηση.

Το τελικό χτύπημα ήταν ένα διάταγμα που απαιτούσε οι ιερείς να συμφωνήσουν με την κυβέρνηση ότι οι εκκλησίες θα έπρεπε να τεθούν υπό τον έλεγχο των «επιτροπών γειτονιάς». Αυτός δεν ήταν διαχωρισμός εκκλησίας και κράτους, ήταν πλήρης υποταγή της εκκλησίας στην πολιτεία.

"Μεγάλη Παρασκευή στον 20ο αιώνα" - χαρακτηριστική αφίσα των cristeros που διασώθηκε

Στις 1 Αυγούστου 1926, η ιεραρχία ανταποκρίθηκε σε αυτά τα Δρακόντεια μέτρα με το να κλείσει κάθε εκκλησία στο Μεξικό. Ήταν τότε που η ένοπλη εξέγερση ξέσπασε. Στις 3 Αυγούστου υπήρξε μια σύγκρουση στην Γκουανταλαχάρα ανάμεσα στα ομοσπονδιακά στρατεύματα και τους ένοπλους καθολικούς που είχαν κλειστεί στο Ιερό της Guadalupe. Tην επόμενη ημέρα  240 ομοσπονδιακοί στρατιώτες μπήκαν σε εκκλησία στο Sahuayo σκότωσαν εν ψυχρώ τον ιερέα, ενώ το ίδιο έκαναν σε μια άλληεκκλησία. Οι κτηνοτρόφοι ξεσηκώθηκαν και κήρυξαν "αντάρτικο" κατά της κυβέρνησης. Ακολούθησαν, όλο το 1926 εξεγέρσεις στις πολιτείες Jalisco, Colima, Zacatecas, Michoacán και Guanajuato - στην καρδιά του καθολικισμού στο δυτικό-κεντρικό Μεξικό.

 

Αυτές οι εξεγέρσεις κατεστάλησαν, αλλά τον Ιανουάριο του 1927, στην περιοχή Los Altos του Jalisco ξέσπασε νέα εξέγερση. Αν και στερούντο επίσημης στρατιωτικής εκπαίδευσης, οι σκληροί κτηνοτρόφοι του Los Altos ήταν εξαιρετικοί ιππείς και κατάφεραν να νικήσουν τον ομοσπονδιακό στρατό σε αρκετές συγκρούσεις. Αυτό προκάλεσε πανικό στα υψηλότερα επίπεδα. Μαζικές ενισχύσεις ήρθαν στην περιοχή υπό τις διαταγές του στρατηγού Joaquín Amaro, υπουργό πολέμου και ναυτιλίας. Τον συντονισμό των επιχειρήσεων της εξέγερσης των cristero τον είχε μια ομάδα με βάση την πόλη του Μεξικού – η Εθνική Ένωση για την Υπεράσπιση της Θρησκευτικής Ελευθερίας (LNDLR). 

 

Εν όψει της απελπιστικής κατάστασης στον στρατιωτικό τομέα οι ηγέτες του LNDLR επιλέξανε έναν επαγγελματία στρατιωτικό. Και αυτός ήταν ο Enrique Gorostieta Velarde, (φώτο - τον υποδύεεται στην ταινία ο Andy Garcia) ο ο οποίος είχε πολεμήσει στις επιχειρήσεις κατά του Εμιλιάνο Ζαπάτα.

Ο Ruben Quezada είναι ο παραγωγός του “For Greater Glory: The True Story of Cristiada -The Cristero War and Mexico's Struggle for Religious Freedom”. Είναι καθολικός, Διευθυντής του Catholic Resource Center and St. Joseph Communications, Inc. στη Νότια Καλιφόρνια και αναγνωρισμένος ειδικός των διώξεων κατά της Καθολικής Εκκλησίας στο Μεξικό τη δεκαετία του 1920. σε συνέντευξή του στο Catholic World Report λέει:

CWR: Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με την ιστορία της Cristiada: ποια είναι τα βασικά ιστορικά γεγονότα σχετικά με τον πόλεμο των Cristero; Τι οδήγησε σε αυτόν; Γιατί οι Καθολικοί έγιναν ο στόχος;

Ruben Quezada: Όταν ο Plutarco Calles έγινε πρόεδρος του Μεξικού, δεν ήθελε η εκκλησία να διδάσκει τις ηθικές διδασκαλίες της στους πολίτες της. Δεν ήθελε ο Θεός να είναι ένα μέρος της ζωής των ανθρώπων.

Όταν ο Πρόεδρος Calles ήρθε στην εξουσία, ήθελε ο πληθυσμός του Μεξικού να ανήκει σε ένα σοσιαλιστικό κράτος. Έλεγε συνεχώς ότι η Εκκλησία δηλητηριάζει τα μυαλά των ανθρώπων και ότι οι διδασκαλίες της ήταν μια απειλή για την επαναστατική νοοτροπία που πρέσβευε.

Ο Calles ήθελε να διασφαλίσει ότι όλοι οι πολίτες θα εκπαιδεύονται κάτω από τη δικτατορία της κυβέρνησης και την κοσμική νοοτροπία.

Ήθελε να διασφαλιστεί ότι μόνο η κυβέρνηση θα έχει την ελευθερία να διαμορφώσει τα μυαλά των πολιτών της.

Προκειμένου να εφαρμοστεί αυτή η νέα νομοθεσία ήταν απαραίτητο να εκδιώξει όλους τους κληρικούς, εκτός από λίγους ιερείς, οι οποίοι θα επέβλεπαν τις πνευματικές ανάγκες των ανθρώπων υπό την εποπτεία των κρατικών αρχών. Αυτό οδήγησε σε διάφορες πολιτείες του Μεξικού να μην τελούν την θεία ευχαριστία και να μην έχουν καμία γιορτή για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Οι καθολικοί ήταν εντελώς απελπισμένοι.

Κρεμασμένοι καθολικοί κατά μήκος των σιδηροδρομικών γραμμών για "παραδειγματισμό"

CWR: Πόσοι καθολικοί έχασαν τη ζωή τους; Ποιοι είναι οι πιο γνωστοί μάρτυρες της Cristiada;

Ruben Quezada: Περίπου 90.000 άτομα σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια αυτού του τριετούς πολέμου (1926-1929).

Υπάρχουν συνολικά τριάντα πέντε μάρτυρες που έχουν αγιοποιηθεί και δεκαπέντε που θεωρούνται όσιοι. Οι πιο γνωστοί μάρτυρες είναι:

Μακάριος Miguel Agustin Pro, S.J. – εκτελέστηκε στις 23 Νοεμβρίου 1927

Μακάριος Jose Sanchez del Rio – ο 14χρονος που εκτελέστηκε στις 10 Φεβρουαρίου 1928

Μακάριος Anacleto Gonzalez Flores – εκτελέστηκε στις  1 Απριλίου 1927

CWR: Τι μαθήματα νομίζετε ότι μπορεί να πάρει κάποιος από αυτά τα γεγονότα;

Ruben Quezada: Ένα βασικό δίδαγμα που πρέπει να αντλήσουμε από αυτή τη δίωξη στην ιστορία του Μεξικού είναι να είμαστε έτοιμοι και να ενωθούμε με πραγματική αλληλεγγύη ως Καθολικοί και να υπερασπιζόμαστε τη θρησκευτική ελευθερία, όταν αυτή δέχεται επίθεση, χωρίς να λογαριάζουμε το κόστος. Δεν είναι μόνο ευθύνη εκείνων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Είναι η ευθύνη του κάθε πολίτη.

Και ο λόγος που πολύ λίγοι Μεξικάνοι γνωρίζουν ελάχιστα σχετικά με αυτό το κεφάλαιο της ιστορίας μας είναι γιατί κυριολεκτικά σβήστηκε από το μυαλό των ανθρώπων. Από τη στιγμή που απαλείφθηκε από τα σχολικά βιβλία της ιστορίας, οι επόμενες γενιές θα ξεχνούσαν σύντομα-και αυτό ακριβώς συνέβη.

Υπάρχει μια πολύ ισχυρή φράση στην ταινία που πιστεύω ότι όλοι πρέπει να απομνημονεύσουμε. Ο π. Vega αναφέρει: "Δεν πρέπει να επιτρέψουμε στους άθεους να μας πάρουν την πίστη μας."

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ