Έλληνες στο στρατό των Νοτίων

Το 1861, οι Έλληνες που ζούσαν στη Νέα Ορλεάνη οργάνωσαν τον δικό τους εθελοντικό λόχο πολιτοφυλακής για να πολεμήσουν κάτω από την σημαία της Συνομοσπονδίας, στο πόλεμο για την ανεξαρτησία του Νότου, τον λεγόμενο «εμφύλιο».

Πρόσφατα σε αφιέρωμά του για την αρχαιότερη ελληνική κοινότητα στις ΗΠΑ (από το 1760!), το ΒΗΜΑgazino, έγραψε ότι οι Έλληνες της Νέας Ορλεάνης πολέμησαν στον λεγόμενο «Εμφύλιο» στο πλευρό των Νοτίων.

Στις 22 Ιουλίου του 1861 μεταξύ των 73 ανδρών που στρατεύτηκαν στο Camp Moore της Λουιζιάνας υπήρχαν και έξι που δήλωσαν ως χώρα γέννησης την Ελλάδα. Επίσης διασώζεται δημοσίευμα εκείνης της περιόδου που αναφέρεται στο «Greek Company» (Ελληνικός Λόχος) στο στρατό των Νοτίων. Εκτιμάται από τους ιστορικούς ότι σ’ αυτό υπηρετούσαν όχι μόνο Έλληνες, αλλά γενικά ορθόδοξοι πληθυσμοί της Λουιζιάνας.

Κυβερνητικά αρχεία δείχνουν ένα ανεπίσημο υπόμνημα που παραπέμπει σε «Ελληνικό Λόχο Α'», της πολιτοφυλακής της Λουιζιάνα το 1861. Ο λόχος περιελάμβανε έναν λοχαγό, τρείς υπολοχαγούς, οκτώ υπαξιωματικούς και είκοσι στρατιώτες. Παρόλο που ονομαζόταν «ελληνικός», ο κατάλογος περιλάμβανε  και άλλα άτομα ορθόδοξης πίστης που διέμεναν στη Νέα Ορλεάνη μετά το 1860.

Η εφημερίδα της Νέα Ορλεάνης ‘Daily True Delta’ έγραψε την 28η Μαΐου 1861:

«Οι Έλληνες συμπολίτες μας μιμούμενοι το κοινό πνεύμα των άλλων εθνικοτήτων, οργανώνουν έναν λόχο. Το αρχαίο αίμα στο οποίο βασίστηκε η καρδιά της ηρωικής Ελλάδας θα βρεθεί να είναι ακόμα ισχυρό στις φλέβες των παιδιών της που κατοικούν ανάμεσά μας».

Και παρακάτω:

«Ένα μέλος (από τον Λόχο) αντιτίθεται σθεναρά στην είσοδο στον Λόχο οποιουδήποτε, που δεν είναι καθαρός Έλληνας, ενώ ένας άλλος ευνοεί την εισαγωγή ανδρών όλων των εθνικοτήτων. Η αντιπαράθεση αυτή οδήγησε σε προσωπικές συγκρούσεις…Η οδός Chartres κοντά στο Madison, ήταν σήμερα το πρωί το σκηνικό της τελευταίας θερμής λογομαχίας μεταξύ των αντιπάλων. Τρεις ή τέσσερις στάλθηκαν στο νοσοκομείο και ένας ‘ξαπλώθηκε’ στο οπλοστάσιο του Λόχου… Λίγες μόλις ημέρες μετά το περιστατικό αυτό, ένα άλλο μέλος του ελληνικού συντάγματος, ο Αλέξανδρος Philipuso, «δέχθηκε επίθεση με μαχαίρια, από ορισμένα άτομα [...] που  από τη γλώσσα θα πρέπει να ήταν Σικελοί».. 

Στις 22 Ιουλίου του 1861, στο στρατόπεδο Moore στην Λουιζιάνα, στρατολογήθηκαν εβδομήντα τρεις άνδρες. Αποτελούσαν, μαζί με επτά αξιωματικούς, τον 1^ο Λόχο του 10ου Συντάγματος Πεζικού της Λουιζιάνα. Μεταξύ στρατολογημένων ήταν έξι άνδρες που ανέφεραν την Ελλάδα ως χώρα γέννησής τους. Ήταν οι :

- Paoli Agius, (Άγιος;) 35 ετών, ναύτης

- Francisco Liappi, (Λιάπης;) 48 ετών, ναύτης

- John George Metalieno, (Μεταληνός;) 30 ετών, ναύτης

- Andre Nicole, (Νικολάου;) 33 ετών, ναύτης

- Christopholo Salonicho, (Σαλονικιός) 40 ετών, ναύτης

- Constantino Villisariez, (Βελίσσαρης;) 22 ετών, ένας ναυτικός

Τα ονόματά τους δεν μοιάζουν με παραδοσιακά ελληνικά ονόματα. Ωστόσο, αυτό δεν ήταν ασυνήθιστο. Για παράδειγμα, ο Απόστολος Βαλεριάνος, αν και γεννήθηκε στην Ελλάδα τον 16ο αιώνα, άλλαξε το όνομά του και ταξίδεψε στα καράβια υπό ισπανική σημαία για δεκαετίες με το όνομα, Juan de Fuco. Κάποιοι άλλαξαν το όνομα γιατί οι μη Έλληνες αντιμετώπιζαν δυσκολίες στην προφορά ή ακόμα και την ορθογραφία των ελληνικών ονομάτων. Για παράδειγμα, τα επίσημα στρατιωτικά αρχεία έχουν τον Paoli Agius, που αναφέρεται επίσης ως Paoli Aguis, Paoli Ageos, Paoli Agros, Paul Agus, Paul Agos, Paul Agous, Paul Argoz και Paul Ajios. Παρ’ όλα αυτά, οι άνδρες ανέφεραν την Ελλάδα ως τη χώρα που γεννήθηκαν. 

Στις 29 Ιουλίου 1861, το 10ο Σύνταγμα Πεζικού της Λουιζιάνα αναχώρησε από τη Νέα Ορλεάνη με το τρένο και έφτασε στο Richmond, πρωτεύουσα της Συνομοσπονδίας, στις 3 Αυγούστου 1861. Έστησαν το στρατόπεδο τους στις εκθεσιακές εγκαταστάσεις όπου έτυχαν θερμής υποδοχής από τις δημοτικές αρχές και από τους πολίτες. Στις 18 Αυγούστου 1861, το σύνταγμα έλαβε εντολές να ενισχύσει τους στρατιώτες του στρατηγού JB Magruder στο Mills Lee στον ποταμό Warwick.

Τον Απρίλιο του 1862 τα στρατεύματα της Ένωσης υπό τις διαταγές του στρατηγού George B. McClellan άρχισαν να αποβιβάζονται στο Φρούριο Monroe της Βιρτζίνια, μια κίνηση που σηματοδότησε την αρχή της Εκστρατείας της Χερσονήσου. Ο στόχος της ήταν η καταστροφή των δυνάμεων των Νοτίων και η κατάληψη του Ρίτσμοντ. Στις 16 Απριλίου του 1862, το 10ο Σύνταγμα Πεζικού της Λουιζιάνα, έδωσε την πρώτη του μεγάλη μάχη, όπου απώθησε τις δυνάμεις της Ένωσης από τον τομέα της αμυντικής γραμμής. Τα επίσημα αρχεία δείχνουν ότι το σύνολο των Ελλήνων του 1^ου Λόχου συμμετείχαν σε αυτή τη δράση.

Ένα μήνα αργότερα, η εκστρατεία του στρατηγού McClellan άρχισε να καταρρέει σιγά-σιγά, καθώς οι δυνάμεις του υποχώρησαν προς το νότο. Επίσημα στοιχεία αναφέρουν ότι δύο από τους Έλληνες λιποτάκτησαν στις 15 Σεπτεμβρίου 1862.

Την 1 Ιουλίου του 1862, οι δύο αντίπαλες δυνάμεις συγκρούστηκαν στην μάχη στο Malvern Hill. Οι απώλειες και στις δύο πλευρές ήταν βαριές. Όλοι οι Έλληνες του Λόχου που συμμετείχαν στην μάχη πάντως, διασώθηκαν. 

Σε απάντηση στο πλήγμα στη γραμμή Yorktown-Warwick, ο στρατηγός McClellan αποφάσισε να ξεκινήσει επιχείρηση πολιορκίας. Ωστόσο, πριν φέρει βαριά όπλα πολιορκίας, το βράδυ της 3η Μαΐου του 1862, ο στρατηγός Magruder εκκένωσε τις θέσεις του και άρχισε να υποχωρεί για καλύτερη αμυντική θέση γύρω από το Ρίτσμοντ. Στο Williamsburg, το σύνταγμά του πολέμησε και ο Λόχος πήρε και πάλι, ενεργό μέρος σε αυτή την αψιμαχία. Σε αυτές τις επιχειρήσεις, οι δυνάμεις του στρατηγού Joseph E. Johnston ενώθηκαν με αυτές του Magruder.

Με την Εκστρατεία της Χερσονήσου να τελειώνει, ο στρατηγός Robert E. Lee άφησε φρουρά 20.000 στρατιωτών για την προστασία του Ρίτσμοντ, και έστειλε τον στρατηγό "Stonewall" Jackson βόρεια προς την Ουάσιγκτον για να παρατηρήσει τις κινήσεις των δυνάμεων της Ένωσης υπό την αρχηγία του στρατηγού Pope. Στο Cedar Run, στις 9 Αυγούστου 1862, ο Τζάκσον, με το 10ο σύνταγμα της Λουιζιάνα που ήταν τώρα υπό τις διαταγές του, πρόφθασε και χτύπησε το Σώμα του στρατηγού Banks της στρατιάς του Pope.

Σε αυτήν την δράση, ο John George Metalieno αναφέρεται ως "απών" στην επίσημη αναφορά του Λόχου, αλλά πολέμησε στην επόμενη μεγάλη μάχη, το Bull Run Νο 2.

Οι δύο στρατοί συγκρούστηκαν στη μάχη του Bull Run Νο 2, 28-30 Αυγούστου 1862. Τα στρατεύματα της Ένωσης ηττήθηκαν και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Σε αυτή την εμπλοκή συνελήφθη ο Andrea Nicole. 

Στις 17 Σεπτεμβρίου 1862, στη μάχη του Sharpsburg, σκοτώθηκε ο Christopholo Salonicho. Στην ίδια μάχη, ο Paoli Agius πυροβολήθηκε και τραυματίστηκε σοβαρά στον δεξί του ώμο και μεταφέρθηκε σε Νοσοκομείο στο Ρίτσμοντ.

Το παλαιότερο στρατολογημένο μέλος του Λόχου, ο 48χρονος Francisco Liappi ήταν παρών σε όλες τις μάχες του Malvern Hill, προσχώρησε στο Ιππικό τον Δεκέμβριο του 1862.

Ο John George Metalieno προήχθη σε δεκανέα στις 15 Φεβρουαρίου 1862. Στη μάχη του Γκέτισμπεργκ, στις 3 Ιουλίου του 1863, τραυματίστηκε. Η επίσημη αναφορά αναφέρει ότι συνελήφθη στην Spottsylvania, στις 11 Μαΐου 1864 και μεταφέρθηκε πρώτα στην φυλακή Old Capitol στην Ουάσιγκτον, και στη συνέχεια στο Fort Delaware στο Delaware στις 15 Ιουνίου 1864. Τελικά πέθανε από οξεία δυσεντερία στις 15 του Αυγούστου 1864. 

Στα διάφορα έγγραφα που σχετίζονται με τη πολιτοφυλακή της Λουιζιάνα γίνονται αναφορές στην ύπαρξη λόχων, όπως γερμανικού, ιταλικού κλπ. Είναι ενδιαφέρον, το ότι υπάρχει σωζόμενο έγγραφο που αναφέρει τους αξιωματικούς του «ελληνικού λόχου της πολιτοφυλακής της Λουιζιάνα», λοχαγό Nicolas Touloubief, και υπολοχαγούς Alex. Laxaredo, D. Gregori, Ν. Bragoreff και Constantino Coratosos." Επιπλέον, υπάρχει μια στρατιωτική διαταγή «προς τον ελληνικό λόχο» που εκδόθηκε από το Γραφείο του Γενικού Υπασπιστή της Νέας Ορλεάνης, με ημερομηνία 5 Ιούν 1861.

Τέλος, διασώζεται ένα τμήμα της αλληλογραφίας ορισμένων ευρωπαίων πρόξενων (και του πρώτου Έλληνα προξένου στις ΗΠΑ, Νικολάου Μπενάκη, από γνωστή οικογένεια της Χίου, που έφυγε μετά την καταστροφή του νησιού από τους Τούρκους το1822) με τον Στρατηγό Μπάτλερ, όπου του ζητούν να άρει τους περιορισμούς που είχαν επιβληθεί από τον κυβερνητικό στρατό στο λιμάνι της Νέας Ορλεάνης για να μπορούν να πραγματοποιούν τις εμπορικές τους συναλλαγές. Σε μία από τις επιστολές επικαλούνται μάλιστα την περίπτωση ενός έλληνα εμπόρου, του Κόβα, που είχε πληγεί στην εξαγωγή ζάχαρης. Έχει ενδιαφέρον όμως η απάντηση του Στρατηγού, στην οποία υπαινίσσεται ότι αυτή η δραστηριότητα του κ. Κόβα ήταν εργαλείο για τη χρηματοδότηση του οπλισμού της «ανταρσίας» των Νοτίων.

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ / Πηγές: εδώ, ΒΗΜΑgazino (30 Μαίου 2015) κι εδώ