Με τον Big Brother στην τσέπη μας

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΕΡΒΑ – ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Η «φοροκάρτα», που θα χρησιμοποιήσουμε το 2011 για την ηλεκτρονική καταγραφή όλων των οικονομικών συναλλαγών μας σε τράπεζες και καταστήματα, ώστε να μην απαιτείται η έκδοση αποδείξεων για την εφορία, είναι απλώς η αρχή.

Βιομετρικές κάρτες έχουν υιοθετηθεί στη Βρετανία. Το πρόγραμμα δεν έχει επεκταθεί ακόμη σε όλους τους πολίτες λόγω αντιδράσεων αλλά και κόστους. Βιομετρικές κάρτες έχουν υιοθετηθεί στη Βρετανία. Το πρόγραμμα δεν έχει επεκταθεί ακόμη σε όλους τους πολίτες λόγω αντιδράσεων αλλά και κόστους. Το «κυρίως μενού» έρχεται στο τέλος του επόμενου χρόνου, οπότε αναμένεται να τεθεί σε ισχύ η νέα βιομετρική «κάρτα του πολίτη».

Και οι δύο κάρτες, ωστόσο, προκαλούν έντονους προβληματισμούς και αντιδράσεις νομικών αλλά και της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, καθώς έχουν άμεση σχέση με την καθημερινή δραστηριότητα των πολιτών και τις σχέσεις τους με τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.

Νέα ταυτότητα

Σύμφωνα με την άποψη που επικρατεί σε κυβερνητικούς κύκλους, η «κάρτα του πολίτη», που θα αντικαταστήσει την παλαιά αστυνομική ταυτότητα, θα είναι βιομετρικού τύπου και θα περιλαμβάνει, εκτός του μικροτσίπ, ψηφιακή φωτογραφία του κατόχου της, τουλάχιστον δύο δακτυλικά του αποτυπώματα, την ηλεκτρονική του υπογραφή για συναλλαγές με διάφορες υπηρεσίες και σωρεία άλλων προσωπικών πληροφοριών (ΑΜΚΑ, ΑΦΜ), τα οποία θα τον ταυτοποιούν.

Το περιεχόμενο της νέας κάρτας προκύπτει, λένε κυβερνητικές πηγές, από τον ευρωπαϊκό κανονισμό 444/2009, που υποχρεώνει όλες τις χώρες της Ε.Ε. να καθιερώσουν εντός δύο ετών βιομετρικά στοιχεία στα διαβατήρια και όλα τα ταξιδιωτικά έγγραφά τους. Ηδη στα ελληνικά διαβατήρια έχουν ενσωματωθεί και η ψηφιακή φωτογραφία και τα δακτυλικά αποτυπώματα για όλους τους πολίτες άνω των 12 ετών.

Με δεδομένο ότι η κάρτα του πολίτη θα αντικαταστήσει την αστυνομική ταυτότητα, η οποία θεωρείται σήμερα ταξιδιωτικό έγγραφο, η κυβέρνηση θεωρεί ότι η υποχρέωση ενσωμάτωσης αυτών των στοιχείων πρέπει να επεκταθεί και στη νέα «κάρτα του πολίτη».

Ετσι, δέκα χρόνια μετά την κατάργηση των δακτυλικών αποτυπωμάτων, αυτά επανέρχονται, για λόγους ασφάλειας, μέσω της Ε.Ε.!

Οι φόβοι αυτοί αυξάνονται αν αναλογιστεί κανείς ότι στις νέες πλαστικοποιημένες κάρτες θα υπάρχει μικροτσίπ, όπου θα αποθηκεύονται κρίσιμες πληροφορίες, καθώς και μια σειρά από προσωπικά στοιχεία των πολιτών.

Μέλη της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, εκτός της γενικής ανησυχίας για την έκταση εφαρμογής της «φοροκάρτας» που εξέφρασε στη Βουλή ο πρόεδρός της, Χρ. Γεραρής, έλεγαν στην «Κ.Ε.» ότι «η έκταση των στοιχείων που ζητείται να καταγράφονται φαίνεται να δημιουργεί πρόβλημα μείζονος διακινδύνευσης στα προσωπικά δεδομένα των πολιτών».

Υπό παρακολούθηση

Ενα από τα πιο σημαντικά ζητήματα που ανακύπτουν, κυρίως από την καταγραφή της οικονομικής δραστηριότητας των πολιτών, είναι ο κίνδυνος δημιουργίας καταναλωτικού «προφίλ» και κατηγοριοποίησής τους, αφού όλοι, ακόμη και μαθητές, θα μπορούν να τις χρησιμοποιούν!

Βέβαια, η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων δεν έχει ενημερωθεί ακόμη επισήμως για το πλήρες περιεχόμενο των βιομετρικών και προσωπικών πληροφοριών που θα περιέχονται στην «κάρτα του πολίτη» και τη «φοροκάρτα». Αλλά, με βάση τις μέχρι τώρα πληροφορίες, θεωρούσαν το περιεχόμενο αυτό πολύ βαρύ για τη διασφάλιση του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή. Κυβερνητικοί παράγοντες αποσαφήνιζαν, πάντως, ότι όλα τα βήματα εφαρμογής της νέας ταυτότητας θα γίνουν σε συνεννόηση και συμφωνία με την Αρχή.

Οι ίδιες πηγές προσέθεταν με νόημα ότι η φύλαξη των δεδομένων της κάρτας και η ταυτοπροσωπία του κατόχου της θα επιτυγχάνονται με προηγμένες μεθόδους και τεχνικές, ενώ σε κάθε στάδιο χρήσης θα απαιτείται ρητή συγκατάθεση του πολίτη. Για τον λόγο αυτό και θα αποδοθεί σε κάθε κάτοχο κάρτας ένας προσωπικός αριθμός ασφάλειας (ΡΙΝ) της κάρτας.

Σύμφωνα με όσα είναι γνωστά, από το 2012 όλοι οι έλληνες πολίτες θα διαθέτουν μια νέα, βιομετρική κάρτα, η οποία θα αποτελεί το ψηφιακό κλειδί για όλες τις συναλλαγές με το κράτος (και την εφορία) όσες επιχειρήσεις το επιθυμούν.

Το κόστος της εγκατάστασης του νέου συστήματος βιομετρικών καρτών, αν και δεν έχει ακόμη εκτιμηθεί επακριβώς, αναμένεται να φτάσει σε αρκετές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Και αυτό γιατί, εκτός του υλικού των καρτών, πρέπει όλες οι δημόσιες υπηρεσίες που θα ενταχθούν στο νέο σύστημα ηλεκτρονικής αναγνώρισης να προμηθευθούν τις απαραίτητες ειδικές συσκευές υποδοχής και ανίχνευσης.

Ψηφιακό φακέλωμα σε όλη την Ευρώπη

Η εφαρμογή των νέων ηλεκτρονικών καρτών δεν είναι ελληνική πατέντα.

Σύμφωνα με όσα είναι γνωστά, από το 2012 όλοι οι έλληνες πολίτες θα διαθέτουν μια νέα, βιομετρική κάρτα, η οποία θα αποτελεί το ψηφιακό κλειδί για όλες τις συναλλαγές με το κράτος (και την εφορία) όσες επιχειρήσεις το επιθυμούν.

Το κόστος της εγκατάστασης του νέου συστήματος βιομετρικών καρτών, αν και δεν έχει ακόμη εκτιμηθεί επακριβώς, αναμένεται να φτάσει σε αρκετές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Και αυτό γιατί, εκτός του υλικού των καρτών, πρέπει όλες οι δημόσιες υπηρεσίες που θα ενταχθούν στο νέο σύστημα ηλεκτρονικής αναγνώρισης να προμηθευθούν τις απαραίτητες ειδικές συσκευές υποδοχής και ανίχνευσης.

Σύμφωνα με έρευνα της Κομισιόν, 20 χώρες της Ενωσης εφαρμόζουν ή σχεδιάζουν να εφαρμόσουν στο προσεχές μέλλον παρόμοιου τύπου κάρτες. Με τα σημερινά δεδομένα, πάντως, από τις 27 χώρες-μέλη της Ε.Ε., οι δεκαεπτά επιβάλλουν υποχρεωτική έκδοση ταυτότητας αναγνώρισης αλλά μόλις οκτώ εκδίδουν ηλεκτρονικές κάρτες νέου τύπου.

Από τις οκτώ αυτές χώρες, βιομετρικά δεδομένα (φωτογραφία υψηλής ευκρίνειας και δακτυλικά αποτυπώματα) συμπεριλαμβάνουν υποχρεωτικά στις νέες κάρτες έξι κράτη της Ε.Ε. (Βέλγιο, Ιταλία, Σουηδία, Λιθουανία, Πορτογαλία και Ισπανία). Στη Σουηδία τις νέες ταυτότητες εκδίδει η εφορία.

Με τις κάρτες νέου τύπου, όλοι οι υπήκοοι των χωρών τους μπορούν να ταξιδέψουν ελεύθερα εντός της Ε.Ε .

Στη Γερμανία, οι νέες ηλεκτρονικές κάρτες θα τεθούν σε ισχύ από τον επόμενο μήνα (Νοέμβριο του 2010), χωρίς όμως η καταγραφή των αποτυπωμάτων σε αυτές να είναι προαιρετική.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η αγγλική κυβέρνηση ανέστειλε πρόγραμμα έκδοσης βιομετρικών καρτών σε όλους τους πολίτες, μετά τις έντονες αντιδράσεις φορέων προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το κόστος εφαρμογής του μέτρου στην Αγγλία θα ξεπερνούσε τα 800 εκατ. λίρες!

Ωστοσο, ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που δημιουργεί η νέα κάρτα είναι το γεγονός ότι τα βιομετρικά αυτά δεδομένα, στις περισσότερες χώρες, αποθηκεύονται σε βάσεις δεδομένων που διαχειρίζεται η κρατική εξουσία.