Η παρερμηνεία της «καταδίκης του εθνοφυλετισμού»

Του Μοναχού Αρσένιου Βλιαγκόφτη*

Οι ποικιλώνυμοι «προοδευτικοί», που ευκαίρως - ακαίρως αναφέρονται στη «συνοδική καταδίκη του εθνοφυλετισμού» και του τοπικισμού υπό της Ορθοδόξου Εκκλησίας, πιθανώς ή δεν έχουν διαβάσει το κείμενο της συνοδικής αποφάσεως, οπότε δεν δικαιούνται να ομιλούν ή το έχουν διαβάσει και από άγνοια ή σκοπίμως το παρερμηνεύουν, για να πλήξουν είτε το αυτοκέφαλον της Εκκλησίας της Ελλάδος, είτε τον υγιή πατριωτισμό, τον οποίο ταυτίζουν με τον εθνοφυλετισμό, δηλαδή με τον ρατσισμό.

Ανατρέξαμε στον Β’ τόμο του βιβλίου του μακαριστού καθηγητού της Δογματικής Ιωάννου Καρμίρη «Τα Δογματικά και Συμβολικά Μνημεία της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας» (εκδ. Β’ , ΟGraz, Austria 1968, σσ. 930α-930στ), απ’ όπου και αντλούμε τις πληροφορίες που παραθέτουμε. Σύμφωνα λοιπόν με τον Καθηγητή Ιω. Καρμίρη «Αφορμήν προς έκδοσιν του όρου τούτου (της εν Κωνσταντινουπόλει τοπικής Συνόδου του 1872 κατά του εθνοφυλετισμού) έδωκαν οι υπό εθνικιστικού και φυλετικού πνεύματος εμφορούμενοι Βούλγαροι, αξιώσαντες την αντικανονικήν εν Κωνσταντινουπόλει εγκατάστασιν Βουλγάρου Εξάρχου, ως και ιδίας Βουλγαρικής Ιεραρχίας και Εκκλησίας εν τω Τουρκικώ κράτει, εν κανονικώς απαγορεύεται, όπως εν μια και τη αυτή πόλει και επισκοπή εδρεύωσι δύο επίσκοποι ορθόδοξοι, ασκούντες ανεξαρτήτους απ’ αλλήλων εξουσίας» (ενθ’ αν., σ. 930α).

Η ουσία της συνοδικής αυτής αποφάσεως είναι σύμφωνα με τον Καθηγητή Ιωάννη Καρμίρη να μην υπάρχουν σε έναν τόπο περισσότεροι του ενός επίσκοποι λόγω εθνικής, φυλετικής και γλωσσικής διαφοροποιήσεως. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Δογματολόγος Ιωάννης Καρμίρης, ο οποίος προφανώς κατανοούσε καλύτερα από τους σημερινούς «προοδευτικούς» το νόημα της εν λόγω αποφάσεως, Τέσσερις φορές επανέρχεται στην εισαγωγή (σσ. 930^α - 930ε), που προτάσσει της συνοδικής αποφάσεως (σσ. 930^ε-930στ), επαναλαμβάνοντας σχεδόν αυτολεξεί ότι: «Επομένως δεν επιτρέπεται εν τω αυτώ τόπω (πόλει ή επαρχία) να εδρεύωσι πλείονες του ενός επίσκοποι, ασκούντες διαφόρους ανεξαρτήτους απ’ αλλήλους δικαιοδοσίας, λόγω διαφοράς της εθνικότητος ή της φυλής ή της γλώσσης ή του λειτουργικού τύπου.

[...]

Αλλά και μέχρι σήμερον παρατηρείται το απότοκον του εθνοφυλετισμού λυπηρόν φαινόμενον πλειόνων ορθοδόξων επισκόπων εις τινα μέρη του εξωτερικού, προελθόν εκ της ες αυτά διασποράς πολλών ορθοδόξων πιστών διαφόρων εθνικοτήτων, συνεπεία των γνωστών ιστορικών γεγονότων του παρόντος ιδίως αιώνος» (ενθ. αν., σ. 9306).

Αυτό είναι λοιπόν το νόημα της αποφάσεως και όχι εκείνο που προσδίδουν όσοι κάνουν σημαία την συνοδική αυτή απόφαση.

Αυτά όσον αφορά στην Ιστορία.

Κατά την ταπεινή μας γνώμη η πραγματική καταδίκη του εθνοφυλετισμού θα μπορούσε να διατυπωθεί περίπου ως εξής:

«Η Ορθόδοξος Εκκλησία καταδικάζει ως αντίθετη προς το Ιερό Ευαγγέλιο, τους Αγίους Πατέρας και την εμπειρία της την άποψη ότι υπάρχουν φυλετικοί περιορισμοί, που εμποδίζουν κάποιους να φθάσουν με τη Χάρη του Θεού διά της καθάρσεως στον Αγιοπνευματικό φωτισμό και τη θέωση». Δηλαδή: Η Ορθόδοξος Εκκλησία δέχεται ότι όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως φυλής, διαθέτουν νουν και καρδίαν (με την πατερική σημασία) και ημπορούν αλλά και πρέπει να υποβληθούν σε πνευματική θεραπεία από τα πάθη και την αμαρτία, προκειμένου να αποκατασταθεί η πνευματική τους υγεία· προκειμένου, δηλαδή, να μεταβούν από το παρά φύσιν στο κατά φύσιν.

Αυτή η θεραπεία, βέβαια, λαμβάνει χώραν μόνον μέσα στο πνευματικό νοσοκομείο πού λέγεται Ορθόδοξος Εκκλησία.

* Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ», τεύχος 88  

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ