Τρανσεξουαλισμός: Ένα παθογόνο meme. Του καθηγητή Ψυχιατρικής Paul McHugh

Transgenderism: A Pathogenic Meme (The Public Discourse, 10/6/2015) / ΚΟ

Για σαράντα χρόνια ως Καθηγητής Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, είκοσι έξι από τα οποία ήμουν επίσης επικεφαλής Ψυχίατρος του Νοσοκομείου Johns Hopkins - μελετούσα ανθρώπους που ισχυρίζονταν ότι είναι τρανσέξουαλ (transgender). Κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων, παρακολούθησα το φαινόμενο αυτό να αλλάζει και να επεκτείνεται με αξιοσημείωτο τρόπο.

Ένα σπάνιο ζήτημα μερικών ανδρών - τόσο ομοφυλόφιλων όσο και ετεροφυλόφιλων ανδρών, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που επεδίωξαν τη χειρουργική επέμβαση «αλλαγής φύλου» επειδή ένιωσαν ερωτικά ερεθίσματα από την σκέψη ή την εικόνα του εαυτού τους ως γυναίκα - έχει εξαπλωθεί ώστε να περιλαμβάνει γυναίκες και άντρες. Ακόμα και μικρά αγόρια και κορίτσια έχουν αρχίσει να θεωρούν τους εαυτούς τους ότι ανήκουν στο αντίθετο φύλο. Τα τελευταία δέκα ή δεκαπέντε χρόνια, αυτό το φαινόμενο έχει αυξηθεί σε επικράτηση και σε έκθεση. Τώρα, σχεδόν όλοι έχουν ακούσει ή έχουν συναντήσει ένα τέτοιο άτομο.

Η δημοσιότητα, ειδικά από τα πρώιμα παραδείγματα όπως της "Christine" Jorgenson, του "Jan" Morris και της "Renee" Richards (φώτο), προώθησε την ιδέα ότι το βιολογικό φύλο είναι μια «επιλογή», η οποία ιδέα και οδηγεί σε ευρεία πολιτιστική αποδοχή της έννοιας. Και αυτή η ιδέα, που έγινε γρήγορα αποδεκτή στη δεκαετία του '80, από τότε έχει διαπεράσει το αμερικανικό κοινό σαν μια αποκάλυψη ή σαν ένα «meme»* που επηρεάζει μεγάλο μέρος της σκέψης μας για το φύλο.

Οι προπαγανδιστές αυτού του meme, ενθαρρυμένοι από τη συμμαχία τους με το ευρύτερο LGBT κίνημα, ισχυρίζονται ότι είτε είστε άντρας είτε γυναίκα, αγόρι ή κορίτσι, αυτό είναι περισσότερο μια «τάση» ή ένα «συναίσθημα» που έχετε για τον εαυτό σας παρά ένα γεγονός της φύσης. Και, όπως και κάθε άλλο συναίσθημα, αυτό μπορεί να αλλάξει ανά πάσα στιγμή και για κάθε είδους λόγους. Επομένως, κανείς δεν θα μπορούσε να προβλέψει ποιος θα άλλαζε αυτό το γεγονός για κάποιον τέτοιον λόγο, ούτε θα μπορούσε να επικρίνει μια τέτοια απόφαση.

Στο Johns Hopkins, μετά από πρωτοποριακή χειρουργική επέμβαση «αλλαγής φύλου», αποδείξαμε ότι η πρακτική δεν έφερε σημαντικά οφέλη. Ως αποτέλεσμα, σταματήσαμε να προσφέρουμε αυτή τη μορφή θεραπείας στη δεκαετία του 1970. Οι προσπάθειές μας, όμως, είχαν ελάχιστη επιρροή στην εμφάνιση αυτής της νέας ιδέας για το φύλο ή στην επέκταση του αριθμού των «τρανσέξουαλ» μεταξύ των νέων και των μεγάλων.

Ο Ολυμπιονίκης που Έγινε "Pin-Up" Girl

Αυτό το ιστορικό μπορεί να διευκρινίσει κάποιες πτυχές της τελευταίας πιο γνωστής περίπτωσης transgender. Ο Bruce Jenner, ο πρωταθλητής στο δέκαθλο το 1976, απομακρύνεται από την ταυτότητά του ως ένας από τους "μεγαλύτερους άνδρες αθλητές του κόσμου". Ο Jenner αφού ανακοίνωσε ότι «αναγνωρίζει τον εαυτό του ως γυναίκα», άρχισε με ιατρική και χειρουργική βοήθεια να ασχολείται πως θα ανακατασκευάσει την σωματική του διάπλαση.

Δεν γνώρισα ούτε εξέτασα τον Jenner, αλλά η συμπεριφορά του μοιάζει με αυτή των τρανσέξουαλ ανδρών που μελετήσαμε όλα αυτά τα χρόνια. Αυτοί οι άνδρες ήθελαν να εμφανιστούν με σέξι τρόπους, φορώντας προκλητικά γυναικεία ρούχα. Τις περισσότερες φορές, ενώ ισχυρίζονταν ότι είναι «μια γυναίκα στο σώμα ενός άνδρα», δήλωναν για τους εαυτούς τους ότι είναι "λεσβίες" (που προσελκύονται από άλλες γυναίκες). Η φωτογραφία του Bruce Jenner στο εξώφυλλο του Vanity Fair, (ένας άντρας πάνω από εξήντα χρονών, που φαντάζεται τον εαυτό του σαν ένα “pin-up” girl είκοσι ή τριάντα χρονών) υποδηλώνει ότι μπορεί να ταιριάζει με τη φόρμα συμπεριφοράς που ο Ray Blanchard ερμηνεύει ως μια έκφραση “autogynephilia” («αυτογυναιφιλία» ή αυτογυναικοφιλία) - από την ελληνική λέξη ‘gynephilia’ (έλξη για το γυναικείο φύλο) και την λέξη ‘αυτό’.

Τα Νέα Ρούχα του Αυτοκράτορα

Αλλά το meme - ότι το φύλο σου είναι ένα συναίσθημα, όχι ένα βιολογικό γεγονός και μπορεί να αλλάξει ανά πάσα στιγμή - περνά μέσα από την κοινωνία μας. Κατά κάποιο τρόπο, θυμίζει την ιστορία του Hans Christian Andersen, «Τα Νέα Ρούχα του Αυτοκράτορα». Σε αυτή την ιστορία, ο αυτοκράτορας, πιστεύοντας ότι φορούσε ένα ένδυμα ιδιαίτερης ομορφιάς που δεν ήταν αντιληπτό στον αγενή ή στον μη καλλιεργημένο, παρέλασε γυμνός μέσα από την πόλη του εν μέσω των ζητωκραυγών των αυλικών και των πολιτών που δεν ήθελαν να χάσουν τη θέση τους ή την φήμη τους. Πολλοί θεατές στη σύγχρονη τρανσέξουαλ παρέλαση, γνωρίζοντας ότι μια δυσφημημένη άποψη είναι ό,τι το χειρότερο σήμερα, φοβούνται επίσης να αναγνωρίσουν αυτό το φαινόμενο ως μια παρανόηση.

Από την πλευρά μου, προσπαθώ να είμαι εκείνο το αγόρι στο παραμύθι μεταξύ των παρευρισκομένων που δείχνει τι είναι πραγματικό. Το κάνω όχι μόνο επειδή η αλήθεια έχει σημασία, αλλά και επειδή παραβλέπεται μέσα από τη διασημότητα του Bruce Jenner και της φωτογραφίας της Annie Leibovitz. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, τους γονείς τους οποίους κανένας – ούτε οι γιατροί, ούτε τα σχολεία, ούτε καν οι εκκλησίες - θα βοηθήσουν στο να σώσουν τα παιδιά τους από αυτές τις περίεργες αντιλήψεις ότι είναι transgendered και τις προβληματικές ζωές που αυτές τις έννοιες φέρνουν. Αυτοί οι νέοι τώρα ξεπερνούν κατά πολύ τον τύπο του transgender του Bruce Jenner. Αν και μπορούν να ενθαρρυνθούν από τη δημόσια υποδοχή του Jenner, αυτά τα παιδιά γενικά έχουν ιδέα για το φύλο τους όχι μέσω ερωτικών ενδιαφερόντων αλλά μέσω μιας ποικιλίας νεανικών ψυχοκοινωνικών συγκρούσεων και ανησυχιών.

Πρώτον, ας εξετάσουμε τη βασική παραδοχή της σύγχρονης αυτής παρέλασης: την ιδέα ότι η αλλαγή του φύλου είναι δυνατή. Κάτι τέτοιο, όπως και στην ιστορία του αυτοκράτορα, είναι ξεκάθαρα, απλά ψευδές. Οι transgendered άνδρες δεν γίνονται γυναίκες, ούτε οι transgendered γυναίκες γίνονται άντρες. Όλοι (συμπεριλαμβανομένου και του Bruce Jenner) γίνονται γυναικοποιημένοι άνδρες ή ανδροποιημένες γυναίκες, πλαστά αντίγραφα ή απομιμήσεις του φύλου με το οποίο «αναγνωρίζουν» τον εαυτό τους. Εδώ βρίσκεται το προβληματικό τους μέλλον.

Όταν «η θλίψη και οι φωνές σβήσουν», θα αποδειχθεί πόσο ούτε εύκολο ούτε σοφό είναι ζουν σε ένα παραποιημένο ένδυμα φύλου. Η πιο εμπεριστατωμένη παρακολούθηση των ανθρώπων που «ανακατασκευάζουν» το φύλο, - σε βάθος χρόνου πάνω από τριάντα χρόνια και που διεξήχθη στη Σουηδία, όπου η κουλτούρα εκεί υποστηρίζει έντονα τους transgendered - τεκμηριώνει τη διανοητική τους διαταραχή. Δέκα έως δεκαπέντε χρόνια μετά τον χειρουργικό «επανακαθορισμό», ο ρυθμός αυτοκτονίας αυτών που είχαν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση επανακαθορισμού φύλου αυξήθηκε είκοσι φορές σε σύγκριση με τους αντίστοιχους συνομηλίκους.

Πώς να Αντιμετωπίσετε τη Δυσφορία Φύλου

Πως λοιπόν, πρέπει να κατανοήσουμε αυτό το θέμα σήμερα; Όπως συμβαίνει με οποιοδήποτε ψυχικό φαινόμενο, αυτό που έχει ζωτική σημασία είναι να επισημανθεί το θεμελιώδες χαρακτηριστικό του και στη συνέχεια να αναγνωριστούν οι πολλοί τρόποι με τους οποίους αυτό το χαρακτηριστικό μπορεί να εκδηλωθεί.

Το κεντρικό ζήτημα με όλα τα transgender θέματα είναι ότι αποτελεί μια υπόθεση - την υπόθεση ότι η σεξουαλική φύση του ατόμου δεν είναι ευθυγραμμισμένη με το βιολογικό του φύλο. Αυτή η προβληματική υπόθεση συμβαίνει με διάφορους τρόπους και αυτές οι διακρίσεις που κάνει καθορίζουν τον τρόπο διαχείρισης και αντιμετώπισης της.

Με βάση τα φωτογραφικά στοιχεία μπορεί κανείς να φανταστεί ότι ο Bruce Jenner συμπεριλαμβάνεται στην ομάδα εκείνων των ανδρών που έρχονται καταλήγουν στην διαταραγμένη υπόθεσή τους, διότι διεγείρονται σεξουαλικά από την εικόνα των ίδιων των γυναικών. Θα μπορούσε να αντιμετωπίσει αυτήν την λανθασμένη διέγερση με ψυχοθεραπεία και φάρμακα. Αντ’ αυτού, αποφάσισε να πάει σε χειρουργούς που έκαναν επάνω του ό,τι ήθελε. Άλλοι έχουν ήδη σχολιάσει τη στερεοτυπική του καρικατουρίστικη εικόνα για τις γυναίκες ως διακοσμημένα «μωρά» («ανυπομονώ να φοράω βερνίκι νυχιών μέχρι να ξεφτίσει», είπε στην Diane Sawyer) - μια άποψη που φυσικά εξευτελίζει τις φεμινίστριες - και την περίεργη αίσθησή του ότι μόνο τα συναισθήματα, όχι τα γεγονότα, έχουν σημασία εδώ.

Ελπίζω ωστόσο, για δικό του καλό, ότι θα λάβει τακτική, προσεκτική παρακολούθηση, καθώς η ψυχική του γαλήνη στο μέλλον είναι αμφίβολη. Άνδρες που θα εμφανίσουν παρόμοια συναισθήματα και προθέσεις θα πρέπει να αντιμετωπίζονται για αυτά τα συναισθήματα και όχι να ενθαρρύνονται να υποστούν σωματικές αλλαγές. Υπάρχουν ομαδικές θεραπείες (group therapies) που είναι διαθέσιμες γι’ αυτούς.

Τα περισσότερα νεαρά αγόρια και κορίτσια που αρχίζουν να θέλουν επανακαθορισμό του φύλου είναι εντελώς διαφορετικά από τον Jenner. Δεν έχουν κανένα ερωτικό ενδιαφέρον που να τους οδηγεί. Αντίθετα, καταλήγουν σε αυτή την σκέψη μέσω ψυχοκοινωνικών ζητημάτων – συγκρούσεων σχετικά με τις προοπτικές, τις προσδοκίες και τους ρόλους που θεωρούν ότι συνδέονται με το δεδομένο φύλο τους - και υποθέτουν ότι η «αλλαγή φύλου» θα τα διευκολύνει ή θα τα επιλύσει.

Το θλιβερό γεγονός είναι ότι οι περισσότεροι από αυτούς τους νέους δεν βρίσκουν θεραπευτές πρόθυμους να τους αξιολογήσουν και να τους καθοδηγήσουν με τρόπους που θα τους επιτρέψουν να επεξεργαστούν τις συγκρούσεις τους και να διορθώσουν τις υποθέσεις τους. Μάλλον, αυτοί και οι οικογένειές τους βρίσκουν μόνο «συμβούλους φύλου» που τους ενθαρρύνουν στις κακές υποθέσεις σχετικά με το φύλο.

Εκείνοι με Δυσφορία Φύλου Χρειάζονται Φροντίδα με Βάση Επιστημονικά Στοιχεία

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για αυτή την απουσία συνοχής στο σύστημα ψυχικής υγείας. Σημαντικός λόγος είναι το γεγονός ότι η κυβέρνηση (και η κεντρική, αλλά και οι  ομοσπονδιακές κυβερνήσεις) επιδιώκει ενεργά να μπλοκάρει τυχόν θεραπείες που μπορούν να ερμηνευθούν ότι αμφισβητούν τις υποθέσεις και τις επιλογές των transgendered νέων. "Στο πλαίσιο της αφοσίωσής μας στην προστασία της νεολαίας της Αμερικής, αυτή η κυβέρνηση υποστηρίζει τις προσπάθειες να απαγορευτεί η χρήση της θεραπείας μετατροπής για ανηλίκους", είχε δηλώσει η Valerie Jarrett, ανώτερος σύμβουλος του Obama.

Σε δύο πολιτείες, σε κάποιον γιατρό που θα εξετάσει το ψυχολογικό ιστορικό ενός transgendered αγοριού ή κοριτσιού, αναζητώντας μια λύση, μπορεί να του αφαιρεθεί η άδεια άσκησης ιατρικού επαγγέλματος. Αντίθετα, ένας τέτοιος γιατρός δεν τιμωρείται αν ξεκινήσει σε έναν τέτοιο ασθενή ορμόνες που θα εμποδίσουν την εφηβεία και θα μπορούσαν να κλονίσουν την ανάπτυξη.

Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι η δημόσια έκκληση συνολικά ο τομέας της επιστήμης - βιολογική και θεραπευτική επιστήμη – να εξετάσει τα πραγματικά αποτελέσματα αυτών των προσπαθειών που «στηρίζουν» το transgendering. Παρόλο που πολλά προέρχονται από ένα σπάνιο "intersex" («μεσοφυλικό») άτομο, κανένα στοιχείο δεν υποστηρίζει τον ισχυρισμό ότι άνθρωποι όπως ο Bruce Jenner έχουν βιολογική πηγή για τις transgender υποθέσεις τους. Πολλά στοιχεία καταδεικνύουν ότι όπως σε αυτόν και σε πολλούς άλλους, το transgendering είναι ψυχολογικό και όχι βιολογικό.

Στην πραγματικότητα, η δυσφορία φύλου - ο επίσημος ψυχιατρικός όρος για εκείνον που αισθάνεται ότι ανήκει στο αντίθετο φύλο - ανήκει στην οικογένεια παρομοίων διαταραγμένων υποθέσεων για το σώμα, όπως η νευρική ανορεξία και η σωματική δυσμορφική διαταραχή. Η θεραπεία του δεν πρέπει να απευθύνεται στο σώμα, όπως μέσω χειρουργικών επεμβάσεων και ορμονών, περισσότερο από το να αντιμετωπίζουμε έναν ασθενή με ανορεξία που φοβάται μήπως γίνει παχύσαρκος, με λιποαναρρόφηση. Η θεραπεία θα πρέπει να επικεντρωθεί στην προσπάθεια να διορθώσει τον ψευδή, προβληματικό χαρακτήρα της υπόθεσης και να επιλύσει τις ψυχοκοινωνικές συγκρούσεις που την προκαλούν. Με τους νέους, αυτό γίνεται καλύτερα μέσω οικογενειακής θεραπείας.

Το μεγαλύτερο ζήτημα είναι το ίδιο το meme. Η ιδέα ότι το φύλο είναι «ρευστό» και ένα θέμα «ανοιχτό στην επιλογή» ξεκινά αδιαμφισβήτητα μέσα από την κουλτούρα μας και αντανακλάται παντού στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στον κινηματογράφο, στο σχολείο και σε πολλές ιατρικές κλινικές. Έχει λάβει χαρακτηριστικά όπως μια σέκτα, τη δική του ειδική γλώσσα, chat rooms στο διαδίκτυο που παρέχουν εύκολες απαντήσεις σε νέους προσήλυτους και κλαμπ για εύκολη πρόσβαση σε φορέματα και στυλ που υποστηρίζουν την «αλλαγή φύλου». Κάνει μεγάλες ζημιές σε οικογένειες, εφήβους και παιδιά και πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μια γνώμη χωρίς καμία βιολογική βάση όπου και αν εμφανίζεται.

Αλλά ετοιμαστείτε και «ζώστε την οσφύ σας» αν πρόκειται να αντιμετωπίσετε αυτό το θέμα. Τίποτα δεν είναι πιο κολασμένα άγριο από ένα κεκτημένο συμφέρον που μεταμφιέζεται ως ηθική αρχή.

Ο Paul McHugh, MD, είναι καθηγητής Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Johns Hopkins και πρώην επικεφαλής ψυχίατρος στο νοσοκομείο Johns Hopkins. Είναι ο συγγραφέας του “The Mind Has Mountains:Reflections on Society and Psychiatry” (Το Μυαλό έχει Όρη: Σκέψεις για την Κοινωνία και την Ψυχιατρική).

* Τα memes (εκ του ελληνικού ‘μιμούμαι’) είναι μια εικόνα, ένα video, ένα ατυχές περιστατικό, ένα αστείο, μια συμπεριφορά ή ένα στυλ που εξαπλώνεται ραγδαία από άνθρωπο σε άνθρωπο διαδικτυακά, χωρίς τελικά να θυμάται κανείς πως ξεκίνησε.

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ / πηγή