‘Kakure Kirishitan’. Οι ‘κρυφοί χριστιανοί’ της Ιαπωνίας

Ένα-ένα, τα ιερά κειμήλια - ένα μετάλλιο της Παναγίας, ένας Σταυρός και άλλα ιερά αντικείμενα – βγαίνουν από ένα ντουλάπι και τοποθετούνται σε ένα βωμό για μια ιεροτελεστία παραμονής των Χριστουγέννων που έχει περάσει, μέσω των αιώνων, από τους πρώτους χριστιανούς της Ιαπωνίας.

Στη συνέχεια, γονατισμένοι σε μια απλή αίθουσα χτισμένη στη θέση όπου λέγεται ότι κάηκαν μάρτυρες σε αυτό το μικρό, απομακρυσμένο νησί 400 χρόνια πριν, πέντε γέροντες ψέλνουν άσματα καθώς γονατίζουν και κάνουν το σημάδι του σταυρού.

Οι διάκονοι ντυμένοι με κιμονό είναι απόγονοι των "Kakure Kirishitan", ή των Κρυφών Χριστιανών, που κράτησαν τη θρησκεία τους, ζώντας στο Ikitsuki και σε άλλες απομονωμένες περιοχές της Ιαπωνία κατά τη διάρκεια 250 χρόνων που κάθε ιεροτελεστία είχε απαγορευτεί και η πίστη τους έμεινε μυστική αναμεμειγμένη με τοπικές δοξασίες.

Στο δέκατο έκτο αιώνα Πορτογάλοι καθολικοί ιεραπόστολοι έφεραν τον χριστιανισμό στην Ιαπωνία, αλλά ενώ η θρησκεία ανθούσε απαγορεύτηκε το 1614 από την κυβέρνηση του Tokugawa. Περίπου 150.000 πιστοί, που είναι γνωστοί ως ‘Kakure Kirishitan’ (隠れ キリシタン «Κρυφοί ή Κρυμμένοι Χριστιανοί» στα γιαπωνέζικα) πέρασαν στην παρανομία.. Μία περίοδος αιματηρών διώξεων ξεκίνησε που ανάγκασε τους πιστούς να επιλέξουν μεταξύ του μαρτυρίου ή της απόκρυψης των θρησκευτικών πεποιθήσεών τους.

Ονομάστηκαν "κρυφοί" Χριστιανοί, επειδή συνέχισαν να ασκούν την χριστιανική τους πίστη υπόγεια, μυστικά. Λάτρευαν σε μυστικά δωμάτια σε ιδιωτικές κατοικίες. Καθώς περνούσε ο καιρός, οι μορφές των αγίων και της Παναγίας μετατράπηκαν σε ειδώλια που έμοιαζαν με τα παραδοσιακά αγάλματα του Βούδα και των Μποντισάτβες. Οι προσευχές προσαρμόστηκαν να ακούγονται όπως τα βουδιστικά άσματα, αλλά διατήρησαν πολλές αμετάφραστες λέξεις από τα λατινικά, τα πορτογαλικά και τα ισπανικά. Η Αγία Γραφή πέρασε από στόμα σε στόμα, λόγω των φόβων της κατάσχεσης των ‘παράνομων’ εντύπων από τις αρχές. Λόγω της απομάκρυνσης των καθολικών ιερέων τον 17ο αιώνα, η χριστιανική κοινότητα Kakure δεν είχε ιερείς να οδηγήσουν την λειτουργία.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι κοινότητες ξέφυγαν από τη χριστιανική διδασκαλία. Έχασαν την έννοια της προσευχής και η θρησκεία τους έγινε μια έκδοση της λατρείας των προγόνων, στην οποία την θέση των προγόνων πήραν οι χριστιανοί μάρτυρες.

Πολλές μυστικοί χριστιανοί, μερικοί από τους οποίους είχαν υιοθετήσει αυτές τις νέες νοοτροπίες, βγήκαν από την παρανομία, όταν η θρησκευτική ελευθερία αποκαταστάθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα και επανασυνδέθηκαν με την Καθολική Εκκλησία μετά την αποκήρυξη των ανορθόδοξων, συγκρητιστικών πρακτικών τους. Ωστόσο, υπήρχαν εκείνοι που αποφάσισαν να μην επιστρέψουν. Είναι γνωστοί ως οι Hanare Kirishitan (οι χωρισμένοι χριστιανοί).

Μετά τη νομιμοποίηση του Χριστιανισμού και την εκκοσμίκευση της Ιαπωνίας, η ιστορική γενεαλογική συνέχεια πολλών Hanare Kirishitan τελείωσε απότομα. Παραδοσιακά, τα αγόρια μάθαιναν τα τελετουργικά και τις προσευχές από τους πατέρες τους. Καθώς όμως τα αγόρια δείχνουν αδιαφορία ή απομακρύνονται από τις εστίες, σε λίγο δεν θα υπάρχει κανένας να συνεχίσει αυτήν την παράδοση αιώνων.

Οι περισσότερες σύγχρονες Ιάπωνες έχουν μια χαλαρή στάση απέναντι στη θρησκεία, επιλέγοντας για χριστιανικούς ή Σίντο γάμους, βουδιστικές κηδείες και περιστασιακές επισκέψεις σε ένα ιερό.

Λιγότερο από ένα τοις εκατό του πληθυσμού είναι Χριστιανοί.

Το πόσοι "Kakure Kirishitan» έχουν παραμένει είναι αβέβαιο, αλλά σαφώς ο αριθμός τους στο Ikitsuki συρρικνώνεται συνεχώς.

"Περίπου πριν από 10 χρόνια, η αλιεία άρχισε να συρρικνώνεται δραστικά, πολλές επιχειρήσεις απέτυχαν και δεν υπήρχαν θέσεις εργασίας για τους νέους ανθρώπους, ώστε έφυγαν για τις πόλεις", δήλωσε ο Nakazono.

"Οι ηλικιωμένοι προσπαθούν να διατηρήσουν τη θρησκεία τους, αλλά ... ανησυχούν ότι δεν μπορούν να προστατεύσουν τους θεούς τους."

Για κάποια στιγμή, θεωρήθηκε ότι οι Hanare Kirishitans έχουν εξαφανιστεί τελείως, λόγω της μυστικότητας που διατηρούσαν. Μια ομάδα στο νησί Ikitsuki στην περιοχή του Ναγκασάκι, που είχε λησμονηθεί από την ιαπωνική κυβέρνηση κατά τη διάρκεια της δίωξης, έγινε γνωστή τη δεκαετία του 1980 και τώρα τελούν τις τελετουργίες τους για το κοινό. Ωστόσο, αυτές οι πρακτικές έχουν αποκτήσει ορισμένα από τα χαρακτηριστικά του θεάτρου, όπως την αφήγηση παραμυθιών και την χρήση αγαλμάτων και άλλων εικόνων που οι περισσότεροι ‘υπόγειοι’ χριστιανοί ποτέ δεν είχαν δημιουργήσει.

«Είναι λυπηρό. Η παράδοση των προγόνων μας, σιγά σιγά εξαφανίζεται», δήλωσε ο Ayuzo Ματσουγιάμα.

"Έχουμε κληρονομήσει αυτόν τον «παλαιό χριστιανισμό» από τους προγόνους μας και θέλουμε να συνεχιστεί για πάντα, αλλά οι νέοι δεν το αισθάνονται έτσι", πρόσθεσε ο 79χρονος πρώην κατασκευαστής κρασιού από ρύζι.

Ιεροτελεστίες, όπως η εξομολόγηση και η κοινωνία που μπορούν να διεξαχθούν μόνο από τους ιερείς, χάθηκαν. Άλλες πήραν τα στοιχεία της βουδιστικής λατρείας των προγόνων και σιντοϊστικών παραδόσεων με την επικέντρωσή στον καθαρισμό και λαϊκές πρακτικές όπως προσευχές για καλή σοδειά.

Μετάλλια ή κρεμασμένοι πάπυροι που απεικονίζουν αγίους και μάρτυρες, συχνά με ιαπωνικά χαρακτηριστικά, ήταν κρυμμένα σε ντουλάπια ως "nando-gami" («θεοί στην ντουλάπα») και τα έβγαζαν έξω μόνο ειδικές ημέρες.

"Διατήρησαν το ύφος και τη μορφή του Χριστιανισμού ... που κληρονόμησαν, αλλά οι διδασκαλίες δεν είναι πλέον από τη Βίβλο και μετατράπηκαν στο να αποδίδουν σεβασμό σε τοπικούς μάρτυρες, έτσι ώστε με αυτή την έννοια μπορούμε να την θεωρήσουμε ως μία ιαπωνική εθνική θρησκεία", δήλωσε ο Shigeo Nakazono, έφορος ενός μουσείου στο νησί που έχει μελετήσει τους ‘Kakure Kirishitan’ για χρόνια.

«Gotanjo» είναι η ημέρα της Γέννησης του Χριστού. Δεν έχει καμία διαφορά από το Χριστιανισμό», δήλωσε ο 68χρονος Yasutaka Toriyama, ο οποίος έχει την κληρονομική θέση του «gobanyaku», ή του επικεφαλής.

"Αλλά ενώ η δική μας θρησκεία πιστεύει στην Παναγία και τον Χριστό, πιστεύουμε επίσης ότι οι πρόγονοί μας, οι οποίοι υπέστησαν διώξεις, είναι θεοί".

Τι θα συμβεί αν η θρησκεία μας πεθαίνει; «Θα πρέπει να ζητήσω συγγνώμη από τους προγόνους μου, οι οποίοι την διατήρησαν μέσα από εκατοντάδες χρόνια απαγόρευσης», είπε. «Θα αισθάνομαι ότι έχω προδώσει τους θεούς."

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ / Πηγή